دلایل قایلان به تام بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:11720.JPG|100px|راست|بندانگشتی|[[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|سید علی هاشمی]]]]

# '''[[رابطه علم‌الکتاب با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|بهره‌مندی از علم الکتاب:]]''' خداوند در قرآن از کسی که نزد او علم الکتاب است، به عنوان شاهدی بر درستی [[نبوت]] [[رسول خدا]]{{صل}} یاد شده است: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ]]}}<ref> و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس؛ سوره رعد، آیه: ۴۳.</ref> برخی اندیشه‌وران‌، آیه یادشده را این‌گونه تفسیر کرده‌اند که مراد از «الکتاب»، همان لوح محفوظ یا کتاب مبین است. سرچشمه همه دانش‌ها لوح محفوظ است که از آن با نام‌های دیگری مانند «کتاب مکنون»، {{متن قرآن|أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref> سوره رعد، آیه: ۳۹.</ref> و {{متن قرآن|إِمَامٍ مُبِينٍ }}<ref> سوره یس، آیه: ۱۲.</ref> نیز در قرآن کریم یاد شده است. بنابراین تفسیر، صاحب علم الکتاب به تمام حقایق هستی دسترسی دارد. در روایات مستفیضی، ائمه صاحب «علم الکتاب» معرفی شده‌اند. این تفسیر، تأیید کننده تام بودن علوم ائمه است.

# '''[[آیا علم به تمام حقایق قرآن علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از تمام معارف قرآن]]:''' در برخی روایات، برای قرآن ظاهر و باطنی معرفی شده است که باطن آن نیز درجات و مراتب گوناگونی دارد. در کافی بابی با عنوان {{عربی|« أَنَّهُ لَمْ یَجْمَعِ الْقُرْآنَ کُلَّهُ إِلَّا الْأَئِمَّةُ وَ أَنَّهُمْ یَعْلَمُونَ عِلْمَهُ کُلَّه‏»}}<ref>«همانا تمام قرآن کریم را کسی جمع آوری ننمود، مگر امامان معصوم{{عم}} و همانا ایشان نسبت به تمام علم قرآن کریم آگاه می باشند».</ref> آمده است . در این باب، شش روایت نقل شده است که روایت اول و ششم آن دارای سند صحیح‌اند. در بصائر نیز بابی با نام {{عربی|«أن عندهم جمیع القرآن‏ الذی أنزل علی رسول الله‏»}}<ref>«نزد ایشان تمام قرآنی که بر پیامبر اکرم نازل شد وجود دارد».</ref> وجود دارد. (...)

# '''[[رابطه روح یا روح القدس با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|تأیید علمی روح القدس]]''': در بصائر الدرجات، بابی با عنوان {{عربی|«أن روح‏ القدس‏ یتلقاهم إذ احتاجوا إلیه‏»}}<ref>«زمانی که نیازمند روح القدس گردند خود او با ایشان ملاقات می‌کند».</ref> آمده و در آن روایاتی با این محتوا نقل شده است که اگر ائمه از مسئله‌ای آگاه نباشند، [[روح القدس]] علمِ آن را به آنان می‌دهد. (...)

# '''[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به همه امور گذشته و آینده]]''': در کافی بابی با عنوان {{عربی|«أَنَّ الْأَئِمَّةَ یَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا کَانَ‏ وَ مَا یَکُونُ‏، وَ أَنَّهُ لَایَخْفی‏ عَلَیْهِمُ الشَّیْ‏ءُ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْهِم»}}<ref>«همانا امامان معصوم{{عم}} نسبت به علم گذشته و علم آینده آگاه می‌باشند، و اینکه هیچ چیزی بر ایشان{{عم}} پوشیده نخواهد ماند».</ref> آمده است. در روایات این باب، این مسئله مطرح شده است که ائمه از همه امور گذشته و آینده آگاه‌اند. (...)

# '''[[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|داشتن علوم آسمان‌ها و زمین:]]''' در بصائر الدرجات بابی با نام {{عربی|«ما لا یحجب‏ من الأئمة شی‏ء من أمر و إن عندهم جمیع ما یحتاج إلیه الأمر»}}<ref>«روایات مربوط به اینکه هیچ چیزی بر امامان معصوم{{عم}} پوشیده نیست، و نزد ایشان تمامی مسائل مورد نیاز وجود دارد».</ref> آمده است. (...)

::::::افزون بر ابواب مستقلی که ممکن است روایات آن به عنوان شاهد بر کامل بودن علوم ائمه به حساب آیند، روایات متعدد و پراکنده‌ای وجود دارد که ممکن است، در ذیل باب مستقلی نگنجند. به نمونه‌هایی از این روایات اشاره می‌کنیم:

# در روایتی منزلت امام به ماه در آسمان تشبیه شده است که بر همه چیز اشراف و آگاهی دارد. دو روایت در این صفحه نقل شده است که روایت دوم سند صحیح دارد. در روایتی دیگر آمده که یکی از اصحاب، بر پشت کاغذی نوشت که «دنیا نزد امام همانند دانه گردویی حاضر است»، [[امام رضا]]{{ع}} نوشته او را تأیید کرد. این‌گونه تعابیر بر احاطه علمی امام بر همه امور ظهور دارد؛ زیرا وجه تشبیه امام به ماه یا تشبیه جهان به گردویی در نزد امام، آن است که امام، همانند ماه بر همه چیز پرتو می‌افکند و دنیا همچون گردویی در دست اوست.

# با سند موثق از [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} نقل شده است: هیچ چیز را که خداوند به [[پیامبر]]{{صل}} آموخته بود از حلال و حرام، امر و نهی، خبرهای گذشته و آینده، تعالیم نازل شده بر پیشینیانش اعم از اطاعت یا معصیت فروگذار نکرد و همه آن‌ها را به من آموخت.

# در نقلی دیگر از آن حضرت می‌خوانیم: از من بپرسید، پیش از آن‌که مرا نیابید. قسم به خدایی که جانم در دست اوست‌، درباره چیزی از این زمان تا قیامت سؤال نمی‌کنید، مگر آن‌که شما را از آن خبر می‌دهم و از هیچ گروهی که صد نفر را هدایت یا گمراه می‌کند نمی‌پرسید، مگر آن‌که شما را از فراخواننده آنان، رهبر و حرکت دهنده آنان و محل سوار شدن و محل فرود آمدن آنان خبر می‌دهم.

# در روایتی از [[امام رضا]] از [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} چنین نقل شده است: {{عربی|«مَا يَنْقَلِبُ جَنَاحُ طَائِرٍ فِي الْهَوَاءِ إِلَّا وَ عِنْدَنَا فِيهِ عِلْم‏»}}<ref> بال پرنده‌ای در فضا حرکت نمی‌کند، مگر آن‌که نزد ما درباره آن دانشی است.</ref> روشن است که علم به حرکت بال هر پرنده، مثالی است برای کامل بودن و گستردگی علم آن حضرت و به این مورد اختصاص ندارد. از طرفی می‌دانیم تمام علوم [[پیامبر]]{{صل}} به [[ائمه]]{{عم}} منتقل شده است. در نتیجه، این روایت فراگیر بودن علوم [[ائمه]]{{عم}} به تمام موضوعات حتی موضوعات عادی و طبیعی مانند پر زدن پرندگان را نشان می‌دهد.

# در روایتی گزارش شده است که برای [[امام سجاد|امام زین‌العابدین]]{{ع}} عسلی آوردند. امام از آن نوشید. سپس فرمود: به خدا قسم، من می‌دانم که این عسل محصول کجاست، زمینش کجاست و به درستی که از فلان قریه آورده می‌شود. از قَسَم امام و فضای روایت مشخص است که آن حضرت این خبرها را در نتیجه تجربه یا آموختن از دیگران بیان نکرده، بلکه دانش ایشان، موهبتی الهی بوده است. به نظر می‌رسد، دانستن چنین جزئیاتی درباره یک عسل، خصوصیتی ندارد، بلکه مثالی است از علم امام به تمام امور، حتی علوم عادی بشری.

# روایات دیگری نیز وجود دارد که اگرچه در تام بودن علوم [[ائمه]]{{عم}} صراحت ندارند، اما با بیان قلمرو‌های مختلف علوم [[ائمه]]{{عم}} مانند علم [[ائمه]]{{عم}} به ملکوت، علم به اعمال مردم، دارا بودن علوم تمام پیامبران گذشته و ... می‌توانند مؤید تام بودن علوم ایشان باشند»<ref>[[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]] شماره۳۷</ref>.

== پاسخ‌های دیگر ==

[[رده:پرسش]]