انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==عبارت‌های دیگری از این پرسش==

== پاسخ جامع اجمالی==

===[[جایگاه]] ویژه [[انتظار]]===

[[انتظار]]، ظرفیّت و [[توانایی]] فراوانی برای تحقق [[جامعه آرمانی]] و [[اسلامی]] [[موعود]]، ایجاد می‌کند و با توجه به آنچه گفته شد به رمز برشمردن [[فضایل]] بی‌شمار برای [[منتظران]] پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر [[اسلام]]، [[انسان]] [[منتظِر]] از چنین [[مقام]] و مرتبه بلندی برخوردار است. [[انتظار فرج]] در [[روایات]] [[افضل الاعمال]] خوانده شده است<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲. </ref>. "[[افضل]]" که معادل [[فارسی]] آن واژه "[[برترین]]" است و در متن بیشتر روایاتی که از [[فضیلت انتظار]] [[سخن]] می‌‌گوید، قرار دارد، از مادۀ "[[فضل]]" گرفته شده است. خود این ماده، بر [[ارجمندی]] و [[برتری]] دلالت دارد و آنگاه که به صورت "[[افضل]]" در می‌‌آید، برتری‌سنجی میان دو یا چند چیز را که در [[وصف]] یا حالتی همانندی دارند، گزارش می‌‌کند. بنابراین، [[افضل]] نشان می‌دهد [[انتظار فرج]]، عمل و عبادتی عادی و معمولی نیست، بلکه نسبت به [[اعمال]] و عبادت‌های دیگر [[برتری]] و رجحان دارد و نیز اضافه شدن [[افضل]] به واژه‌هایی همچون "العبادة"، "أعمال أمتی" و مانند آن بر [[برتری]] مطلق [[انتظار فرج]] بر هر کار [[عبادی]] دیگری دلالت دارد. [[انتظار فرج]] از همه عبادت‌های فردی و [[اجتماعی]] [[برتر]] است، چرا که در عبادت‌های فردی [[پاداش]] آن فقط به خود شخص می‌رسد و عبادت‌های اجتماعیِ دیگر به پایۀ این [[عبادت]] نمی‌رسد؛ زیرا [[انتظار]]، اعتراف به [[حق]] و اعلام [[حق]] را دربردارد و آن در قلمرو حکومت‌های [[باطل]] چیز آسانی نیست.

===[[فضائل]] [[انتظار]]===

#'''[[انتظار]]، [[برترین]] عبادت‌‌ها''': در [[روایات]] بسیاری [[انتظار فرج]]، [[عبادت]] شمرده شده است؛ [[پیامبر خاتم]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>«برترین عبادت‌ها انتظار فرج است» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵. </ref>؛ در [[حدیث]] دیگری از [[امیر المؤمنین]]{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|اَفضَلُ عِبادةِ الْمُؤْمِنِ اِنتِظارُ فَرَجِ اللّهِ}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن و به نقل از آن، مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ۵۲، ص۱۳۱: «برترین عبادات مؤمن انتظار کشیدن برای گشایش خداوند است».</ref>. [[عبادی]] شمردن [[انتظار]] بر [[جایگاه]] والای [[انتظار]] دلالت دارد؛ زیرا کارهای [[عبادی]] در [[معارف اسلامی]]، [[برتر]] از کارهای غیرعبادی به حساب می‌آید. [[دلیل]] [[برترین]] [[عبادت]] بودن [[انتظار]] را چند امر دانسته‌اند: [[حسن ظن]] به [[خدا]] و [[ناامید]] نبودن از [[رحمت الهی]]، [[پذیرفتن]] [[حکم]] و [[قضای الهی]]، روی آوردن کامل به [[خداوند]] و تنها از او [[انتظار]] [[گشایش]] داشتن و قطع علاقه از سایر اسباب و واگذار کردن امور به [[خداوند]].

#'''[[انتظار]]، [[جهاد]] [[برتر]]''': در روایاتی [[انتظار]] بهترینِ جهادها معرفی شده است: [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ}}<ref>«برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}} [[شهید]] شده باشد»<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>. [[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مُردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است: چنان‌که [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>.

#'''[[انتظار]]، برترینِ [[اعمال]] نزد [[خداوند]]''': در روایاتی [[انتظار]] برترینِ [[اعمال]] ([[کارها]]) معرفی شده است: [[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به [[درستی]] که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند عزوجل]] [[انتظار فرج]] است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}</ref> [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>. [[امام جواد]]{{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[گشایش]] ([[فَرَج]]) عطا می‌فرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.

===علت [[برترین اعمال]] بودن [[انتظار]]===

===[[اجر]] و [[مقام]] والا برای [[منتظران]]===

در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] [[اجر]] و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند<ref> برای نمونه امام صادق{{ع}} در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی{{ع}} باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا{{صل}} به شهادت رسیده باشد». بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶؛ همچنین و می‌فرماید: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی{{ع}} باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد» کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>. این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد.

