پرش به محتوا

صفات حضرت فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها

۸٬۷۰۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۲
خط ۴۴: خط ۴۴:


وی از کنیه امّ الائمة نیز برخوردار بود؛ زیرا رسول خدا{{صل}} خبر داده بود که [[ائمه]]{{عم}} از [[فرزندان]] زهرا بوده و [[حضرت مهدی]]{{ع}} از [[نسل]] آن بزرگ بانو به وجود خواهد آمد<ref>ینابیع الموده، ج۲، ص۸۳؛ منتخب الأثر، ص۱۹۲؛ کنز العمال، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref>.<ref> [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۳ (کتاب)|پیشوایان هدایت]] ج۳ ص ۷۶.</ref>
وی از کنیه امّ الائمة نیز برخوردار بود؛ زیرا رسول خدا{{صل}} خبر داده بود که [[ائمه]]{{عم}} از [[فرزندان]] زهرا بوده و [[حضرت مهدی]]{{ع}} از [[نسل]] آن بزرگ بانو به وجود خواهد آمد<ref>ینابیع الموده، ج۲، ص۸۳؛ منتخب الأثر، ص۱۹۲؛ کنز العمال، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref>.<ref> [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۳ (کتاب)|پیشوایان هدایت]] ج۳ ص ۷۶.</ref>
==گوهر بهشتی==
گوهر وجود [[حضرت فاطمه]]{{س}}، از میوه‌های بهشتی است. بدین سبب، [[رسول خدا]]{{صل}} ایشان را «[[حوراء انسیه]]» نامیده و هر وقت [[مشتاق]] بوی [[بهشت]] می‌شده، او را می‌بوییده است<ref>صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۵۴۶؛ همو، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۴؛ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضة الواعظین، ص۱۴۹؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۱۴.</ref> گرچه اصل وجود [[فاطمه]]{{س}}، برگرفته از وجود رحمانی [[رسول الله]]{{صل}} است و این ویژگی و [[افتخار]] برای سیدة نساءالعالمین{{س}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۵۹؛ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۵۷، ۲۶۰.</ref> بسنده است، ولی [[تقدیر الهی]] آن بود که رسول خدا{{صل}} هدیه‌ای [[الهی]] را که میوه ای بهشتی بود، بخورد و نطفه وجود فاطمه{{س}} از آن پدید آید.
در این باره رسول خدا{{صل}} فرموده است: «[[جبرئیل]]، خرما [یا سیب] از بهشت برایم آورد. آن را خوردم و به نطفه‌ای در صلب من بدل گشت. آنگاه [[خدیجه]]{{س}} به فاطمه{{س}} باردار شد. از این رو، هر گاه مشتاق بهشت می‌شوم فاطمه‌{{س}} را می‌بویم؛ زیرا از او بوی بهشت را استشمام می‌کنم»<ref>صدوق، محمد بن علی، التوحید، ص۱۱۸؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۰۷؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۸؛ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضة الواعظین، ص۱۴۹؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۱۹۱.</ref>. سند این [[روایت]] در کتاب‌های [[شیخ صدوق]]، معتبر است. مشابه این سخن در [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] [[اهل سنت]] نیز آمده است<ref>طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۴۰۱؛ ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصفهان، ج۱، ص۷۸؛ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۲۹۳؛ هیثمی، علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۰۲.</ref>. برخی منابع متأخر از عزلت‌گزینی، [[روزه]] و [[عبادت]] چهل روزه [[پیامبر]]{{صل}} جهت تشکیل نطفه حضرت فاطمه{{س}} سخن گفته‌اند<ref>ابن حاتم عاملی، الدر التنظیم، ص۴۵۲؛ حلی، علی بن یوسف، العدد القویة، ص۲۲۰؛ مجلسی، ج۱۶، ص۷۸.</ref>. درباره گوهر بهشتی وجود حضرت فاطمه{{س}} نکاتی شایان ذکر است:
#بسیاری از متون [[حدیثی]] و [[تاریخی]]، تنها به میوه بهشتی اشاره کرده و خصوصیات آن را بر نشمرده‌اند. برخی، بدون اشاره به نوع میوه، گفته‌اند که آن میوه از بهترین و پاکیزه‌ترین درختان [[بهشت]] بود<ref>طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۴۰۱؛ هیثمی، علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۰۲.</ref>. بنا بر گزارش [[علی بن ابراهیم قمی]]، میوه درخت [[طوبی]] بوده است. برخی دیگر آن را رطب بهشتی<ref>صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۵۴۶؛ همو، التوحید، ص۱۱۸؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۷؛ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضة الواعظین، ص۱۴۹؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۱۹۱.</ref>؛ سیب<ref>صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۳؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۶.</ref>، و گلابی<ref>حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۵۶؛ مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، ج۱۰، ص۳-۴؛ ج۱۹، ص۳؛ ج۲۵، ص۷، ۱۴۷.</ref> دانسته‌اند.
#برخی فقط به اهدای میوه بهشتی به [[پیامبر]]{{صل}} اشاره نموده، ولی [[زمان]] و مکان آن را مشخص نکرده‌اند. بنا بر بعضی گزارش‌ها، [[جبرئیل]] یا فرشته‌ای دیگر، این میوه را برای پیامبر{{صل}} آورد و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[مکه]] آن را تناول کرد<ref>صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۳؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۶.</ref>، ولی بیشتر گزارش‌ها حاکی از آن است که این امر هنگام [[معراج پیامبر]]{{صل}} روی داده است<ref>قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۱، ص۳۶۵؛ عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۲۱۲؛ طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۴۰۱؛ صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۵۴۶؛ همو، التوحید، ص۱۱۸؛ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۲۹۳؛ هیثمی، علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۰۲.</ref>. [[ابن جوزی]] این گزارش‌ها را به تفصیل نقل و [[نقد]] کرده است. [[انتقاد]] اصلی او از گزارش‌های [[اهل سنت]] است که [[تولد حضرت فاطمه]]{{س}} را پنج سال [[قبل از بعثت]] می‌دانند. این [[باور]] با میوه بهشتی و [[نزول جبرئیل]] [[سازش]] ندارد. ایراد دیگر او بر گزارش‌هایی است که طبق آنها [[پیامبر]]{{صل}} هنگام [[معراج]]، میوه بهشتی را خورده است. به گفته او، معراج در [[سال دوازدهم بعثت]] و پس از [[رحلت]] [[حضرت خدیجه]]{{س}} رخ داده است و بنابراین، گزارش‌های گوهر بهشتی [[حضرت فاطمه]]{{س}} صحیح نیست<ref>ر.ک: ابن جوزی، الموضوعات، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۴.</ref>. ایرادهای [[ابن جوزی]] وارد نیست؛ زیرا بنا بر گزارش‌های صحیح و [[ادله]] دیگر، حضرت فاطمه{{س}} در سال پنجم پس از [[بعثت]] به [[دنیا]] آمده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۵۸؛ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۹۳؛ ر.ک: طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۷۹، ۱۳۴.</ref>. از سوی دیگر، افزون بر معراج مشهور - که در [[آیه]] اول [[سوره اسراء]] به آن اشاره شده - معراج‌های دیگری نیز رخ داده است. در برخی گزارش‌های [[شیعی]]، از معراج‌های فراوان پیامبر{{صل}} سخن گفته شده است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۹۹؛ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۶۰۰؛ عاملی نباطی، علی بن یونس، الصراط المستقیم، ج۲، ص۴۰.</ref>.
#در گزارش‌های [[حدیثی]] و [[تاریخی]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]]، از اینکه پیامبر{{صل}} [[فاطمه]]{{س}} را می‌بوسید و می‌بویید، سخن رفته و سپس جریان گوهر بهشتی حضرت فاطمه{{س}} نقل شده است<ref>ابن حاتم عاملی، الدر التنظیم، ص۱۰۶؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸، ص۱۹۰.</ref>.<ref>[[سید محمد کاظم طباطبایی|طباطبایی، سید محمد کاظم]]، [[ولادت فاطمه (مقاله)| مقاله «ولادت فاطمه»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فاطمی]]، ج۱، ص ۱۰۰.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۷۳٬۴۱۵

ویرایش