علائم و نشانههای ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
علائم و نشانههای ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۸
، ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ربات: جایگزینی خودکار متن (-}} [[پرونده: + | تصویر = )
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{جمع شدن| +{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = )) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-}} [[پرونده: + | تصویر = )) |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
{{یادآوری پاسخ}} | {{یادآوری پاسخ}} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ | ||
| تصویر = 1368171.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید محمد صدر]]]] | |||
::::::[[آیت الله]] [[شهید]] '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[آیت الله]] [[شهید]] '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«علامت متضمن معنای [[کشف]]، دلالت، نشان دادن چیزی، که این شیء علامت آن است میباشد. و چون ما اکنون درباره [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] بحث می‌کنیم، درباره سبب وجود این حالت در [[علائم ظهور]] صحبت خواهیم کرد. | ::::::«علامت متضمن معنای [[کشف]]، دلالت، نشان دادن چیزی، که این شیء علامت آن است میباشد. و چون ما اکنون درباره [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] بحث می‌کنیم، درباره سبب وجود این حالت در [[علائم ظهور]] صحبت خواهیم کرد. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛ | ||
| تصویر = 11046759983.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد محمدی ری‌شهری]]]] | |||
::::::[[آیت‌الله]] '''[[محمد محمدی ری‌شهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[آیت‌الله]] '''[[محمد محمدی ری‌شهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند. از مهم‌ترین آنها، تقسیم به علامت متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، همچنین تقسیم به حتمی و غیر حتمی است. تقسیمات دیگری مانند [[علائم]] طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی یا جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] سخن گفته‌اند، به چشم می‌خورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از این همه تقسیمبندیها، فقط یک مورد آن در [[احادیث]] وجود دارد و آن حتمی بودن و غیر حتمی بودن است که از آن دو به محتوم و موقوف هم تعبیر می‌شود. | ::::::«برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند. از مهم‌ترین آنها، تقسیم به علامت متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، همچنین تقسیم به حتمی و غیر حتمی است. تقسیمات دیگری مانند [[علائم]] طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی یا جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] سخن گفته‌اند، به چشم می‌خورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از این همه تقسیمبندیها، فقط یک مورد آن در [[احادیث]] وجود دارد و آن حتمی بودن و غیر حتمی بودن است که از آن دو به محتوم و موقوف هم تعبیر می‌شود. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌الله قزوینی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌الله قزوینی؛ | ||
| تصویر = 13681099.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید محمد کاظم قزوینی]]]] | |||
::::::[[آیت‌الله]] '''[[سید محمد کاظم قزوینی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[آیت‌الله]] '''[[سید محمد کاظم قزوینی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[علایم ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} که در کتاب‌های [[احادیث]] وارد شده است را به ۳ قسمت تقسیم می‌کنیم: | ::::::«[[علایم ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} که در کتاب‌های [[احادیث]] وارد شده است را به ۳ قسمت تقسیم می‌کنیم: | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین محمدی منفرد؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین محمدی منفرد؛ | ||
| تصویر = 13681170.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[بهروز محمدی منفرد]]]] | |||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[بهروز محمدی منفرد]]''' در کتاب ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]»'' (ج۱۰ ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت]]»''؛ برگرفته از آثار [[شهید مطهری]]) در این‌باره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[بهروز محمدی منفرد]]''' در کتاب ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]»'' (ج۱۰ ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت]]»''؛ برگرفته از آثار [[شهید مطهری]]) در این‌باره گفته است: | ||
::::::«دو گونه [[نشانه برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ذکر شده است: | ::::::«دو گونه [[نشانه برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ذکر شده است: | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. [[حجت الاسلام و المسلمین]] کارگر؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. [[حجت الاسلام و المسلمین]] کارگر؛ | ||
| تصویر = 1368119.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[رحیم کارگر]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر '''[[رحیم کارگر]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر '''[[رحیم کارگر]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::[[احادیث]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[علایم ظهور]] را به دو قسم تقسیم کرده‌اند: | ::::::[[احادیث]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[علایم ظهور]] را به دو قسم تقسیم کرده‌اند: | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رضایی اصفهانی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رضایی اصفهانی؛ | ||
| تصویر = 11538.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد علی رضایی اصفهانی]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
:::::*«'''[[نشانههای ظهور]]''': آنچه از [[روایات]] استفاده می‌شود این است که نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] بر دو قسم است: [[نشانههای حتمی]] و غیرحتمی: | :::::*«'''[[نشانههای ظهور]]''': آنچه از [[روایات]] استفاده می‌شود این است که نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] بر دو قسم است: [[نشانههای حتمی]] و غیرحتمی: | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. [[حجت الاسلام و المسلمین]] سلیمیان؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. [[حجت الاسلام و المسلمین]] سلیمیان؛ | ||
| تصویر = 136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان عظیم‌ترین حادثه‌ای که در دوران [[زندگی]] [[انسان]] رخ خواهد داد، بدون [[تردید]] دارای نشانه‌هایی است که از آنها در سخنان [[معصومین]]{{عم}} فراوان به آنها اشاره شده است. آنچه از [[کلام]] این بزرگان استفاده می‌شود اینکه آنها عبارتند از: آن رخدادهایی که در آستانه [[ظهور]]، یا همزمان و یا پس از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پدید می‌آیند و تحقّق هریک از آن [[نشانه‌ها]]، نویدی از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و نزدیکتر شدن [[قیام]] جهانی آن [[حضرت]] است. | ::::::«[[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان عظیم‌ترین حادثه‌ای که در دوران [[زندگی]] [[انسان]] رخ خواهد داد، بدون [[تردید]] دارای نشانه‌هایی است که از آنها در سخنان [[معصومین]]{{عم}} فراوان به آنها اشاره شده است. آنچه از [[کلام]] این بزرگان استفاده می‌شود اینکه آنها عبارتند از: آن رخدادهایی که در آستانه [[ظهور]]، یا همزمان و یا پس از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پدید می‌آیند و تحقّق هریک از آن [[نشانه‌ها]]، نویدی از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و نزدیکتر شدن [[قیام]] جهانی آن [[حضرت]] است. | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۵۹: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رجالی تهرانی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رجالی تهرانی؛ | ||
| تصویر = 1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«چنانکه پیشتر [[بیان]] شد، [[وقت ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} برای هیچکس جز [[خداوند متعال]] معلوم نیست، و کسانی که [[وقت ظهور]] را تعیین نمایند، [[دروغگو]] شمرده شده‌‌اند. ولی علایم و نشانههای بسیاری برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] در کتاب‌های [[حدیث]] ثبت شده است که ذکر تمام آنها از حوصله این کتاب خارج میباشد. | ::::::«چنانکه پیشتر [[بیان]] شد، [[وقت ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} برای هیچکس جز [[خداوند متعال]] معلوم نیست، و کسانی که [[وقت ظهور]] را تعیین نمایند، [[دروغگو]] شمرده شده‌‌اند. ولی علایم و نشانههای بسیاری برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] در کتاب‌های [[حدیث]] ثبت شده است که ذکر تمام آنها از حوصله این کتاب خارج میباشد. | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. [[حجت الاسلام و المسلمین]] صادقی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. [[حجت الاسلام و المسلمین]] صادقی؛ | ||