===نتیجه===

[[انتظار]] فضیلت‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آن، طبق بیان [[روایات]]، [[افضل الاعمال]] بودن آن است<ref> محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>. در برخی [[روایات]] [[انتظار]] را [[برترین]] عبادت‌ها نیز دانسته‌اند؛ [[پیامبر خاتم]]{{صل}} فرمود: "[[افضل العبادة]] [[انتظار]] الفرج"؛ «[[برترین]] عبادت‌ها [[انتظار فرج]] است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵. </ref>. [[انتظار فرج]] با [[بصیرت]]، [[معنویت]]، [[آمادگی]]، تلاش برای [[عدالت‌گستری]]، [[حق‌گرایی]] [[آمادگی]] و... همراه است؛ به همین [[دلیل]] است که [[انتظار فرج]] فراتر از یک [[انتظار]] معمولی است و افزون‌بر آن پاداش‌های ویژه‌ای برای [[منتظران راستین امام مهدی]] از سوی [[خداوند]] در نظر گرفته شده است؛ برای نمونه [[امام صادق]]{{ع}} در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما [[شیعیان]] بمیرد، در حالی که [[منتظر]] [[امر]] فرجِ [[امام مهدی]]{{ع}} باشد، همانند کسی است که در کنار [[قائم]])ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار [[حضرت]] جنگیده و [[شمشیر]] زده است. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار [[رسول خدا]]{{صل}} به [[شهادت]] رسیده باشد». <ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.</ref><ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶؛ [[احمد زمانی|زمانی، احمد]]، [[اندیشه انتظار (کتاب)|اندیشه انتظار]]، ص۶۱- ۶۳؛ [[سید محمد جواد مهری|مهری، سید محمد جواد]]، [[انتظار فرج ۴ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۵، ۱۹۸؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[انتظار بایدها و نبایدها (کتاب)|انتظار بایدها و نبایدها]]، ص ۲۴؛ [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت]]، ص۲۵۰-۲۵۳؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۷؛ [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]] و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[عبدالحسین طلاعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴ ـ ۲۶؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]؛ [[حیدر علی رستمی|رستمی، حیدر علی]]، [[جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه (مقاله)|جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه]]، ص ۲۰۲ ـ۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۷۴-۷۵؛ [[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۲ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]، ص ۱۴ و ۱۵؛ [[حسین سوزنچی|سوزنچی، حسین]]، [[مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱ (مقاله)|مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری]]، ص ۷۲.</ref>.

در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] [[عبادت]]<ref>امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> در بعضی [[افضل]] [[اعمال]]<ref>کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.</ref> و در برخی محبوب‌ترین [[اعمال]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.</ref>، و در بعضی [[افضل]] از [[جهاد]] شمرده شده است»<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]].</ref>.

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی مقامی]]'''، در کتاب ''«[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]»'' در این‌باره گفته است:

«{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۸.</ref> و هم محبوب‌ترین [[اعمال]] است: {{متن حدیث|فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>بحارالأنوار، ج۱۰، ص۹۴.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۵.</ref>.

یاد کردنی است، تنها [[انسان‌ها]] نیستند که [[ظهور]] و [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} را [[انتظار]] می‌کشند، بلکه همه موجودات و [[نظام هستی]] در [[انتظار]] برپایی [[حاکمیت]] [[عدل و قسط]] به سر می‌برند؛ زیرا تنها در آن [[جامعه]]، [[نظام آفرینش]] دقیقاً طبق [[خواست الهی]] و دور از هرگونه [[ظلم]] و [[تعدی]]، اداره خواهد شد. گروهی از این [[منتظران]] فرشتگانی‌اند که برای [[یاری]] [[امام حسین]] در [[روز عاشورا]] به [[زمین]] آمدند و [[خداوند]] به آنان [[دستور]] داد تا هنگام [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} بمانند و آن [[حضرت]] را [[یاری]] کنند. [[امام صادق]]{{ع}} این [[انتظار]] را این‌گونه بیان فرموده است: "و آنان نزد [[قبر]] او پریشان و گردآلود تا [[روز رستاخیز]] گریانند و ایشان در [[انتظار]] [[خروج قائم]] به سر می‌برند"<ref>{{متن حدیث|فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُمْ يَنْتَظِرُونَ خُرُوجَ الْقَائِمِ{{ع}}}}الغیبة، ص۳۱۰.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۵-۲۴۷.</ref>.

| پاسخ = آقای '''[[علی هراتیان]]'''، در کتاب ''«[[ انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]»'' در این‌باره گفته است:

| پاسخ = '''[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]'''، در دو کتاب ''«[[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]»'' و ''«[[ آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]»''در این‌باره گفته‌اند:

[[رده:پرسش‌]]