دلایل ازدواج امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[آشنایی با امام مهدی]] / [[معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)]]  

| مدخل اصلی =  

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = ۱

'''دلایل ازدواج [[امام مهدی]] {{ع}} چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.

== پاسخ نخست ==

«کسانی که بر این باورند، [[اعتقاد]] دارند آن [[حضرت]] به طور قطع [[ازدواج]] کرده، و دارای فرزندانی نیز هست. ایشان به طور عمده، دو دسته [[دلیل]] برای این ادعا ذکر کرده‌اند:

# [[ازدواج]]، امری [[مستحب]] است و ساحت [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} از ترک این [[مستحب]] مبرا می‌باشد.

# در کتاب‌های روایی، برخی [[روایت‌ها]] و [[ادعیه]]، بر همسر و [[فرزند]] داشتن [[حضرت]] دلالت دارد.

* '''[[دلیل]] نخست: استحباب ازدواج‌''': برخی افرادی که این احتمال را ترجیح داده‌اند، در پاسخ منکران وجود همسر و [[فرزند]] برای [[حضرت مهدی]] {{ع}} چنین نوشته‌اند: چگونه ترک خواهند کرد چنین [[سنت]] عظیمه جد اکرم خود را با آن همه ترغیب و تحریص که در فعل آن و تهدید و تخویف در ترک آن شده، و سزاوارترین [[امت]] در اخذ به [[سنت]] [[پیغمبر]]، [[امام]] هر عصر است، و تاکنون کسی ترک آن [[سنت]] را از خصایص آن [[حضرت]] نشمرده است<ref>طبرسی نوری، میرزا حسین، نجم الثاقب، ص ۴۰۲.</ref>.

# [[ازدواج]]، [[سنت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}}، و کاری [[شایسته]] و [[مستحب]] است.

# [[حضرت مهدی]] {{ع}} ناگزیر این [[سنت]] را انجام می‌دهد.

 

نیز در اهمیت و [[تشویق]] به [[ازدواج]]، چنین آمده است: هرکس [[ازدواج]] کند، نصف دینش را به‌دست آورده است‌<ref>شیخ کلینی، کافی، ج ۵، ص ۳۲۸.</ref>.

[[لزوم]] عمل [[امام]] {{ع}} به امر شرعی و [[سنت]] [[رسول خدا]] {{صل}} پرسش‌هایی را پدید می‌آورد؛ از جمله این که:

 

با توجه به [[مستحبات]] بسیار زیاد، آیا [[امام]] {{ع}} به همه آن‌ها عمل می‌کند؟ یا از آن امور [[انتخاب]] کرده و گزینشی عمل می‌کند؟

 

بدون [[تردید]] [[پیشوایان معصوم]] {{عم}} مانند [[پیامبران]]، چون [[هدایت مردم]] را به عهده دارند- همیشه در عمل به [[احکام الهی]] پیشگام بوده‌اند. به صورت اساسی، [[رسالت]] آنان ایجاب می‌کرد نخست خود عامل به [[دستورهای الهی]] باشند و در صحنه عمل برای دیگران [[الگو]] و نمونه باشند؛ بنابراین، در [[لزوم]] عمل کردن [[امام]] به [[مستحبات]] دو نکته وجود دارد:

# [[هدایت]] و [[رهبری]] و الگوی کامل بودن برای [[مردم]] که ایجاب می‌کند [[امام]] در زندگی و [[معاشرت]] و در برخورد با دیگران به گونه‌ای [[شایسته]] عمل کند و در عمل به دستورهای دینی ([[واجب]] و [[مستحب]]) پیشگام باشد.

# اقتضای [[جایگاه]] و [[منزلت]] [[انسان کامل]]، ایجاب می‌کند به [[مستحبات]] عمل کند.

 

حتما گفته می‌شود: خبر دارد؛ پس چرا [[نهی از منکر]] نمی‌کند؟ خواهد گفت: با [[مقام]] [[غیبت]] [[حضرت]] در تعارض است. حال این پرسش پیش می‌آید که آیا واجبی به این اهمیت در تعارض با [[غیبت]] ترک می‌شود؛ اما امر [[مستحب]] نه؟

 

نه فقط [[امر به معروف]] که بسیاری از شؤونات [[امام]] است که به [[دلیل]] [[غیبت]] او به صورت موقت ترک می‌شود.

* '''[[دلیل]] دوم: برخی [[روایات]] و ادعیه‌''': افزون بر [[دلیل]] پیشین که مهم‌ترین [[دلیل]] در این‌باره یاد شده است، ادله‌ای دیگر بر فرزنددار بودن آن [[حضرت]] نیز بیان شده که همراه نقد بیان می‌شود:

 

[[شیخ طوسی]] از [[مفضل بن عمر]] [[نقل]] کرده است که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{عربی|إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا اَلْأَمْرِ غَيْبَتَيْنِ إِحْدَاهُمَا تَطُولُ حَتَّى يَقُولَ بَعْضُهُمْ مَاتَ وَ بَعْضُهُمْ يَقُولُ قُتِلَ وَ بَعْضُهُمْ يَقُولُ ذَهَبَ فَلاَ يَبْقَى عَلَى أَمْرِهِ مِنْ أَصْحَابِهِ إِلاَّ نَفَرٌ يَسِيرٌ لاَ يَطَّلِعُ عَلَى مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وَلِيٍّ وَ لاَ غَيْرِهِ إِلاَّ اَلْمَوْلَى اَلَّذِي يَلِي أَمْرَهُ}}<ref>«برای صاحب این امر، دو غیبت است که یکی از آن‌ها، به اندازه‌ای طولانی می‌شود که برخی از مردم گویند: از دنیا رفته است، برخی گویند: کشته شده و برخی گویند: آمده و رفته است؛ جز اندکی از شیعیان، بر باور خود استوار نماند. کسی از فرزندانش و غیر آنان؛ از اقامتگاه او آگاه نمی‌شود، جز کسی که متصدی امور او است.» شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۱.</ref>؛

 

برخی، از این [[روایت]] استفاده کرده‌اند که آن [[حضرت]]، در [[دوران غیبت]]، دارای [[فرزند]] است؛ چرا که اگر [[فرزند]] نداشت، این [[روایت]] بی‌معنا می‌شد.

[[استدلال]] به این [[روایت]]، از چند جهت درست نمی‌باشد؛ زیرا:

# [[نعمانی]] همین [[روایت]] را [[نقل]] کرده است؛ در حالی‌که به جای "من ولده"، "من ولی"<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۲.</ref> آورده است.

# درباره [[روایت]] [[شیخ طوسی]] گفته می‌شود که مورد [[تحریف]] واقع شده است. زیرا در این [[روایت]]، ضمیر مفرد به جای جمع استفاده شده است: [در [[روایات‌]]] می‌گوید: "از [[فرزندان]] او و دیگری"؛ در حالی که صحیح این بود که بگوید "از [[فرزندان]] او و دیگران". مگر این که کسی بگوید ضمیر "هاء" در کلمه "ولده" از سوی نسخه‌نویسان اضافه شده است یا این که بگویند مقصود [[روایت]] اشاره به این مطلب است که [[امام]] {{ع}} فقط یک [[فرزند]] دارد. یا این که بگوید مراد از لفظ "ولد" اسم جنس است و برای مراعات این نکته ضمیر مفرد به کار رفته است<ref>سید جعفر مرتضی، جزیرة خضرا در ترازوی نقد، ترجمه: محمد سپهری، ص ۲۱۸.</ref>.

 

'''اولا''': [[سند]] [[روایت]] قابل اعتماد نیست.

 

اما این [[روایت]] نیز به دلایلی بر مدعا غیر قابل پذیرش است.

# [[روایت]] از نظر [[سند]] ضعیف است.

# این [[روایت]] بنابر تصریح خود ابن طاووس، دارای متن دیگری نیز می‌باشد که به این شکل است: {{عربی|"االلّهم صلّ علي وُلاةِ عهده و الائمّة مِن بعدِهِ..."}} که در آن، کلمه "من ولده" نیست. جالب این که [[شیخ طوسی]] در کتاب مصباح المتهجد<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص ۴۰۹.</ref> و کفعمی در مصباح‌<ref>کفعمی، المصباح، ص ۵۴۸.</ref> به همین صورت دوم [[نقل]] کرده‌اند.

# بر فرض هم که درستی [[روایت]] را بپذیریم، باز هم در [[روایت]]، نکته‌ای که حاکی از زمان ولادت [[فرزندان]] [[امام]] باشد، وجود ندارد و ممکن است به [[فرزندان]] آن [[حضرت]] [[پس از ظهور]] اشاره کرده باشد.

 

«کسانی که معتقدند [[امام مهدی]] {{ع}} [[ازدواج]] کرده است، به دو دسته [[دلیل]] استناد می‌کنند:

# روایاتی که در [[فضیلت]] [[ازدواج]] وارد شده و در آنها تأکید شده است که [[ازدواج]]، [[سنت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است و هر کس از آن روی گرداند، از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] نیست<ref>ر.ک: محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، تصحیح و تحقیق: عبدالرحیم ربانی شیرازی، چاپ هشتم: تهران، اسلامیه، ۱۳۷۳، ج ۱۴، باب ۱و ۲ از ابواب مقدمات النکاح و آدابه، صص ۲ - ۹</ref>. [[محدث نوری]] در پاسخ کسانی که می‌گویند: "معلوم نیست [[حضرت حجت]] {{ع}} اولاد و عیال داشته باشد"، می‌نویسد: چگونه ترک خواهند فرمود چنین [[سنت]] عظیمه جد اکرم خود را با آن همه ترغیب و تحریص<ref>تشویق کردن.</ref> که در فعل آن و تهدید و تخویف<ref>برحذر داشتن.</ref> در ترکش شده و سزاوارترین [[امت]] در اخذ به [[سنت]] [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] {{صل}}، [[امام]] هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده [است] <ref>میرزا حسین نوری، نجم الثاقب، چاپ نهم: قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۴، ص۴۰۳.</ref>.

# [[روایات]]، [[دعاها]] و زیارت‌هایی است که در آنها به نوعی به همسر و [[فرزند]] داشتن آن [[حضرت]] تصریح یا اشاره شده است. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

## [[شیخ طوسی]] درباره [[غیبت امام مهدی]] {{ع}}، به [[نقل]] از [[مفضل بن عمر]]، روایتی را از [[امام صادق]] {{ع}} را [[نقل]] کرده است که شاید از آن بتوان دریافت که آن [[حضرت]] [[فرزند]] دارد: همانا [[صاحب]] این امر دارای دو [[غیبت]] است: یکی از آن دو چندان به درازا می‌کشد که برخی از [[مردم]] می‌گویند: او مرده است و بعضی می‌گویند: او کشته شده است و عده‌ای از ایشان می‌گویند: او رفته است. تا این که از یارانش جز افراد اندکی، کسی بر امر او باقی نمی‌ماند و از جایگاهش نه کسی از فرزندانش و نه دیگری [[آگاهی]] دارد، مگر همان خدمت‌گزاری که به کارهای او می‌رسد<ref>کتاب الغیبة (طوسی)، ص ۱۰۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۱۵۲ و ۱۵۳، ح ۵.</ref>. به نظر می‌رسد [[استدلال]] به [[روایت]] یاد شده چندان درست نباشد؛ زیرا [[نعمانی]] نیز در کتاب خود همین [[روایت]] را [[نقل]] کرده است، ولی پایان آن، با آنچه از [[شیخ طوسی]] [[نقل]] شد، متفاوت است و نمی‌توان از آن استفاده کرد که آن [[حضرت]] فرزندی دارد. متن [[روایت]] چنین است: " و از جایگاهش هیچ کس از [[دوست]] و بیگانه [[آگاهی]] نمی‌یابد، مگر همان خدمت گزاری که به کارهای او می‌رسد"<ref>کتاب الغیبه ([[نعمانی]])، باب ۱۰، ص ۱۷۲، ح ۵.</ref>. [[علامه]] [[سید جعفر مرتضی عاملی]] در این زمینه می‌نویسد: با توجه به یکی بودن [[روایت]] از نظر [[طوسی]] و [[نعمانی]] و وجود چنین اختلافی در محل مورد استشهاد، [[روایت]] [[زبور]] قابل [[استدلال]] نیست<ref>سید جعفر مرتضی عاملی، دراسة فی علامات الظهور و الجزیره الخضراء، چاپ اول: بیروت، دار البلاغه، ۱۴۱۲ ه.ق، ص ۲۳۰؛ سید جعفر مرتضی عاملی، جزیره خضرا در ترازوی نقد، ترجمه: محمد سپهری، چاپ سوم: قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۷، ص ۲۱۸؛ شیخ محمد تقی شوشتری، الأخبار الدخیله، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصندوق، ۱۴۰۱ ه.ق، ج ۱، ص ۱۵۰؛ سید محمد صدر، تاریخ الغیبه الکبری، بیروت، دار التعارف، ۱۳۹۵ه‍ ق، ص ۷۰.</ref>. اشکال‌های دیگری نیز به متن [[روایت]] [[شیخ طوسی]] وارد شده است که برای رعایت اختصار به همین مقدار بسنده می‌کنیم<ref>ر.ک: ابوالفضل طریقه‌دار (ترجمه و تحقیق)، جزیره خضرا، افسانه یا واقعیت؟!، چاپ هفتم: قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، ص ۲۱۸.</ref>.

## [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود: گویا می‌بینم که [[قائم]] {{ع}} با [[خانواده]] و فرزندانش در [[مسجد سهله]] فرود آمده است<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۱۷، ح ۱۳</ref>.

## در بخشی از [[صلوات]] معروف به ضراب اصفهانی که از [[امام زمان|امام عصر]] {{ع}} [[نقل]] شده و خواندن آن در عصر [[روز جمعه]] سفارش گشته، چنین آمده است: بار خدایا، به او درباره خودش، فرزندانش، شیعیانش، رعیتش، خاصش، عامش، دشمنش و همه اهل [[دنیا]]، عطا فرما آنچه را که دیده‌اش را روشن و دلش را مسرور گرداند<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲، ح ۱۴.</ref>.

## در یکی از دعاهای عصر [[غیبت]] که از [[امام رضا]] {{ع}} [[نقل]] شده، عبارتی مشابه [[صلوات]] ضراب اصفهانی آمده است<ref>ر.ک: بحارالأنوار، ج ۱۵، ص ۳۳۲</ref>. [[محدث نوری]]، [[ادعیه]] و [[زیارات]] دیگری را نیز [[نقل]] می کند که در آنها تعابیری چون "ذریته"، "ولده"، "اهل بیته" به کار رفته است و به نوعی به همسر و [[فرزند]] داشتن [[امام زمان|امام عصر]] {{ع}} اشاره دارد<ref>ر.ک: نجم الثاقب، صص ۴۰۳ - ۴۰۶.</ref>»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی؛ ابراهیم]]، [[پرسش از موعود (کتاب)|پرسش از موعود]]، ص ۳۱-۳۴.</ref>.

[[رده:پرسش]]