| تصویر = Pic2496.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[مصطفی صادقی]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[مصطفی صادقی]]'''، در کتاب ''«[[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[مصطفی صادقی]]'''، در کتاب ''«[[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] بحث می‌شود، اقسام گوناگونی برای [[علائم]] ذکر می‌شود که غیر از یک مورد، در [[روایات]] به آن تصریح نشده است؛ مثلا یکی از تقسیم‌های رایج همان متصل یا نزدیک و منفصل یا دور است. تقسیم دیگر به [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیرحتمی]] بودن نشانه‌هاست که این در [[روایات]] آمده است. تقسیم دیگر به طبیعی و [[غیر طبیعی]] یا عادی و [[خارق العاده]] است. تقسیم‌های دیگری که در کتاب‌ها به چشم می‌خورد، عبارت‌اند از: کلی و جزئی یا [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، واقع شده یا غیر آن و تقسیم به لحاظ زمان و نوع رویداد<ref>درباره این تقسیمبندیها بنگرید به کتابهایی که درباره نشانههای ظهور نوشته شده یا فصلی از آنها که مربوط به علائم است، مانند: [[سید محمد صدر]]، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۵۲۷ به بعد، مقاله بررسی نشانههای ظهور در کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۶۳.</ref>. بسیاری از این تقسیمبندیها پرورده افکار و سلیقه نویسندگان است که به مرور زمان افزوده شده است. البته برخی از آنها مانند طبیعی و [[غیر طبیعی]] قابل توجه و بعضی از اقسام قابل نقد است؛ مانند نشانههای نزدیک و دور که بعضی، حوادثی از زمان [[ائمه]] {{عم}} را به عنوان [[علائم ظهور]] معرفی کرده می‌گویند اینها از نشانههای دور است<ref>علت اینگونه تقسیم‌‌بندی آن است که در روایات زیادی از سقوط بنی امیه یا بنی عباس یا اختلاف آنان یا حوادث دیگری سخن به میان آمده و این رویدادها جزء علائم ظهور معرفی می‌‌شوند؛ به خصوص که در منابع قدیمی ذیل عنوان علامات ظهور ذکر شده‌‌اند.</ref>. چون علامت نمی‌تواند با فاصله دور واقع شود و خواهیم گفت که اینگونه [[نشانه‌ها]] در [[اخبار]] [[اهل بیت]] {{عم}} به عنوان علامت [[ظهور]] معرفی نشده است، بلکه در صورت درستی [[روایت]]، بر [[پیشگویی]] حمل می‌شود. تنها تقسیمی که در [[روایات]] به آن تصریح شده [[نشانههای حتمی|حتمی]] بودن و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]] بودن نشانه‌هاست که از آن دو به [[محتوم]] و [[موقوف]] تعبیر می‌شود. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} چهار نشانه ذکر شده و فرموده اینها [[محتوم]] است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۲، باب ۱۴، ح ۲۶.</ref>. در دو [[روایت]] دیگر، آن [[امام صادق|حضرت]] چندین نشانه ذکر کرده و در هرکدام کلمه "[[محتوم]]" را تکرار فرموده است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۲ و ۲۶۵، باب ۱۴، ح ۱۱ و ۱۵.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]] تصریح نشده است ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]]ها دانست. [[امام باقر]] {{ع}} درباره [[تفسیر]] [[آیه]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ}}<ref> اوست که شما را از گل آفرید سپس اجلی مقرر داشت و اجل معیّن نزد اوست آنگاه شما تردید می‌کنید؛ سوره انعام، آیه: ۲.</ref> می‌فرماید: مقصود از [[آیه]]، اجل [[محتوم]] و [[موقوف]] است. [[محتوم]] آن است که غیر آن نمی‌شود و [[موقوف]] آن است که به [[مشیت]] [[الهی]] بستگی دارد<ref>نعمانی، الغیبة، باب ۱۸، ح ۵؛ این حدیث در چاپ موردنظر ما کامل چاپ نشده است. بنابراین بنگرید به چاپ‌‌های دیگر یا بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۴۹ و معجم احادیث المهدی، ج ۵، ص ۹۶.</ref>. | ::::::«در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] بحث می‌شود، اقسام گوناگونی برای [[علائم]] ذکر می‌شود که غیر از یک مورد، در [[روایات]] به آن تصریح نشده است؛ مثلا یکی از تقسیم‌های رایج همان متصل یا نزدیک و منفصل یا دور است. تقسیم دیگر به [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیرحتمی]] بودن نشانه‌هاست که این در [[روایات]] آمده است. تقسیم دیگر به طبیعی و [[غیر طبیعی]] یا عادی و [[خارق العاده]] است. تقسیم‌های دیگری که در کتاب‌ها به چشم می‌خورد، عبارت‌اند از: کلی و جزئی یا [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، واقع شده یا غیر آن و تقسیم به لحاظ زمان و نوع رویداد<ref>درباره این تقسیمبندیها بنگرید به کتابهایی که درباره نشانههای ظهور نوشته شده یا فصلی از آنها که مربوط به علائم است، مانند: [[سید محمد صدر]]، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۵۲۷ به بعد، مقاله بررسی نشانههای ظهور در کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۶۳.</ref>. بسیاری از این تقسیمبندیها پرورده افکار و سلیقه نویسندگان است که به مرور زمان افزوده شده است. البته برخی از آنها مانند طبیعی و [[غیر طبیعی]] قابل توجه و بعضی از اقسام قابل نقد است؛ مانند نشانههای نزدیک و دور که بعضی، حوادثی از زمان [[ائمه]] {{عم}} را به عنوان [[علائم ظهور]] معرفی کرده می‌گویند اینها از نشانههای دور است<ref>علت اینگونه تقسیم‌‌بندی آن است که در روایات زیادی از سقوط بنی امیه یا بنی عباس یا اختلاف آنان یا حوادث دیگری سخن به میان آمده و این رویدادها جزء علائم ظهور معرفی می‌‌شوند؛ به خصوص که در منابع قدیمی ذیل عنوان علامات ظهور ذکر شده‌‌اند.</ref>. چون علامت نمی‌تواند با فاصله دور واقع شود و خواهیم گفت که اینگونه [[نشانه‌ها]] در [[اخبار]] [[اهل بیت]] {{عم}} به عنوان علامت [[ظهور]] معرفی نشده است، بلکه در صورت درستی [[روایت]]، بر [[پیشگویی]] حمل می‌شود. تنها تقسیمی که در [[روایات]] به آن تصریح شده [[نشانههای حتمی|حتمی]] بودن و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]] بودن نشانه‌هاست که از آن دو به [[محتوم]] و [[موقوف]] تعبیر می‌شود. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} چهار نشانه ذکر شده و فرموده اینها [[محتوم]] است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۲، باب ۱۴، ح ۲۶.</ref>. در دو [[روایت]] دیگر، آن [[امام صادق|حضرت]] چندین نشانه ذکر کرده و در هرکدام کلمه "[[محتوم]]" را تکرار فرموده است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۲ و ۲۶۵، باب ۱۴، ح ۱۱ و ۱۵.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]] تصریح نشده است ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]]ها دانست. [[امام باقر]] {{ع}} درباره [[تفسیر]] [[آیه]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ}}<ref> اوست که شما را از گل آفرید سپس اجلی مقرر داشت و اجل معیّن نزد اوست آنگاه شما تردید می‌کنید؛ سوره انعام، آیه: ۲.</ref> می‌فرماید: مقصود از [[آیه]]، اجل [[محتوم]] و [[موقوف]] است. [[محتوم]] آن است که غیر آن نمی‌شود و [[موقوف]] آن است که به [[مشیت]] [[الهی]] بستگی دارد<ref>نعمانی، الغیبة، باب ۱۸، ح ۵؛ این حدیث در چاپ موردنظر ما کامل چاپ نشده است. بنابراین بنگرید به چاپ‌‌های دیگر یا بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۴۹ و معجم احادیث المهدی، ج ۵، ص ۹۶.</ref>. | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌پور؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌پور؛ | ||
| تصویر = 9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مهدی علی‌پور]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«نشانههای یاد شده در [[روایات]]، به گونه‌های مختلف قابل دسته بندی است؛ مفاد پاره‌ای از این [[روایات]] ویژگی‌های جسمانی [[امام مهدی|امام منتظر]]{{ع}} است. پاره‌ای دیگر به اوصاف و امتیازات [[روحانی]] و نفسانی آن [[حضرت]]{{ع}} اشاره دارد. دسته سوم، به حوادث تكوینی [[زمان ظهور]] یا نزدیک آن دلالت می‌کند. گروه چهارم به اوضاع [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]]، [[دینی]]، [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] [[جامعه]] و [[مردم]] می‌پردازد. جمعی از [[روایات]] نشانههای نزدیک [[ظهور]] یا [[هنگام ظهور]] را مطرح می‌کنند و دسته ای [[علائم]] بعيد [[ظهور]] را می‌شمارند. پاره ای از [[نشانه‌ها]] قطعی و حتمی‌اند و دسته ای دیگر غیر قطعی؛ یعنی امکان عدم تحقق آنها وجود دارد، زیرا قضای حتمی [[الهی]] بر وقوع آنها تعلق نگرفته است. | ::::::«نشانههای یاد