پرش به محتوا

مراقبه در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[مراقبه]]''' است. "'''[[مراقبه]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = مراقبه
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[مراقبه در قرآن]] - [[مراقبه در حدیث]] - [[مراقبه در نهج البلاغه]] - [[مراقبه در معارف دعا و زیارات]] - [[مراقبه در معارف و سیره علوی]] - [[مراقبه در اخلاق اسلامی]] - [[مراقبه در معارف مهدویت]]</div>
| عنوان مدخل = مراقبه
| مداخل مرتبط = [[مراقبه در قرآن]] - [[مراقبه در حدیث]] - [[مراقبه در معارف و سیره علوی]] - [[مراقبه در اخلاق اسلامی]] - [[مراقبه در معارف مهدویت]]
| پرسش مرتبط  =
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
«[[مراقبه]]»<ref>هر چند در دو کتاب اوصاف الاشراف و مراحل اخلاق در قرآن، مراقبه و محاسبه، از لحاظ ترتیب، پیش از مرحله تقوا آمده و ما نیز از همین الگو تبعیت کرده‌ایم، در کتاب شرح المنظومه بعد از تقوا ذکر شده است و این نکته‌ای است قابل تأمل.</ref> آن است که [[انسان]]، رقیب احوال و [[افعال]] خویش باشد و رقیب، کسی را گویند که رقبه (= گردن) می‌کشد تا اوضاع [[نفسانی]] خویش را زیر نظر داشته باشد<ref>جوادی آملی، عبدالله، مراحل اخلاق در قرآن، ص۱۹۵.</ref>. «[[محاسبه]]» آن است که انسان، [[طاعات]] و [[معاصی]] خود را برشمارد تا بداند که کدام بیش‌تر است؛ اگر معاصی از طاعات بیش‌تر است، جبران کند و اگر کم‌تر است، آن را با [[نعمت‌های الهی]] مقایسه کند تا کوچکی و ناچیزی‌اش را دریابد<ref>اوصاف الاشراف، ص۲۷؛ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومه، ص۳۵۵ - ۳۵۶؛ معراج السعاده، ص۶۹۴.</ref>. علمای [[اخلاق]] بر این باورند که چون [[نفس اماره]] انسان، [[مطیع]] [[عقل]] عملی‌اش شود و دیگر امر به [[سوء]] نکند، او فراغتی برای مراقبه و محاسبه پیدا می‌کند<ref>جوادی آملی، عبدالله، مراحل اخلاق در قرآن، ص۱۹۵.</ref>.<ref>[[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۲۱۳.</ref>
[[مراقبه]] و [[محاسبه]] در [[روایات]] [[حضرت علی]] {{ع}} به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش [[مراقبت]] کن»<ref>{{متن حدیث|اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۳۴).</ref>. و «[[خداوند]] بنده‌ای را که مراقب [[گناه]] خود است، [[رحمت]] کند»<ref>{{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ‌...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۶۰۹).</ref>. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»<ref>{{متن حدیث|قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ‌}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. همین [[روایت]]، که درباره [[ارتباط]] میان محاسبه نفس و [[آگاهی]] از [[عیوب]] نفس است، به خوبی نشان می‌دهد که میان محاسبه و تشخیص عیوب- که کار [[عقل]] است- گونه‌ای ارتباط برقرار است.<ref>[[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۲۱۳.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:1368102.jpg|22px]] [[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۴''']]
# [[پرونده:1368102.jpg|22px]] [[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۴''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۱۴: خط ۱۷:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:مراقبه]]
[[رده: مراقبه]]
۱۱۱٬۶۳۵

ویرایش