فقرستیزی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳: | خط ۳: | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[فقرستیزی در قرآن]] - [[فقرستیزی در حدیث]] - [[فقرستیزی در معارف و سیره علوی]]</div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[فقرستیزی در قرآن]] - [[فقرستیزی در حدیث]] - [[فقرستیزی در معارف و سیره علوی]]</div> | ||
==راههای | ==راههای فقرستیزی== | ||
در هر [[نظام اقتصادی]]، متناسب با برداشت از علت اصلی [[مشکلات]] [[اقتصادی]]، راهحلهایی نیز برای رفع آنها ارائه میشود. در [[جهان بینی]] [[اسلام]]، [[آفریدگار]] [[حکیم]] با [[علم]] به [[نیاز انسان]]، [[طبیعت]] و منابع آن را به اندازه [[آفریده]] است. | در هر [[نظام اقتصادی]]، متناسب با برداشت از علت اصلی [[مشکلات]] [[اقتصادی]]، راهحلهایی نیز برای رفع آنها ارائه میشود. در [[جهان بینی]] [[اسلام]]، [[آفریدگار]] [[حکیم]] با [[علم]] به [[نیاز انسان]]، [[طبیعت]] و منابع آن را به اندازه [[آفریده]] است. | ||
{{متن حدیث|ضَمِنَ أَرْزَاقَهُمْ وَ قَدَّرَ أَقْوَاتَهُمْ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۹۱.</ref>؛ «[[پروردگار]]، روزی [[مخلوقات]] را ضمانت کرده و قوتشان را مقدر فرموده است». | {{متن حدیث|ضَمِنَ أَرْزَاقَهُمْ وَ قَدَّرَ أَقْوَاتَهُمْ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۹۱.</ref>؛ «[[پروردگار]]، روزی [[مخلوقات]] را ضمانت کرده و قوتشان را مقدر فرموده است». | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
نقش [[دولت]]، به عنوان [[حاکم]]، به گونهای است که علی{{ع}} هدف اصلی خود از [[پذیرش امر]] [[حکومت]] را تنها [[اجرای عدالت]] و کاهش فاصله طبقاتی و زدودن [[فقر]] میداند: | نقش [[دولت]]، به عنوان [[حاکم]]، به گونهای است که علی{{ع}} هدف اصلی خود از [[پذیرش امر]] [[حکومت]] را تنها [[اجرای عدالت]] و کاهش فاصله طبقاتی و زدودن [[فقر]] میداند: | ||
[[سوگند]] به خدایی که دانه را شکافت و [[جان]] را آفرید، اگر حضور فراوان [[بیعت کنندگان]] نبود، و [[یاران]]، [[حجت]] را بر من تمام نمیکردند، و اگر [[خداوند]] از [[عالمان]] [[پیمان]] نگرفته بود که برابر [[شکمبارگی]] ستمگران و [[گرسنگی]] [[مظلومان]] [[سکوت]] نکنند، مهار شتر [[خلافت]] را بر کوهان آن میانداختم و رهایش میکردم...<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳.</ref>. | [[سوگند]] به خدایی که دانه را شکافت و [[جان]] را آفرید، اگر حضور فراوان [[بیعت کنندگان]] نبود، و [[یاران]]، [[حجت]] را بر من تمام نمیکردند، و اگر [[خداوند]] از [[عالمان]] [[پیمان]] نگرفته بود که برابر [[شکمبارگی]] ستمگران و [[گرسنگی]] [[مظلومان]] [[سکوت]] نکنند، مهار شتر [[خلافت]] را بر کوهان آن میانداختم و رهایش میکردم...<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳.</ref>. | ||
شیوههایی که علی{{ع}} برای | شیوههایی که علی{{ع}} برای فقرستیزی، تحت دو عنوان کلی «[[کارآمدی]] [[سیستم]] مالیاتی» و «تنظیم بازار»، به آنها توجه میکند، راهکارهای مناسبی برای دستیابی به عدالت اقتصادی است که در هر دو مرحله مزبور کارآمدی خود را ثابت میکنند.<ref>[[علی اصغر هادوینیا|هادوینیا، علی اصغر]]، [[فقر و غنا (مقاله)| مقاله «فقر و غنا»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۲۱۹.</ref> | ||
====تنظیم بازار==== | ====تنظیم بازار==== | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
هر [[مسلمانی]] که زمین مواتی را احیا کند و آن را آباد نگه دارد و [[خراج]] آن را به امامی از [[اهل بیت]] من بپردازد، هر چه [[سود]] از آن میبرد، از آن او است، و اگر زمین را رها کند یا به آن آسیب برساند، و مسلمانی آن را از او بگیرد و آباد کند و در احیای آن بکوشد، به آن سزاوارتر است از کسی که آن را رها کرده است، و باید خراج آن را به [[امام]] بپردازد<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۱۴۳.</ref>. | هر [[مسلمانی]] که زمین مواتی را احیا کند و آن را آباد نگه دارد و [[خراج]] آن را به امامی از [[اهل بیت]] من بپردازد، هر چه [[سود]] از آن میبرد، از آن او است، و اگر زمین را رها کند یا به آن آسیب برساند، و مسلمانی آن را از او بگیرد و آباد کند و در احیای آن بکوشد، به آن سزاوارتر است از کسی که آن را رها کرده است، و باید خراج آن را به [[امام]] بپردازد<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۱۴۳.</ref>. | ||
