پرش به محتوا

پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '</div> <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">' به '</div>')
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های مدخل '''[[عاشورا]]''' و '''[[پیام‌های عاشورا]]''' است. "'''پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = پیام‌های احیاگری عاشورا
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا در حدیث]] - [[پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا در تاریخ اسلامی]] - [[پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا در معارف و سیره حسینی]]</div>
| عنوان مدخل  = پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  =  
}}


==[[امر به معروف و نهی از منکر]]==
== [[امر به معروف و نهی از منکر]] ==
در [[قرآن کریم]] و [[منابع روایی]] ما از این اصل به عنوان یکی از مهم‌ترین [[فرایض]]، بلکه [[برترین]] [[فریضه]] یاد شده که در صورت فراهم شدن شرط بر همگان [[واجب]] است.
در [[قرآن کریم]] و [[منابع روایی]] ما از این اصل به عنوان یکی از مهم‌ترین [[فرایض]]، بلکه [[برترین]] [[فریضه]] یاد شده که در صورت فراهم شدن شرط بر همگان [[واجب]] است.
[[امام حسین]]{{ع}} در ضمن بیان انگیزه‌های [[قیام]] خویش به این امر مهم اشاره می‌کند و می‌فرماید:
 
{{متن حدیث|أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۲۹.</ref>.
[[امام حسین]] {{ع}} در ضمن بیان انگیزه‌های [[قیام]] خویش به این امر مهم اشاره می‌کند و می‌فرماید: {{متن حدیث|أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۲۹.</ref>.


در مسیر راه [[کربلا]] نیز در ضمن ایراد خطبه‌ای با اشاره به شرایط پیش آمده و این که [[دنیا]] دگرگون شده و معروف رخت بربسته و به [[حق]] عمل نمی‌شود و از [[باطل]] دوری جسته نمی‌شود [[شوق]] خود را با لقای [[خدا]] و [[مرگ]] شرافتمندانه ابراز می‌کند و [[زندگی]] در کنار [[ستمگران]] را مایه نکبت می‌شمارد و چنین شرایطی را [[زمینه‌ساز قیام]] خود معرفی می‌کند<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۸۱.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۶.</ref>
در مسیر راه [[کربلا]] نیز در ضمن ایراد خطبه‌ای با اشاره به شرایط پیش آمده و این که [[دنیا]] دگرگون شده و معروف رخت بربسته و به [[حق]] عمل نمی‌شود و از [[باطل]] دوری جسته نمی‌شود [[شوق]] خود را با لقای [[خدا]] و [[مرگ]] شرافتمندانه ابراز می‌کند و [[زندگی]] در کنار [[ستمگران]] را مایه نکبت می‌شمارد و چنین شرایطی را [[زمینه‌ساز قیام]] خود معرفی می‌کند<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۸۱.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۶.</ref>


==[[اصلاح]]==
== [[اصلاح]] ==
جامعه‌ای که دچار [[انحطاط]] شده و از ملاک‌های ارزشی فاصله بگیرد، دچار [[فساد]] است. خصوصاً جامعه‌ای که در رأس [[قدرت]] افرادی باشند که خود از [[جامع‌ترین]] مظاهر فساد از هر حیث باشند، چنین جامعه‌ای نیاز به اصلاح دارد و بر آگاهان و دلسوزان [[جامعه]] خصوصاً [[ائمه دین]] واجب و فرض است که ساکت ننشینند و به این امر مهم قیام کنند. [[حرکت امام حسین]]{{ع}} از نوع همین حرکت [[اصلاح‌گرانه]] بود و خود در سخن معروف خویش به آن اشاره می‌کند، آنجا که می‌فرماید:
جامعه‌ای که دچار [[انحطاط]] شده و از ملاک‌های ارزشی فاصله بگیرد، دچار [[فساد]] است. خصوصاً جامعه‌ای که در رأس [[قدرت]] افرادی باشند که خود از [[جامع‌ترین]] مظاهر فساد از هر حیث باشند، چنین جامعه‌ای نیاز به اصلاح دارد و بر آگاهان و دلسوزان [[جامعه]] خصوصاً [[ائمه دین]] واجب و فرض است که ساکت ننشینند و به این امر مهم قیام کنند. [[حرکت امام حسین]] {{ع}} از نوع همین حرکت [[اصلاح‌گرانه]] بود و خود در سخن معروف خویش به آن اشاره می‌کند، آنجا که می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي}}<ref>العوالم، ص۱۷۹.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۷.</ref>
{{متن حدیث|إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي}}<ref>العوالم، ص۱۷۹.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۷.</ref>
 
== [[جهاد]] ==
در [[عصر امام حسین]] {{ع}} [[مردم]] گرفتار [[حکومت ظالم]] و فاسدی شده بودند که برای [[مقدسات]] [[دینی]] و [[اسلام]] و [[مسلمانان]] حرمتی قائل نبود و اسلام در چنین شرایطی در معرض نابودی بود. امام حسین {{ع}} قیام بر چنین [[حکومتی]] را واجب می‌دید و با [[امتناع از بیعت با یزید]] به [[مکه]] رفت و از آنجا به [[کوفه]] عزیمت کرد تا [[شیعیان]] را در جهاد بر [[ضد]] [[ستم]] [[رهبری]] کند.


==[[جهاد]]==
خود حضرت در دیداری که با «[[فرزدق]]» در مسیر کوفه داشت، ضمن برشمردن فسادهای [[حکومت]] «[[امویان]]» و تعطیل [[حدود الهی]] و رواج می‌خواری و [[غارت]] [[اموال]] [[مردم]] فرمود: «من سزاوارترین کسی هستم که به [[یاری دین خدا]] برخیزم و [[شریعت]] [[مطهر]] او را [[عزیز]] بدارم و در راه او [[جهاد]] کنم تا [[کلام الهی]] [[برترین]] شود»<ref>کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۳۶.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۷.</ref>
در [[عصر امام حسین]]{{ع}} [[مردم]] گرفتار [[حکومت ظالم]] و فاسدی شده بودند که برای [[مقدسات]] [[دینی]] و [[اسلام]] و [[مسلمانان]] حرمتی قائل نبود و اسلام در چنین شرایطی در معرض نابودی بود. امام حسین{{ع}} قیام بر چنین [[حکومتی]] را واجب می‌دید و با [[امتناع از بیعت با یزید]] به [[مکه]] رفت و از آنجا به [[کوفه]] عزیمت کرد تا [[شیعیان]] را در جهاد بر [[ضد]] [[ستم]] [[رهبری]] کند.
خود [[حضرت]] در دیداری که با «[[فرزدق]]» در مسیر کوفه داشت، ضمن برشمردن فسادهای [[حکومت]] «[[امویان]]» و تعطیل [[حدود الهی]] و رواج می‌خواری و [[غارت]] [[اموال]] [[مردم]] فرمود:
«من سزاوارترین کسی هستم که به [[یاری دین خدا]] برخیزم و [[شریعت]] [[مطهر]] او را [[عزیز]] بدارم و در راه او [[جهاد]] کنم تا [[کلام الهی]] [[برترین]] شود»<ref>کلمات الامام الحسین{{ع}}، ص۳۳۶.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۷.</ref>


==[[عدالت‌خواهی]]==
== [[عدالت‌خواهی]] ==
[[پیام عاشورا]] [[دعوت]] از [[انسان‌ها]] برای تلاش در راه [[اقامه عدل]] و [[قسط]] است؛ زیرا بدون [[حیات اجتماعی]] مبتنی بر [[عدل]] همه [[ارزش‌ها]] تباه می‌شود و زمینه [[مرگ]] دستورهای [[دینی]] و آبین [[الهی]] فراهم می‌آید.
[[پیام عاشورا]] [[دعوت]] از [[انسان‌ها]] برای تلاش در راه [[اقامه عدل]] و [[قسط]] است؛ زیرا بدون [[حیات اجتماعی]] مبتنی بر [[عدل]] همه [[ارزش‌ها]] تباه می‌شود و زمینه [[مرگ]] دستورهای [[دینی]] و آبین [[الهی]] فراهم می‌آید.
در این زمینه [[وظیفه]] [[علمای دین]] و در رأس آنان [[امامان]] به [[حق]] سنگین‌تر است. [[امام حسین]]{{ع}} در یکی از سخنرانی‌های خویش با استناد به فرمایش [[حضرت رسول]]{{صل}} که [[قیام]] علیه [[سلطه]] جابرانه را لازم می‌شمارد، خود را [[شایسته‌ترین]] فرد برای قیام جهت [[تغییر]] [[حکومت]] و [[ساختار سیاسی]] معرفی می‌کند<ref>العوالم الامام الحسین{{ع}}، ص۲۳۲-۲۳۳.</ref>.


این [[هدف]] در سخن [[یاران امام]]{{ع}} نیز دیده می‌شود، [[مسلم بن عقیل]] پس از [[دستگیری]] خطاب به [[ابن زیاد]] فرمود:
در این زمینه [[وظیفه]] [[علمای دین]] و در رأس آنان [[امامان]] به [[حق]] سنگین‌تر است. [[امام حسین]] {{ع}} در یکی از سخنرانی‌های خویش با استناد به فرمایش [[حضرت رسول]] {{صل}} که [[قیام]] علیه [[سلطه]] جابرانه را لازم می‌شمارد، خود را [[شایسته‌ترین]] فرد برای قیام جهت [[تغییر]] [[حکومت]] و [[ساختار سیاسی]] معرفی می‌کند<ref>العوالم الامام الحسین {{ع}}، ص۲۳۲-۲۳۳.</ref>.
«ما آمده‌ایم تا به [[عدالت]] [[فرمان]] دهیم و به [[حکم]] [[قرآن]] فرا بخوانیم».<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۸.</ref>
 
این [[هدف]] در سخن [[یاران امام]] {{ع}} نیز دیده می‌شود، [[مسلم بن عقیل]] پس از [[دستگیری]] خطاب به [[ابن زیاد]] فرمود: «ما آمده‌ایم تا به [[عدالت]] [[فرمان]] دهیم و به [[حکم]] [[قرآن]] فرا بخوانیم».<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۸.</ref>
 
== عزت‌خواهی ==
امام حسین {{ع}} مرگ در راه [[مبارزه با ستم]] و [[عدوان]] را [[سعادت]] می‌داند و [[زندگی]] در کنار [[ستمگران]] را مایه [[ننگ]] و [[ذلت]] می‌شمرد: {{متن حدیث|لَا أَرَى الْمَوْتَ إِلَّا سَعَادَةً وَ الْحَيَاةَ مَعَ الظَّالِمِينَ إِلَّا بَرَماً}}<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۲۴.</ref>.


==عزت‌خواهی==
امام حسین{{ع}} مرگ در راه [[مبارزه با ستم]] و [[عدوان]] را [[سعادت]] می‌داند و [[زندگی]] در کنار [[ستمگران]] را مایه [[ننگ]] و [[ذلت]] می‌شمرد: {{متن حدیث|لَا أَرَى الْمَوْتَ إِلَّا سَعَادَةً وَ الْحَيَاةَ مَعَ الظَّالِمِينَ إِلَّا بَرَماً}}<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۲۴.</ref>.
در جایی دیگر این‌گونه [[زندگی حقیقی]] را [[تفسیر]] می‌کند: «مرگ در راه [[عزت]] جز [[حیات]] جاوید نیست»<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۲۴.</ref>.
در جایی دیگر این‌گونه [[زندگی حقیقی]] را [[تفسیر]] می‌کند: «مرگ در راه [[عزت]] جز [[حیات]] جاوید نیست»<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۲۴.</ref>.
آنان که در زندگی در راه اهداف خویش [[مبارزه]] می‌کنند و سلطه [[بیداد]] را نمی‌پذیرند، [[ملت]] زنده‌اند اگر چه در این راه همه کشته شوند و به همین دلیل، [[شهید]] همواره زنده است و با همین [[فلسفه]] [[شهدای کربلا]] حیات [[جاودانه]] یافتند.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۹.</ref>
آنان که در زندگی در راه اهداف خویش [[مبارزه]] می‌کنند و سلطه [[بیداد]] را نمی‌پذیرند، [[ملت]] زنده‌اند اگر چه در این راه همه کشته شوند و به همین دلیل، [[شهید]] همواره زنده است و با همین [[فلسفه]] [[شهدای کربلا]] حیات [[جاودانه]] یافتند<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۸۹.</ref>.


==[[هجرت]]==
== [[هجرت]] ==
[[قرآن کریم]] از [[مهاجران]] به [[عظمت]] یاد می‌کنند. در [[تاریخ اسلام]] نیز [[مهاجران به حبشه]] و یثرب موقعیت و [[احترام]] داشتند و هجرت یک [[ارزش]] مکتبی به حساب می‌آمد و روی همین حساب مبدأ [[تاریخ]] قرار گرفت.
[[قرآن کریم]] از [[مهاجران]] به [[عظمت]] یاد می‌کنند. در [[تاریخ اسلام]] نیز [[مهاجران به حبشه]] و یثرب موقعیت و [[احترام]] داشتند و هجرت یک [[ارزش]] مکتبی به حساب می‌آمد و روی همین حساب مبدأ [[تاریخ]] قرار گرفت.
در [[نهضت عاشورا]] نیز [[امام حسین]]{{ع}} برای مقابله با [[حکومت جور]]، برای [[امر به معروف و نهی از منکر]] و در راه [[احیای دین]] دست به [[هجرت]] زد و [[مدینه]] را به قصد [[مکه]] و مکه را به سمت [[عراق]] پشت سر نهاد، [[حضرت]] هنگام خروج از مدینه [[آیه]] {{متن قرآن|فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«آنگاه (موسی) از آن (شهر) هراسان در حالی که (هر سو را) پاس می‌داشت، بیرون رفت، گفت: پروردگارا! مرا از گروه ستمکاران رهایی بخش» سوره قصص، آیه ۲۱.</ref> را [[تلاوت]] کرد که به هجرت [[حضرت موسی]]{{ع}} از [[ظلم و ستم]] [[فرعون]] مربوط می‌شود<ref>الارشاد، ج۲، ص۳۵.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۰.</ref>


== جستارهای وابسته ==
در [[نهضت عاشورا]] نیز [[امام حسین]] {{ع}} برای مقابله با [[حکومت جور]]، برای [[امر به معروف و نهی از منکر]] و در راه [[احیای دین]] دست به [[هجرت]] زد و [[مدینه]] را به قصد [[مکه]] و مکه را به سمت [[عراق]] پشت سر نهاد، [[حضرت]] هنگام خروج از مدینه [[آیه]] {{متن قرآن|فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«آنگاه (موسی) از آن (شهر) هراسان در حالی که (هر سو را) پاس می‌داشت، بیرون رفت، گفت: پروردگارا! مرا از گروه ستمکاران رهایی بخش» سوره قصص، آیه ۲۱.</ref> را [[تلاوت]] کرد که به هجرت [[حضرت موسی]] {{ع}} از [[ظلم و ستم]] [[فرعون]] مربوط می‌شود<ref>الارشاد، ج۲، ص۳۵.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۰.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100818.jpg|22px]] [[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، '''[[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۷]]'''
# [[پرونده:1100818.jpg|22px]] [[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، '''[[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۷''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۴۶: خط ۴۸:


[[رده:عاشورا]]
[[رده:عاشورا]]
[[رده:امام حسین]]
[[رده:پیام‌های عاشورا]]
[[رده:پیام‌های سیاسی اجتماعی عاشورا]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش