مظلومیت امام علی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = مظلومیت امام علی | |||
| عنوان مدخل = مظلومیت امام علی | |||
| مداخل مرتبط = [[مظلومیت امام علی در حدیث]] - [[مظلومیت امام علی در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
در [[احادیث]] [[پیشوایان]] [[اسلام]]، به [[مظلومیت علی]] {{ع}} تصریح شده است. [[پیامبر]] بارها به مظلومیت [[امام]] پس از خود، اشاره کرده و او را به [[شکیبایی]] فراخوانده است. [[علی]] {{ع}} نیز از مظلومیت خود یاد کرده و به [[خداوند]] شکوه برده است. [[حضرت زهرا]] {{س}} بر مظلومیت آن حضرت گریسته و [[امام هادی]] {{ع}} در [[زیارت‌نامه]] علی {{ع}}، او را "نخستین مظلوم" خوانده است. | |||
[[پژوهش]] [[تاریخی]] نشان می‌‌دهد که [[سخن گفتن]] از مظلومیت علی {{ع}}، [[عاطفی]] نیست؛ بلکه در حقایق و احادیث [[معصومان]] ریشه دارد. بزرگترین ستمی که بر علی {{ع}} روا داشتند، [[غصب خلافت]] بود. بسیاری در [[زمان حیات پیامبر]] نیز می‌‌کوشیدند تا به هر شیوه، مانع به [[خلافت]] رسیدن علی {{ع}} شوند. [[غصب]] این [[حق الهی]]، [[برترین]] [[نشانه]] مظلومیت آن حضرت است. [[غصب فدک]] نیز از دیگر مصداق‌های مظلومیت اوست. [[ظلم]] دیگری که بر علی {{ع}}روا داشته شد، ضرب و [[جرح]] و سرانجام، به [[شهادت]] رساندن حضرت زهرا {{س}} بود. [[آتش]] زدن [[خانه]] [[وحی]]، شهادت بانوی اسلام، [[تشییع]] پنهانی و [[تدفین]] شبانه و غریبانه، روشن ترین جلوه مظلومیت [[زهرا]] و علی {{ع}} است. | |||
[[ | از دیگر مظاهر مظلومیت علی {{ع}} این است که [[بنی امیه]] و هواداران آنان، سالیان دراز بر فراز [[منبرها]] و در خطبه‌های [[جمعه]]، [[امام]] را [[دشنام]] میگفتند و [[لعن]] می‌‌کردند. بسیاری از [[مخالفان]] نیز بنی امیه را به این سبب، سزاوار [[نکوهش]] دانسته‌اند. [[بنی امیه]]، افزون بر این دشنام‌ها و [[لعن‌ها]]، با تمام توان، از بیان و نشر [[فضایل علی]] و [[اهل بیت]] {{عم}} جلوگیری می‌‌کردند و بقای [[ملک]] خود را در اِعمال این شیوه می‌‌دانستند. [[تحریف]] [[تاریخ]]، [[جعل حدیث]]، [[تهمت]] و [[تبلیغ]] [[سوء]] بر [[ضد]] علی {{ع}}، از دیگر مصادیق مظلومیت امام است. | ||
از | بُعد دیگری از مظلومیت علی {{ع}} در دوران [[حکومت]] او رخ می‌‌نماید. بسیاری از همان کسان که با او [[بیعت]] کردند، بعدها از دستورهای او سرپیچیدند و او را آزردند و به ستوه آوردند. امام در این زمینه، سخنان دردمندانه بسیار دارد. وجه دیگر مظلومیت آن حضرت که با مظلومیت همسرش تشابه دارد، چگونگی [[شهادت]] و [[تشییع]] و [[تدفین]] غریبانه و شبانه، و پنهان ماندن دراز مدت [[مزار]] اوست. | ||
پس از شهادتِ [[امام]] نیز [[آزار]] و [[شکنجه]] و کشتن [[دوستداران]] او آغاز شد و سالیان متمادی ادامه یافت. این نیز ستمی دیگر در [[حق علی]] {{ع}}است<ref>[[رضا مختاری|مختاری، رضا]]، [[مظلومیت امام علی (مقاله)|مظلومیت امام علی]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۱ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۱]].</ref>. | |||
== [[مظلومیت امام علی]] == | |||
[[تاریخ]] [[انسانیت]]، مظلومی چون علی {{ع}} به خود ندیده است، اگر شرایط و اوضاع [[زندگانی علی]] {{ع}} را همان گونه که بوده بررسی کنیم این [[حقیقت]] برای همه مجسم خواهد شد زیرا: او نخستین کسی بود که بعد از [[خدیجه کبری]] به [[ندای آسمانی]] [[پیغمبر اسلام]] لبیک گفت و در همان ساعت‌های اول [[بعثت]] به [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} [[ایمان]] آورد، و اول کسی بود که به [[حضرت]] در [[نماز]] [[اقتدا]] کرد و تا چند سال تنها علی و [[خدیجه]] با [[رسول خدا]] نماز می‌خواندند و {{متن حدیث|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ}} میگفتند. | |||
== | علی {{ع}} اول کسی بود که همه جا چون سایه، همراه [[پیغمبر]] [[خدا]] بود و از حضرتش [[دفاع]] می‌کرد و جلو آزارهای [[قریش]] و مستهزئین را می‌گرفت، او تنها کسی بود که در «[[یوم الانذار]]» به ندای مولایش رسول خدا {{صل}} لبیک گفت و آشکارا در برابر چهل نفر از بستگان پیغمبر ایمان آورد و [[اعلان]] [[وفاداری]] کرد و در همان جا مورد [[تمسخر]] ابولهب‌ها قرار گرفت. | ||
علی {{ع}} تنها کسی بود که در [[شعب ابوطالب]] چون پروانه به دور شمع وجود پیغمبر می‌گشت و از آن بزرگوار، [[پاسداری]] می‌کرد و [[خواب]] را در آنجا بر خود جایز نمی‌شمرد و تا سه سال این برنامه ادامه داشت. علی {{ع}} اولین [[مهاجر]] [[اسلام]] است که با حضرتش به [[طائف]] [[هجرت]] کرد، و در آنجا با پیغمبر خدا {{صل}} [[هدف]] سنگ‌های [[دشمنان اسلام]] قرار گرفتند. | |||
او تنها کسی است که در [[لیلة المبیت]] به جای پیغمبر خوابید و بدون هیچ [[ترس]] و هراسی جانش را در خطر [[مرگ]] قرار داد به [[امید]] آنکه [[جان جانان]] پیغمبر اسلام مصون بماند و پس از آن شب هم با تمام [[مردانگی]] و [[شجاعت]] در [[مسجد الحرام]] آمد و دیون پیغمبر را ادا و امانت‌های [[مردم]] را برگرداند و عهود حضرت را [[وفا]] کرد و با فواطم ([[فاطمه زهراء]] [[فاطمه بنت اسد]] و [[فاطمه]] دختر [[زبیر]]) رهسپار [[مدینه]] شد و در [[هجرت به مدینه]] با [[رسول خدا]] {{صل}} [[شریک]] و به وی ملحق گردید. | |||
در تمام جنگ‌های کوچک و بزرگ [[حضرت محمد]] {{صل}}، تنها مرد میدان [[جنگ]]، علی {{ع}} بود که مردانه می‌جنگید و لحظه‌ای [[پیغمبر]] را تنها نمی‌گذاشت؛ حتی در بعضی از [[جنگ‌ها]] ده‌ها جراحت و زخم بر بدنش وارد شد ولی پیغمبر را تنها نگذاشت اگر چه همه فرار کرده بودند و صحنه [[کارزار]] را خالی گذاشته بودند. او تنها کسی بود که در هر صحنه نبردی که حاضر می‌شد [[دشمنان]] به خود می‌لرزیدند و [[مسلمانان]] [[روح امید]] و [[پیروزی]] در کالبدشان دمیده می‌شد. | |||
اینها از یک طرف، و از طرف دیگر می‌بینیم [[پیغمبر اسلام]] [[بهترین زنان]] عالم، [[فاطمه زهرا]] {{س}} را به [[ازدواج]] او در آورد و ده‌ها بار او را به عنوان [[وزیر]]، [[جانشین]] و [[امام]] بعد از خودش به [[مردم]] معرفی کرد. | |||
اما با این همه می‌بینیم او کسی است که پس از [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} از همان لحظه‌ای که خبر [[وفات پیامبر]] به گوش‌ها می‌رسد و طبق [[وصیت]] [[رسول الله]] در [[خانه]] مشغول [[تجهیز]] [[غسل]] و [[کفن]] و [[نماز]] و [[دفن]] پیغمبر است، [[حق]] مسلمش ضایع می‌شود و [[خلافت]] و [[امامت]] را از او می‌گیرند، و به مدت ۲۵ سال او را [[خانه‌نشین]] می‌کنند، و نخستین کسی است که درب خانه‌اش را می‌سوزانند. | |||
او اولین کسی است که همسرش را مقابل چشمان خود و فرزندانش می‌زنند، و [[محسن]] را در رحم همسرش می‌کشند. | |||
او نخستین کسی بود که موروثی همسرش ([[فدک]]) را از او می‌گیرند و با [[شعار]] {{متن حدیث|معاشر الأنبياء لا نورّث درهما و لا دينارا}} وجهه [[شرعی]] به آن [[خیانت]] می‌دهند، و پس از ۷۵ یا ۹۵ [[روز]] [[همسر]] مهربانش را در حالی که دارای چهار طفل صغیر است از دستش می‌ستانند و بر [[غم]] و اندوهش می‌افزایند و خلاصه همه آن زحمات علی {{ع}} با آن سفارش‌های [[رسول گرامی اسلام]] را چند [[روزه]] [[پاداش]] دادند و آن سرچشمه [[فضایل]] و [[کمالات]] و باب [[مدینه علم]] [[رسول خدا]]، و آن بحر مواج خروشان [[الهی]] را به مدت ربع قرن [[خانه‌نشین]] کردند و نگذاشتند [[حقایق]] [[اسلام ناب محمدی]] را به [[مردم]] برساند و سینه پر [[علم]] و [[آگاهی]] و [[فکر]] دوراندیش و تیزبینش را به کارهای [[کشاورزی]] وجزیی واداشتند، آیا [[مظلومیت]] بیش از این متصور است؟! | |||
آیا مظلومیت از این بیشتر می‌شود که خود فرمود: | |||
{{متن حدیث|فَصَبَرْتُ وَ فِي الْعَيْنِ قَذًى وَ فِي الْحَلْقِ شَجًا أَرَى تُرَاثِي نَهْباً...}}؛ | |||
[[صبر]] کردم در حالی که به کسی می‌ماندم که خاشاک چشمش را پر کرده و استخوان راه گلویش را گرفته و با چشم خود می‌دیدم میراثم ([[حکومت]]) را به [[غارت]] می‌برند...»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳.</ref>. | |||
و از این بدتر آنکه حضرتش تمام این [[مصائب]] را در [[دل]] می‌برد و با کسی در میان نمی‌گذاشت، در برابر همه آن [[ستم‌ها]] و [[ظلم‌ها]] صبر کرد و [[راز]] دل به کسی نگفت تا [[اسلام]] بماند و [[قرآن]] [[حاکم]] باشد و تشتت و [[تفرقه]] در صفوف [[مسلمین]] ایجاد نشود تا [[خدای بزرگ]] از او [[راضی]] باشد، و بی‌خود نبود که خود گفت: {{متن حدیث|مَا زِلْتُ مَظْلُوماً مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِيَّهُ {{صل}} إِلَى يَوْمِ النَّاسِ هَذَا}}؛ «روزی که [[پیغمبر]] [[خدا]] به [[درود]] [[حیات]] گفت و [[قبض روح]] شد تا امروز همیشه [[مظلوم]] هستم»<ref>سید مرتضی، شافی، ج۳، ص۲۲۳؛ سفینة البحار، ج۲، ص۱۰۸، ماده «ظلم».</ref>. | |||
به قدری مصائب و [[مظلومیت علی]] زیاد بود که حتی در پنج سالی که به حکومت رسید و مردم با او [[بیعت]] کردند، نتوانست ظلم‌هایی که به او شده بود به مردم بگوید، و مردم هم [[تحمل]] شنیدن دردهای دلش را نداشتند لذا به بیابان می‌رفت و در دل خود را با [[چاه]] در میان می‌گذاشت. اما کجا دلش آرام می‌شد. | |||
آری، آن گاه دلش آرام شد و از دردها و ظلم‌هایی که به او روا داشته بودند آسوده گشت، که سپیده [[روز]] ۱۹ [[ماه رمضان]] دمید و در [[مسجد کوفه]] [[ضربت ابن ملجم]] بر فرق مبارکش نشست و فریاد {{متن حدیث|فُزْتَ وَ رَبِّ الْكَعْبَةِ}} از بند بند وجودش برخاست. آسوده گشت چون به [[دیدار]] آرام‌بخش [[دل‌ها]] شتافت و روحش به [[ملکوت]] [[اعلی]] پیوست و در [[رضوان]] [[خدای بزرگ]]، مأوی گرفت<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]] ص ۵۱۷.</ref>. | |||
== ظلم اول == | |||
اگر [[ظلم]] را زیر پا گذاشتن [[حق دیگران]] بدانیم، بالاترین [[حق]] [[امّت]]، [[حق]] برخورداری از [[امامت]] پیشوای [[معصوم]] است و والاترین [[حق]] [[امام علی|علی]] {{ع}}، [[خلافت]] و [[جانشینی]] او برای [[پیامبر]] خداست، پس بزرگترین [[ظلم]] نیز، [[ظلم]] به [[خاندان رسول]] و [[غصب خلافت]] و [[خانه‌نشین]] ساختن [[عترت]] و فجایع بعدی دربارۀ دودمان [[پیامبر]] است که تا [[کربلا]] و دورۀ [[امویان]] و [[عباسیان]] و پس از آن را شامل می‌شود. ریشۀ همۀ این [[حق‌کشی‌ها]] نیز به جریانات پس از [[رحلت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] و داستان [[سقیفه]] و ماجرای [[محروم]] ساختن [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[حق]] مسلّم و [[الهی]] خویش برمی‌گردد. در [[دعاها]]، [[زیارتنامه‌ها]] و [[روایات]]، از اولین [[ظلم]] و اولین [[ظالم]] [[نکوهش]] و بر آنان [[لعنت]] شده است. در [[زیارت عاشورا]] می‌خوانیم: {{متن حدیث|أللّهمّ العن أوّل ظالم ظلم حقّ محمّد و آل محمّد و آخر تابع له علی ذلک}}. نیز [[لعنت خدا]] بر کسانی قرار داده شده که پایه‌گذار [[ظلم و جور]] بر [[اهل بیت]] {{عم}} شدند و آنان را از جایگاه و مراتب خود که [[خداوند]] برایشان قرار داده بود کنار زدند و آنان را کشتند یا با [[تمکین]] خود از [[ظالمان]]، زمینه‌ساز آن [[ستم]] و [[کشتار]] شدند. [[امام علی|علی]] {{ع}} نیز خود را [[اولین مظلوم]] می‌دانست. وقتی او [[اولین مظلوم]] باشد، پس [[غصب]] [[خلافت]] هم [[ظلم]] اوّل خواهد بود<ref>در این زمینه و ارتباط آن ظلم نخستین به مظلومیت‌های بعدی، ر.ک: «فرهنگ عاشورا» مدخل عاشورا و سقیفه، نیز مدخل «غدیر و عاشورا» در کتاب حاضر.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۷۵.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:136898.jpg|22px]] [[دانشنامه امام علی (کتاب)|'''دانشنامه امام علی''']] | # [[پرونده:136898.jpg|22px]] [[رضا مختاری|مختاری، رضا]]، [[مظلومیت امام علی (مقاله)|'''مظلومیت امام علی''']]، [[دانشنامه امام علی ج۱۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۱۱''']] | ||
# [[پرونده:4432.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|'''تجلی امامت''']] | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۹: | خط ۶۰: | ||
[[رده:امام علی]] | [[رده:امام علی]] | ||