با تحقق چنین شرایطی، افراد میتوانند با استفاده از استعدادهای خود و با تلاش، که از [[وظایف]] [[فقیران]] است، خود را از ابتلای به فقر [[حفظ]] کنند. در مالکیت خصوصی نیز [[دولت اسلامی]] بر قسمتی از درآمدهای شخصی، با توجه به مالیاتهای ثابتی چون [[زکات]] و [[خمس]]، نظارت میکند. سپردن [[مدیریت]] و تنظیم قسمت اعظم و نیز [[کارآمدی]] ساختار کلی مالکیتها به [[دولت]]، حکایت از نقش محوری این نهاد در | با تحقق چنین شرایطی، افراد میتوانند با استفاده از استعدادهای خود و با تلاش، که از [[وظایف]] [[فقیران]] است، خود را از ابتلای به فقر [[حفظ]] کنند. در مالکیت خصوصی نیز [[دولت اسلامی]] بر قسمتی از درآمدهای شخصی، با توجه به مالیاتهای ثابتی چون [[زکات]] و [[خمس]]، نظارت میکند. سپردن [[مدیریت]] و تنظیم قسمت اعظم و نیز [[کارآمدی]] ساختار کلی مالکیتها به [[دولت]]، حکایت از نقش محوری این نهاد در فقرستیزی از دیدگاه [[امام علی]]{{ع}} دارد. | ||
ج. '''[[آموزش]] [[محرومان]]''': [[فقر]] [[ذهنی]] یکی از اقسام فقر است که میتواند عامل تحقق فقر مادی و استمرار آن باشد. این فقر گاهی از آشنا نبودن افراد با [[علوم لازم]] سرچشمه میگیرد؛ بنابراین، افزایش [[میزان]] آموزش تأثیر بسزایی در از میان بردن فقر خواهد داشت. امام علی{{ع}} با وجود بر عهده داشتن [[وظایف اجتماعی]] بیشمار، همواره قسمتی از وقت خود را به آموزش [[فقیران]] و [[بیچارگان]] اختصاص میداد. آن [[حضرت]] وقتی از [[جهاد]] فارغ میشد، به [[تعلیم]] [[مردم]] و [[قضاوت]] میان آنان میپرداخت<ref>ر.ک: دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۲، ص۲۱۸.</ref>. | ج. '''[[آموزش]] [[محرومان]]''': [[فقر]] [[ذهنی]] یکی از اقسام فقر است که میتواند عامل تحقق فقر مادی و استمرار آن باشد. این فقر گاهی از آشنا نبودن افراد با [[علوم لازم]] سرچشمه میگیرد؛ بنابراین، افزایش [[میزان]] آموزش تأثیر بسزایی در از میان بردن فقر خواهد داشت. امام علی{{ع}} با وجود بر عهده داشتن [[وظایف اجتماعی]] بیشمار، همواره قسمتی از وقت خود را به آموزش [[فقیران]] و [[بیچارگان]] اختصاص میداد. آن [[حضرت]] وقتی از [[جهاد]] فارغ میشد، به [[تعلیم]] [[مردم]] و [[قضاوت]] میان آنان میپرداخت<ref>ر.ک: دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۲، ص۲۱۸.</ref>. | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==افزایش کارآمدی سیستم مالیات== | ==افزایش کارآمدی سیستم مالیات== | ||
[[امام علی]]{{ع}} برای افزایش [[کارآمدی]] [[نظام مالیاتی]] در زمینه | [[امام علی]]{{ع}} برای افزایش [[کارآمدی]] [[نظام مالیاتی]] در زمینه فقرستیزی، روشهای زیر را معرفی میکند: | ||
===[[لزوم]] برنامههای محرومیتزدای کارآمد=== | ===[[لزوم]] برنامههای محرومیتزدای کارآمد=== | ||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
==[[وظایف]] [[اغنیا]]== | ==[[وظایف]] [[اغنیا]]== | ||
===[[ادای حقوق]] [[فقیران]]=== | ===[[ادای حقوق]] [[فقیران]]=== | ||
«[[همیاری]] عمومی» یا «[[تکافل اجتماعی]]»، روش دیگری است که در [[نظام]] [[اندیشه]] [[امام علی]]{{ع}} درباره | «[[همیاری]] عمومی» یا «[[تکافل اجتماعی]]»، روش دیگری است که در [[نظام]] [[اندیشه]] [[امام علی]]{{ع}} درباره فقرستیزی به آن توجه شده است. علی{{ع}} در این باره میفرماید: | ||
[[خداوند سبحان]]، روزی فقیران را در [[اموال]] توانگران مقرر داشته است، پس هیچ [[فقیری]] گرسنه نمیماند مگر آنکه توانگری [[حق]] او را از او باز دارد، و [[خداوند تعالی]] توانگران را بدین سبب بازخواست کند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۲۸.</ref>. | [[خداوند سبحان]]، روزی فقیران را در [[اموال]] توانگران مقرر داشته است، پس هیچ [[فقیری]] گرسنه نمیماند مگر آنکه توانگری [[حق]] او را از او باز دارد، و [[خداوند تعالی]] توانگران را بدین سبب بازخواست کند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۲۸.</ref>. | ||