مالک بن انس مدنی اصبحی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[ابوعبدالله مالک بن انس بن مالک بن عامر بن حارث اصبحی مدنی حمیری]] [[فقیه]] و [[محدث]] نامدار [[مدینه]] که [[مذهب مالکی]] از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]] به وی منسوب است. ایشان از هم پیمانان [[عثمان بن عبیدالله قرشی]] بود<ref>التاریخ الکبیر ۷/۳۱۰ الجرح و التعدیل ۸/۲۰۴.</ref> و به سال ۹۵هـ <ref>وفیات الاعیان ۴/۱۳۷.</ref> در مدینه زاده شد.<ref>الاعلام ۵/۲۵۷.</ref> در نسبش [[اختلاف]] است، ولی اتفاق منابع بر آن است که مالک منسوب به [[اصبح بن عوف]] بوده که سپس به عنوان قبیله‌ای از [[قبایل عرب]] [[شهرت]] یافت.<ref>سیر اعلام النبلاء ۸/۷۱ جمهرة انساب العرب ۴۳۵و۴۳۶.</ref> | |||
وی در محیطی [[امن]] و خانواده‌ای مرفه و [[ثروتمند]] نشأت یافت و [[دانش]] آموزی را از حدود ده سالگی شروع کرد.<ref>سیر اعلام النبلاء ۸/۴۹و۵۵.</ref> او از بسیاری از [[فقیهان]] و [[عالمان]] مدینه دانش آموخت. از جمله استادان ویژه وی [[نافع بن مالک]]<ref>التاریخ الکبیر ۷/۳۱۰. </ref> و [[ربیعة الرأی]]<ref>ترتیب المدارک ۱/۱۲۱.</ref> بوده که ظاهراً مدت مدیدی در حلقه درس ایشان شرکت می‌‌جست و بهره‌گیری از ایشان را هیچ گاه ترک نگفت. از دیگر اساتید وی می‌‌توان کسانی چون [[ابن شهاب زهری]] و نافع مولای [[ابن عمر]] را برشمرد.<ref>تهذیب الکمال ۲۷/۱۰۳ و۱۰۴.</ref> بنا به گفته [[نووی]]، وی از محضر نُهصد استاد بهره گرفته که تنها سیصد تن از ایشان از [[تابعین]] بوده‌اند.<ref>تهذیب الاسماء و اللغات ۱ / ۲ / ۷۹.</ref> | |||
[[شیخ طوسی]] نام او را در زمره [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} آورده است.<ref>رجال الطوسی ۳۰۸. </ref> البته باید در نظر داشت چون مالک در مدینه اقامت داشته و از محضر [[امام صادق]]{{ع}}بهره گرفته، نقل روایاتی از ایشان می‌‌تواند دلیل در [[صحت]] این مطلب باشد.<ref>حلیة الاولیاء ۳/۱۹۳، ۱۹۹ و ۲۰۰ تهذیب الکمال ۲۷/۹۴.</ref> | |||
به استناد روایتی از [[صدوق]]، مالک مورد [[احترام]] امام صادق{{ع}} بوده و حتی [[امام]]{{ع}} در موردی [[دوستی]] خویش را با وی ابراز کرده و در یک نوبت نیز به همراه [[حضرت]] به [[حج]] مشرف شده است.<ref>الامالی ۱۴۳ و۱۴۴.</ref> وی مسافرتی به [[بحرین]] نیز داشته است.<ref> الطبقات الکبری ۷/۱۹۲.</ref> | |||
مالک از [[شاگردان]] برجسته [[ربیعة بن ابی عبدالرحمان]] و نافع بن مالک بود و به زودی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار گشت. در حالی که هنوز سن وی از هفده سال فراتر نرفته بود و استادش نافع زنده بود، [[تدریس]] [[فقه]] را آغاز کرد و حلقه درس بر پا ساخت و به عنوان [[امام]] و پیشوای [[اهل]] [[مدینه]] [[برگزیده]] شد. گفته شده که حلقه تدریس وی از ازدحام و استقبال بیشتری نسبت به حلقه درس استادش برخوردار بود.<ref> ترتیب المدارک ۱/۱۲۵ و۱۲۶ الدیباج المذهب ۶۴.</ref> در ۲۱ سالگی نیز پس از درگذشت استاد دیگرش [[ربیعه]]، [[مرجع]] صدور [[فتوا]] گردید و بسیاری از طالبان [[علم]] از اقصی نقاط [[سرزمین‌های اسلامی]] بر وی گرد آمدند<ref>سیر اعلام النبلاء ۸/۵۵.</ref> که در این میان از شاگردان ممتاز و برجسته‌ای چون [[سفیان ثوری]]، [[شعبة بن حجاج]]، [[اوزاعی]] و [[لیث بن سعد]] را می‌‌توان یاد کرد.<ref>الانساب ۱/۱۷۴.</ref> | |||
[[محمد بن ادریس شافعی]] که [[مذهب شافعی]] منسوب به اوست، مالک را ستوده و او را در بسیاری از موارد [[برتر]] از [[ابوحنیفه]] دانسته<ref>طبقات الفقهاء ۶۸.</ref> و به اقوال، [[رفتار]] و [[احادیث]] وی استناد کرده است.<ref>الثقات ۷/۴۵۹.</ref> وی همچنین مالک را استاد و [[معلم]] خویش خطاب کرده است.<ref>ترتیب المدارک ۱/۱۲۹و۱۳۰.</ref> | |||
در سال ۱۴۷هـ به سبب فتوایی که صادر کرد و ظاهراً خوشایند [[حاکم]] وقت مدینه، [[جعفر بن سلیمان]] نبود و از طرفی [[سعایت]] برخی دیگر مبنی بر اینکه مالک [[اعتقادی]] به [[بیعت با خلیفه]] و [[اطاعت]] از [[خلفا]] و [[حاکمان]] ندارد، به هفتاد ضربه شلاق محکوم شد.<ref>وفیات الاعیان ۴/۱۳۷ تاریخ الاسلام ۱۱/۳۲۳.</ref> | |||
مالک با برخی خلفا و حاکمان وقت از جمله [[هارون الرشید]] و منصور رابطه داشته و آنها را [[موعظه]] و در برخی امور [[امر و نهی]] می‌‌کرده است.<ref>ترتیب المدارک ۱/۲۰۷ و ۲۰۸.</ref> علاوه بر [[روایات]] بسیاری که بالغ بر حدود هزار [[حدیث]] می‌‌باشد،<ref> تاریخ الاسلام ۱۱/۳۱۹.</ref> تألیفات و آثاری نیز از او برجای مانده که عبارت‌اند از: «الموطأ»، «رسالة الی ابن وهب»، «فی القدر»، «الرد علی القدریه»، «کتاب فی النجوم»، «حساب مدار الزمان»، «منازل القمر»، «رساله فی الأقضیة»، «رسالة الی ابی غسان»، «رسالة الی هارون الرشید»، «کتاب التفسیر لغریب القرآن»، «کتاب السّر» و «رسالة الی اللیث فی اجماع اهل المدینه».<ref>ترتیب المدارک ۱/۲۰۴ ـ ۲۰۷ الدیباج المذهب ۷۵.</ref> سرانجام به سال ۱۷۹هـ در [[زمان]] [[خلافت هارون الرشید]] درگذشت و پس از آنکه [[والی مدینه]]، [[عبدالله بن محمد بن ابراهیم]] بر جنازه‌اش [[نماز]] گزارد، در [[قبرستان بقیع]] مدفون شد<ref>المنتظم ۹/۴۵ تهذیب الاسماء و اللغات ۱ / ۲ / ۷۹.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۶۳۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۱۰: | خط ۲۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||