شده در [[روایات]]، به گونه‌های مختلف قابل دسته بندی است؛ مفاد پاره‌ای از این [[روایات]] ویژگی‌های جسمانی [[امام مهدی|امام منتظر]]{{ع}} است. پاره‌ای دیگر به اوصاف و امتیازات [[روحانی]] و نفسانی آن [[حضرت]]{{ع}} اشاره دارد. دسته سوم، به حوادث تكوینی [[زمان ظهور]] یا نزدیک آن دلالت می‌کند. گروه چهارم به اوضاع [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]]، [[دینی]]، [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] [[جامعه]] و [[مردم]] می‌پردازد. جمعی از [[روایات]] نشانههای نزدیک [[ظهور]] یا [[هنگام ظهور]] را مطرح می‌کنند و دسته ای [[علائم]] بعيد [[ظهور]] را می‌شمارند. پاره ای از [[نشانه‌ها]] قطعی و حتمی‌اند و دسته ای دیگر غیر قطعی؛ یعنی امکان عدم تحقق آنها وجود دارد، زیرا قضای حتمی [[الهی]] بر وقوع آنها تعلق نگرفته است. | ||
| خط ۱۹۸: | خط ۱۹۸: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. [[حجت الاسلام و المسلمین]] اسماعیلی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. [[حجت الاسلام و المسلمین]] اسماعیلی؛ | ||
| تصویر = 13681131.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[اسماعیل اسماعیلی]]]] | |||
::::::[[حجت]] الاسلام و المسمین '''[[اسماعیل اسماعیلی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی نشانههای ظهور (مقاله)|بررسی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت]] الاسلام و المسمین '''[[اسماعیل اسماعیلی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی نشانههای ظهور (مقاله)|بررسی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«آن دسته از رخدادها، که بر اساس پیشبینی [[معصومان]] {{ع}} پیش و یا در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}، پدید خواهند آمد، نشانههای ظهورند. تحقق هریک از این [[نشانه‌ها]]، نویدی از نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[قائم]]{{ع}} است، به گونه‌ای که با تحقق مجموعه رخدادهای [[پیشگویی]] شده و به دنبال آخرین نشانه [[ظهور]]، [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[قیام]] خواهد کرد. پس پدیدار شدن یک و یا چند نشانه از مجموعه [[نشانههای ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن [[زمان ظهور]] را نمی‌رساند. البته بسیاری از حوادث و تحولاتی را که [[امامان]]{{عم}} وقوع آنها را در دوران [[غیبت کبری]] پیشبینی کرده‌اند، یا شماری از آنها را به عنوان نشانه [[ظهور]] معرفی کرده‌اند، به وقوع پیوسته‌اند. مثلاً، در [[روایات]]، از [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۱، مکتبة الصدوق، تهران.</ref>، [[انحراف]] [[بنی عباس]] و از هم گسستن [[حکومت]] آنان<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۵.</ref>، [[جنگ‌های صلیبی]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، [[فتح قسطنطنیه]] به دست [[مسلمانان]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، درآمدن [[پرچم‌های سیاه]] از [[ناحیه]] [[خراسان]]<ref>بحار الأنوار، ج، ۵۲.</ref>، [[خروج]] [[مغربی]] در [[مصر]] و تشکیل [[دولت]] فاطمیان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[ترک‌ها]] در منطقه جزیره، واقع در [[بین النهرین]] و [[عراق]] امروزی<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[رومیان]] در منطقه [[رمله]] و [[شام]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، رها شدن کشورهای [[عرب]] از قید [[استعمار]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، بالا آمدن [[آب]] دجله و سرازیر شدن آن به کوچههای [[کوفه]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، بسته شدن پل بر روی دجله، بین [[بغداد]] و [[کرخ]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، [[اختلاف]] بین شرق و غرب و [[جنگ]] و [[خونریزی]] فراوان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۵۹.</ref> بین آنان و...<ref>کتاب الغیبة، ۲۴۷- ۲۸۳.</ref> خبر داده شده که ظاهرا همه، یا بسیاری از آنها تابه کنون، رخ داده‌اند. اما باید توجه داشت که: | ::::::«آن دسته از رخدادها، که بر اساس پیشبینی [[معصومان]] {{ع}} پیش و یا در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}، پدید خواهند آمد، نشانههای ظهورند. تحقق هریک از این [[نشانه‌ها]]، نویدی از نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[قائم]]{{ع}} است، به گونه‌ای که با تحقق مجموعه رخدادهای [[پیشگویی]] شده و به دنبال آخرین نشانه [[ظهور]]، [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[قیام]] خواهد کرد. پس پدیدار شدن یک و یا چند نشانه از مجموعه [[نشانههای ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن [[زمان ظهور]] را نمی‌رساند. البته بسیاری از حوادث و تحولاتی را که [[امامان]]{{عم}} وقوع آنها را در دوران [[غیبت کبری]] پیشبینی کرده‌اند، یا شماری از آنها را به عنوان نشانه [[ظهور]] معرفی کرده‌اند، به وقوع پیوسته‌اند. مثلاً، در [[روایات]]، از [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۱، مکتبة الصدوق، تهران.</ref>، [[انحراف]] [[بنی عباس]] و از هم گسستن [[حکومت]] آنان<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۵.</ref>، [[جنگ‌های صلیبی]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، [[فتح قسطنطنیه]] به دست [[مسلمانان]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، درآمدن [[پرچم‌های سیاه]] از [[ناحیه]] [[خراسان]]<ref>بحار الأنوار، ج، ۵۲.</ref>، [[خروج]] [[مغربی]] در [[مصر]] و تشکیل [[دولت]] فاطمیان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[ترک‌ها]] در منطقه جزیره، واقع در [[بین النهرین]] و [[عراق]] امروزی<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[رومیان]] در منطقه [[رمله]] و [[شام]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، رها شدن کشورهای [[عرب]] از قید [[استعمار]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، بالا آمدن [[آب]] دجله و سرازیر شدن آن به کوچههای [[کوفه]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، بسته شدن پل بر روی دجله، بین [[بغداد]] و [[کرخ]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، [[اختلاف]] بین شرق و غرب و [[جنگ]] و [[خونریزی]] فراوان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۵۹.</ref> بین آنان و...<ref>کتاب الغیبة، ۲۴۷- ۲۸۳.</ref> خبر داده شده که ظاهرا همه، یا بسیاری از آنها تابه کنون، رخ داده‌اند. اما باید توجه داشت که: | ||
| خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. [[حجت]] الاسلام والمسلمین [[هاشمی]] شهیدی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. [[حجت]] الاسلام والمسلمین [[هاشمی]] شهیدی؛ | ||
| تصویر = 151937.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب ''«[[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب ''«[[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[علائم ظهور]] بر شش قسم است: | ::::::«[[علائم ظهور]] بر شش قسم است: | ||
| خط ۲۲۱: | خط ۲۲۱: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۳. [[حجت]] الاسلام والمسلمین زهادت؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۳. [[حجت]] الاسلام والمسلمین زهادت؛ | ||
| تصویر = Pic259.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالمجید زهادت]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«برای علایم تقسیمات متعدّدی [[بیان]] شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | ::::::«برای علایم تقسیمات متعدّدی [[بیان]] شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | ||
| خط ۲۳۰: | خط ۲۳۰: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌زاده؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌زاده؛ | ||
| تصویر = 1100794.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[مهدی علی‌زاده]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر '''[[مهدی علی‌زاده]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر '''[[مهدی علی‌زاده]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. منظم ساختن این [[نشانه‌ها]] در ضمنِ تقسیم و دسته‌بندی آنها، فوایدی را در پی دارد که بر اهل دقت پوشیده نیست. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل - و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] - را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم و [[علائم]] مشروط انقسام می‌یابند و از جهت طبیعی و انسانی بودن و شخصی یا عمومی بودن سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتماعات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره ها" را تشکیل می‌دهند. پیش از ذکر [[علائم]]، دو نکته را خاطر نشان می‌کنیم: | ::::::«در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. منظم ساختن این [[نشانه‌ها]] در ضمنِ تقسیم و دسته‌بندی آنها، فوایدی را در پی دارد که بر اهل دقت پوشیده نیست. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل - و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] - را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم و [[علائم]] مشروط انقسام می‌یابند و از جهت طبیعی و انسانی بودن و شخصی یا عمومی بودن سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتماعات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره ها" را تشکیل می‌دهند. پیش از ذکر [[علائم]]، دو نکته را خاطر نشان می‌کنیم: | ||
| خط ۲۷۴: | خط ۲۷۴: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. آقای باقری‌زاده [[اشعری]]؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. آقای باقری‌زاده [[اشعری]]؛ | ||
| تصویر = 87666522.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد باقری‌زاده اشعری]]]] | |||
::::::آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند، مانند: متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، حتمی و غیر حتمی، طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی و جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی و مشکوک. | ::::::«برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند، مانند: متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، حتمی و غیر حتمی، طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی و جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی و مشکوک. | ||
| خط ۲۸۵: | خط ۲۸۵: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] زمانی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] زمانی؛ | ||
| تصویر = 13681083.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید حسن زمانی]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید حسن زمانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید حسن زمانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::*«در کتاب‌های مختلف، تقسیم‌هایی برای نشانههای [[قیام]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} مطرح شده است که به طور خلاصه [[بیان]] می‌شود: | ::::::*«در کتاب‌های مختلف، تقسیم‌هایی برای نشانههای [[قیام]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} مطرح شده است که به طور خلاصه [[بیان]] می‌شود: | ||
| خط ۲۹۷: | خط ۲۹۷: | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۷. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۷. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ | ||
| تصویر = 1368303.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]] | |||
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | ::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | ||
::::::«از میان این [[علائم]] برخی قطعی هستند که به [[علائم حتمی ظهور]] یا [[نشانههای قطعی ظهور]] معروفند. یعنی اولاً: پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی قطعی و الزامی خواهد بود و ثانیاً: [[ظهور]] [[حضرت]] حتماً پس از وقوع آن [[علائم]] خواهند بود و همه آنها در نزدیکی [[ظهور]] حدود شش ماه قبل از [[ظهور]] اتفاق خواهد افتاد. برخی دیگر نیز غیرحتمی هستند. [[امام باقر]] {{ع}} دراین‌باره فرمودند: نشانههای [[ظهور]] دو دسته است: یک دسته نشانههای غیرحتمی و دسته دیگر [[نشانههای حتمی]] ...<ref>[[نعمانی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ترجمه آقای غفاری، باب ۱۸، ص ۴۲۹</ref>»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۷۵، ۳۸۴.</ref>. | ::::::«از میان این [[علائم]] برخی قطعی هستند که به [[علائم حتمی ظهور]] یا [[نشانههای قطعی ظهور]] معروفند. یعنی اولاً: پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی قطعی و الزامی خواهد بود و ثانیاً: [[ظهور]] [[حضرت]] حتماً پس از وقوع آن [[علائم]] خواهند بود و همه آنها در نزدیکی [[ظهور]] حدود شش ماه قبل از [[ظهور]] اتفاق خواهد افتاد. برخی دیگر نیز غیرحتمی هستند. [[امام باقر]] {{ع}} دراین‌باره فرمودند: نشانههای [[ظهور]] دو دسته است: یک دسته نشانههای غیرحتمی و دسته دیگر [[نشانههای حتمی]] ...<ref>[[نعمانی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ترجمه آقای غفاری، باب ۱۸، ص ۴۲۹</ref>»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۷۵، ۳۸۴.</ref>. | ||