سیره اجتماعی امام علی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳: | خط ۳: | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره اجتماعی امام علی در حدیث]] - [[سیره اجتماعی امام علی در تاریخ اسلامی]]</div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره اجتماعی امام علی در حدیث]] - [[سیره اجتماعی امام علی در تاریخ اسلامی]]</div> | ||
==رفتارها و عملکرد [[اجتماعی]] (سبک [[زندگی اجتماعی]])== | |||
[[امیرمؤمنان]]{{ع}} [[زمامداران]] [[حکومت]] را به [[مهربانی]] با [[مردم]] [[دعوت]] و [[حقوق مردم]] توصیه میکند و [[سیره مدیریتی]] حضرت الگویی از [[سیره]] یک [[رهبر]] مردمی است. با آنکه بینیاز از [[مشورت]] با دیگران بود، ولی برای [[ترویج]] [[فرهنگ]] [[مشورت]] میان [[زمامداران]]، همواره با اطرافیان خود [[مشورت]] میکردند<ref>ر.ک: [[مرتضی مطهری|مطهری مرتضی]]، [[سیری در سیره نبوی (کتاب)|سیری در سیره نبوی]]، مجموعه آثار، ج ۱۶، ص ۱۷۹.</ref>. آن حضرت هیچگاه خود را [[برتر]] از [[مردم]] و جدا از آنها نمیدید. چنانچه برخورد آن حضرت با دزد [[زره]] در [[محکمه]] [[قضاوت]] موجب [[اسلام]] فرد [[مسیحی]] شد<ref>ر.ک: [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، مجموعه آثار، ج ۱۸ ص ۲۱۵.</ref>. ایشان با تشریفات [[مخالف]] بود و دربارۀ استقبال [[اهل]] [[انبار]] از ایشان فرمود: "چنین [[رفتاری]] شما را در [[دنیا]] به [[رنج]] میاندازد و در [[آخرت]] به [[شقاوت]] میکشاند. از کارهایی که شما را [[پست]] و [[خوار]] میکند [[پرهیز]] کنید. این [[کارها]] سودی به حال آن افراد ندارد"<ref>{{متن حدیث|وقد لقيه عند مسيره إلى الشام دهاقين الأنبار فترجلو له واشتدوا بين يديه): ما هذا الذي صنعتموه؟ فقالوا: خلق منا نعظم به أمراءنا. فقال: والله ما ينتفع بهذا أمراؤكم. وإنكم لتشقون به على أنفسكم في دنياكم وتشقون به في آخرتكم، وما أخسر المشقة وراءها العقاب، وأربح الدعة معها الأمان من النار}}؛ نهج البلاغه، حکمت ٣٧</ref>.<ref>ر.ک: [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، مجموعه آثار، ج ۱۸ ص ۲۰۷.</ref> در [[نامه]] به [[مالک اشتر]] توصیه کردند: "ساعاتی را برای رسیدگی شخصی به کارهای [[مردم]] قرار داده و کسی را بین خود و [[مردم]] واسطه قرار ندهد"<ref>{{متن حدیث|وَاجْعَلْ لِذَوِي الْحَاجَاتِ مِنْکَ قِسْماً تُفَرِّغُ لَهُمْ فِيهِ شَخْصَکَ}}؛ نهج البلاغه، نامه ٥٣.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[امیر مؤمنان علی (کتاب)|امیر مؤمنان علی؛ چلچراغ حکمت]] صفحه ۶۳ تا۷۵.</ref> | |||
==[[وحدتطلبی]]== | |||
آنچه در حیات [[امام علی]] {{ع}} بهویژه پس از مرگ [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} بارز است تلاش ایشان برای حفظ وحدت جامعه اسلامی است. پس از رحلت [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} در حالی که خلافت حق مسلم علی {{ع}} بود این جوان ۳۳ ساله آنچنان آیندهنگر و خالص و بر نفس خويش مسلط و نسبت به اسلام دلسوز بود که حفظ وحدت مسلمانان را بر خلافت ترجیح داد. ایشان شرایط آن زمان را چنین توصیف میکند: "در اندیشه فرو رفتم که میان دو راه کدام را برگزینم؟ آیا با کوتهدستی قیام کنم یا بر تاریکیای کور صبر کنم؟ تاریکیای که بزرگسال در آن فرتوت و تازهسال، پیر میگردد و مؤمن در تلاشی سخت تا آخرین نفس قرار میگیرد. دیدم صبر بر همین حالت طاقتفرسا، عاقلانهتر است"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳.</ref>. "صبر از تفرق کلمۀ مسلمانان و ریختن خونشان بهتر است. مردم تازهمسلماناند و دین مانند مشکی است که تکان داده میشود. کوچکترین سستی آن را تباه میکند و کوچکترین فشاری آن را وارونه میکند". | |||
حفظ وحدت در جامعه نوپای مسلمانان از مهمترین هدفهای آن حضرت بود؛ از اینرو هنگامی که ابوسفیان میخواست به بهانه حمایت از علی {{ع}} فتنهای به پا کند [[امام علی]] {{ع}} فرمود: "امواج دریای فتنه را با کشتیهای نجات بشکافید و از راه خلاف و تفرقه دوری گزینید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵.</ref>. همچنین در شورای شش نفره که برای تعیین جانشین عمر تشکیل شده بود، پس از انتخاب شدن عثمان فرمود: "شما خود میدانید من از همه برای خلافت شایستهترم اما به خدا سوگند، مادامی که کار مسلمانان مرتب باشد و تنها بر شخص من جور و جفا کنند، مخالفتی نمیکنم"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۷۳.</ref>. | |||
[[امام علی|امیرمؤمنان]] {{ع}} در پاسخ به [[حضرت زهرا|حضرت فاطمه]] {{س}} که او را دعوت به اعتراض و قیام کرد، به صدای مؤذن اشاره کرد که بانگ میزد: اشهد انّ محمداً رسول الله و فرمود: "سکوت من تنها برای باقی ماندن این فریاد است". ایشان میدانست هر گونه قیام سبب پاشیده شدن اتحاد مسلمانان و نتیجۀ آن از بین رفتن ثمره تلاش بیست و سه ساله [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} خواهد بود. علی {{ع}} که هرگز پشت به دشمن نکرده و پشت دلاوران از بیم او میلرزید برای حفظ یکپارچگی و وحدت جامعۀ نوپای اسلام حتی در برابر اهانت به همسرش نیز واکنش تند نشان نداده و سکوت کرد<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری مرتضی]]، [[سیری در نهج البلاغه (کتاب)|سیری در نهج البلاغه]]، مجموعه آثار، ج ۱۶، ص ۴۸۵.</ref>. | |||
ایشان در تمام مدت ۲۵ سال پس از رحلت [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} صلحجو و وحدتطلب بود و در حوادثی چون صبر در مقابل ظلم به همسرش، میانجیگری میان شورشیان و عثمان، پذیرش حکمیت، انتقاد از خلفا و راهنمایی آنان؛ حفظ وحدت و یکپارچگی جامعۀ اسلامی هدف اصلی او بود<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[امیر مؤمنان علی (کتاب)|امیر مؤمنان علی؛ چلچراغ حکمت]]، ص ۶۳ تا۷۵.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |