ماهیت علم امام چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«[[علم امام]] از سنخ [[علوم]] بشری، به معنای اطلاعات [[ذهنی]] نمی‌باشد؛ بلکه علم امام، نوعی [[شهود]] [[قلبی]] و [[روحی]] است که بر آغاز تا انجام معلوم، احاطه و اشراف پیدا می‌کند. اساساً [[ماهیت علم امام]] به گونه‌ای است که ظرف آن [[روح]] [[شریف]] [[امام]] است و مربوط به [[بدن]] و [[ذهن]] نیست. بله، می‌توان گفت بدن شریف امام مرکبی برای چنین روح بلندی است که علوم بی‌کرانی را در بردارد و ذهن شریف او این علوم را [[تصور]] کرده و از آنها [[درک کلی]] می‌کند. در احادیثی به بارگیری [[علمی]] روح امام اشاره شده است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۳۲، ح۶، ۷.</ref>. به همین دلیل است که آسیب‌هایی مانند [[غفلت]]، [[اشتباه]]، [[نسیان]] و... در آن [[راه]] ندارد<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۴۵۴؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۷۲.</ref>؛ چراکه این اوصاف از عوارض اطلاعات ذهنی و [[علوم حصولی]] و یا [[علوم حضوری]] عادی است. تأکید می‌شود، این بدان معنا نیست که امام اطلاعات ذهنی ندارد؛ بلکه سخن در [[علم ویژه]] امام است که [[اثبات]] آن به معنای [[نفی]] دیگری نیست. اگرچه اطلاعات ذهنی امام نیز تمایزاتی با دیگران دارد و مناسب است که در [[پژوهشی]]، به چیستی آن و نیز [[ارتباط]] آن با علم ویژه پرداخته شود.

::::::'''نکته نخست:''' نفی علم از این [[میراث]] گران‌سنگ و [[مقدس]]، به این معنا نیست که آنها علم نیستند. همین علوم وراثتی، روزگاری از سوی [[خداوند]] منّان بر [[حجج الهی]] فرو فرستاده شده است و لذا [[علوم حقیقی]] همین دست علوم است. اما حقیقت این است که علوم یادشده، [[علم حقیقی]] و مصطلح امام نیست. اساساً روش دریافت‌های [[علمی]] [[امام]] مراجعه به کتب نیست. از منظر این [[روایات]]، [[علم خاص امام]]، تنها به علومی گفته می‌شود که به شخص امام در قالب [[علم]] افزون ارزانی می‌شود و [[علوم وراثتی]]، آثار برجای مانده از [[ناحیه مقدسه]] [[رسول الله]]{{صل}} است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۳۵، ۱۳۹، ۳۲۵، ۴۶۵؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۲۵.</ref>. در [[احادیث]] دیگری به طور مطلق، حتی برای غیر امام نیز، علم را از [[علوم]] تحصیلی [[نفی]] کرده‌اند و آن را نوری معرفی کرده‌اند که [[خداوند]] [[منان]] در [[قلب]] [[انسان]] می‌تاباند<ref>ر.ک: امام ششم، جعفر بن محمد{{ع}}، مصباح الشریعة، ص۱۶؛ طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار، ص۳۲۶؛ فیض کاشانی، محمد محسن، وافی، ج۱، ص۱۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۱، ص۲۲۵. گفتنی است این احادیث اسناد چندان صحیحی ندارد.</ref>. در علوم تحصیلی انسان‌های عادی نیز (در مرتبه‌ای نازل‌تر) امر به همین منوال است. اگر کسی مطالب کتاب‌های [[عالمان]] پیشین خود را بداند، اگرچه او را فردی [[آگاه]] می‌دانند و به وی عالم نیز گفته می‌شود، اما تا از خود [[پژوهشی]] قابل توجه ارائه ندهد، او را ناقل علوم دیگران محسوب می‌کنند، و [[اهل]] فن او را عالم [[حقیقی]] نمی‌دانند.

::::::'''یک''': گزارش‌های [[حدیثی]] پُرشماری که بر این ادعا صحه می‌گذارند<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۵۱، ۱۵۳ ح۵ و ص۱۵۴، ح۹ و ص۱۵۵-۱۵۶، ۱۵۸، ح۱۹، ۲۰ و ص۱۵۹، ح۲۴، ۲۶ و ص۱۶۰-۱۶۱، ح۳۳ و ص۱۶۲، ح۱ و ص۱۶۳، ح۴ و ص۱۶۴، ح۷-۹ و ص۱۶۵، ح۱۲، ۱۳ و ۱۶۶، ح۱۶، ۱۷، ۱۹ و ص۱۶۷، ح۲۰، ۲۱ و ص۱۶۸، ح۲۳ و ۱۷۴-۱۷۷، ۱۸۰، ح۱۸، ۲۰ و ۱۸۱، ح۲۴ و ص۱۸۳، ح۳۲-۳۶؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۸، ص۳۶۳، ح۵۵۳.</ref>: به این دو [[حدیث]] توجه کنید:

::::::'''یک''': در فصل اول ذیل [[آیه]] نخست از [[آیات]] [[ازدیاد علم امام]]، این [[پرسش]] مطرح شد که آیا ممکن است از امام پرسش‌هایی پرسیده شود یا مشکلاتی برای [[جامعه اسلامی]] پیش آید که پاسخ آنها نزد امام وجود نداشته باشد؟ پاسخ این بود که شواهدی بر امکان چنین رویدادی وجود دارد<ref>صفحه ۵۱ تا ۵۶ از همین نوشتار.</ref>. به این سه [[حدیث]] دقت کنید: