مدت حکمرانی سفیانی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
(←مقدمه) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
در این مورد که او بر مناطق تحت تصرفش چند ماه [[حکم]] می‌راند، دو دسته [[روایت]] وجود دارد؛ برخی [[روایات]] زمان حکمرانی وی را نُه ماه معین کرده‌اند<ref>الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، باب۱۸، ح۱۴؛ همان، ص۳۱۱، باب۱۸، ح۳.</ref>، از جمله [[امام صادق]] {{ع}} در ادامه [[روایت]] سابق فرموده‌اند: {{متن حدیث|" فَإِذَا مَلَكَ الْكُوَرَ الْخَمْسَ مَلَكَ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ وَ لَمْ يَزِدْ عَلَيْهَا يَوْماً"}}<ref>چون سرزمین‌های پنج‌گانه را به تصرف خود درآورد، نه ماه و نه یک روز بیش‌تر، بر آن‌ها حکم می‌راند.</ref>. آن حضرت در [[روایت]] دیگری فرموده‌اند: {{متن حدیث|" إِذَا اسْتَوْلَى السُّفْيَانِيُّ عَلَى الْكُوَرِ الْخَمْسِ فَعُدُّوا لَهُ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ "}}<ref>چون [[سفیانی]] به مناطق پنج‌گانه، سیطره یافت، برایش نه ماه بشمارید؛ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، باب ۱۸، ح۱۳.</ref>. [[روایت]] دیگری، زمان [[حکومت]] او را هشت ماه می‌داند. [[ابو منصور بجلی]]، در ضمن روایتی می‌گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} پرسیدم: [[سفیانی]] نُه ماه بر سرزمین‌های پنج‌گانه [[حکم]] می‌راند؟ حضرت فرمودند: {{متن حدیث|" وَ لَكِنْ يَمْلِكُ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ لَا يَزِيدُ يَوْما"}}<ref>خیر. او هشت ماه و نه یک روز بیش‌تر، حکم می‌راند؛ کمال الدین، ص۶۵۱، باب ۵۷، ح۱۱. سند این روایت به این صورت است: «حدثنا أبی و محمد بن الحسن قالا: حدثنا محمد بن ابی القاسم ماجیلویه، عن محمد بن علی الکوفی، قال: حدثنا الحسین بن سفیان، عن قتیبه بن محمد، عن عبدالله بن أبی‌منصور البجلی، قال: سألت اباعبدالله {{ع}}...» این روایت به دلیل وجود محمد بن علی کوفی ضعیف است. (نک: اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۲۳)</ref>. | در این مورد که او بر مناطق تحت تصرفش چند ماه [[حکم]] می‌راند، دو دسته [[روایت]] وجود دارد؛ برخی [[روایات]] زمان حکمرانی وی را نُه ماه معین کرده‌اند<ref>الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، باب۱۸، ح۱۴؛ همان، ص۳۱۱، باب۱۸، ح۳.</ref>، از جمله [[امام صادق]] {{ع}} در ادامه [[روایت]] سابق فرموده‌اند: {{متن حدیث|" فَإِذَا مَلَكَ الْكُوَرَ الْخَمْسَ مَلَكَ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ وَ لَمْ يَزِدْ عَلَيْهَا يَوْماً"}}<ref>چون سرزمین‌های پنج‌گانه را به تصرف خود درآورد، نه ماه و نه یک روز بیش‌تر، بر آن‌ها حکم می‌راند.</ref>. آن حضرت در [[روایت]] دیگری فرموده‌اند: {{متن حدیث|" إِذَا اسْتَوْلَى السُّفْيَانِيُّ عَلَى الْكُوَرِ الْخَمْسِ فَعُدُّوا لَهُ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ "}}<ref>چون [[سفیانی]] به مناطق پنج‌گانه، سیطره یافت، برایش نه ماه بشمارید؛ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، باب ۱۸، ح۱۳.</ref>. [[روایت]] دیگری، زمان [[حکومت]] او را هشت ماه می‌داند. [[ابو منصور بجلی]]، در ضمن روایتی می‌گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} پرسیدم: [[سفیانی]] نُه ماه بر سرزمین‌های پنج‌گانه [[حکم]] می‌راند؟ حضرت فرمودند: {{متن حدیث|" وَ لَكِنْ يَمْلِكُ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ لَا يَزِيدُ يَوْما"}}<ref>خیر. او هشت ماه و نه یک روز بیش‌تر، حکم می‌راند؛ کمال الدین، ص۶۵۱، باب ۵۷، ح۱۱. سند این روایت به این صورت است: «حدثنا أبی و محمد بن الحسن قالا: حدثنا محمد بن ابی القاسم ماجیلویه، عن محمد بن علی الکوفی، قال: حدثنا الحسین بن سفیان، عن قتیبه بن محمد، عن عبدالله بن أبی‌منصور البجلی، قال: سألت اباعبدالله {{ع}}...» این روایت به دلیل وجود محمد بن علی کوفی ضعیف است. (نک: اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۲۳)</ref>. | ||
از میان دو دسته [[روایات]] یاد شده، [[روایات]] دسته دوم از نظر [[سند]] ضعیف و اعتماد‌ناپذیرند، اما در میان دسته اوّل [[حدیث]] معتبر نیز وجود دارد. از [[امام صادق]] {{ع}} در [[حدیث]] معتبر دیگری که [[شیخ طوسی]] آن را از کتاب [[فضل بن شاذان]] [[روایت]] کرده این‌چنین [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"إِنَّ السُّفْيَانِيَّ يَمْلِكُ بَعْدَ ظُهُورِهِ عَلَى الْكُوَرِ الْخَمْسِ حَمْلَ امْرَأَةٍ ثُمَّ قَالَ{{ع}} أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ حَمْلَ جَمَلٍ "}}<ref>[[سفیانی]] پس از سیطره بر سرزمین‌های پنج‌گانه به اندازه بارداری زن ( نه ماه) حکم می‌راند. سپس فرمودند: از خداوند استغفار می‌کنم بلکه به اندازه بارداری شتر (یک سال) حکم می‌راند؛ الغیبة للطوسی، ص۴۴۹، ح۴۵۲. سند این روایت به این صورت است:«ابن أبی عمیر عن عمر بن اذینه، عن محمد بن مسلم، قال: سمعت اباعبدالله {{ع}} یقول: ...» درباره وثاقت ابن ابی عمیر، نک: الفهرست، ص۴۰۴؛ درباره وثاقت عمرب اذینه، نک: رجال النجاشی، ص۲۸۳؛ درباره وثاقت محمد بن مسلم، نک: همان، ص۳۲۳. درباره اعتبار طریق شیخ طوسی به کتاب فضل بن شاذان پیش از این سخن گفته شد.</ref>. با این حال، درباره زمان حکمرانی [[سفیانی]] دو دسته [[روایت]] متعارض وجود دارد و درباره آن نمی‌توان قاطعانه [[داوری]] کرد. [[علامه مجلسی]] در توجیه [[اختلاف]] [[روایات]] یادشده، چند احتمال را ذکر می‌کند: نخست این‌که برخی از این [[روایات]] تقیه‌ای باشد؛ زیرا در منابع [[اهل سنت]] نیز در این‌باره روایاتی وجود دارد؛ دوم این‌که در این‌باره احتمال [[بدا]] می‌رود، لذا احتمال تحقق هر یک از این مقادیر می‌رود؛ سوم این‌که این [[روایات]] ناظر به مدت اسقرار [[دولت]] [[سفیانی]] باشد که به حسب اعتبارات مختلف برای آن می‌توان زمان‌های متفاوتی را برشمرد<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۱۶.</ref>. آن‌چه گذشت، بخشی از ابعاد ماجرای [[سفیانی]] و حوادث مربوط به آن بود. بی‌گمان، هنوز ابعاد دیگری از این رخداد وجود دارد که برای ما ناشناخته مانده است و با کنکاش و تأمل در [[روایات]] [[اهل بیت]] {{عم}} می‌توان آن‌ها را به دست آورد»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۶ - ۱۷۹.</ref>. | از میان دو دسته [[روایات]] یاد شده، [[روایات]] دسته دوم از نظر [[سند]] ضعیف و اعتماد‌ناپذیرند، اما در میان دسته اوّل [[حدیث]] معتبر نیز وجود دارد. از [[امام صادق]] {{ع}} در [[حدیث]] معتبر دیگری که [[شیخ طوسی]] آن را از کتاب [[فضل بن شاذان]] [[روایت]] کرده این‌چنین [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"إِنَّ السُّفْيَانِيَّ يَمْلِكُ بَعْدَ ظُهُورِهِ عَلَى الْكُوَرِ الْخَمْسِ حَمْلَ امْرَأَةٍ ثُمَّ قَالَ{{ع}} أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ حَمْلَ جَمَلٍ "}}<ref>[[سفیانی]] پس از سیطره بر سرزمین‌های پنج‌گانه به اندازه بارداری زن ( نه ماه) حکم می‌راند. سپس فرمودند: از خداوند استغفار می‌کنم بلکه به اندازه بارداری شتر (یک سال) حکم می‌راند؛ الغیبة للطوسی، ص۴۴۹، ح۴۵۲. سند این روایت به این صورت است:«ابن أبی عمیر عن عمر بن اذینه، عن محمد بن مسلم، قال: سمعت اباعبدالله {{ع}} یقول: ...» درباره وثاقت ابن ابی عمیر، نک: الفهرست، ص۴۰۴؛ درباره وثاقت عمرب اذینه، نک: رجال النجاشی، ص۲۸۳؛ درباره وثاقت محمد بن مسلم، نک: همان، ص۳۲۳. درباره اعتبار طریق شیخ طوسی به کتاب فضل بن شاذان پیش از این سخن گفته شد.</ref>. | ||
با این حال، درباره زمان حکمرانی [[سفیانی]] دو دسته [[روایت]] متعارض وجود دارد و درباره آن نمی‌توان قاطعانه [[داوری]] کرد. [[علامه مجلسی]] در توجیه [[اختلاف]] [[روایات]] یادشده، چند احتمال را ذکر می‌کند: نخست این‌که برخی از این [[روایات]] تقیه‌ای باشد؛ زیرا در منابع [[اهل سنت]] نیز در این‌باره روایاتی وجود دارد؛ دوم این‌که در این‌باره احتمال [[بدا]] می‌رود، لذا احتمال تحقق هر یک از این مقادیر می‌رود؛ سوم این‌که این [[روایات]] ناظر به مدت اسقرار [[دولت]] [[سفیانی]] باشد که به حسب اعتبارات مختلف برای آن می‌توان زمان‌های متفاوتی را برشمرد<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۱۶.</ref>. آن‌چه گذشت، بخشی از ابعاد ماجرای [[سفیانی]] و حوادث مربوط به آن بود. بی‌گمان، هنوز ابعاد دیگری از این رخداد وجود دارد که برای ما ناشناخته مانده است و با کنکاش و تأمل در [[روایات]] [[اهل بیت]] {{عم}} می‌توان آن‌ها را به دست آورد»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۷۶ - ۱۷۹.</ref>. | |||
از [[عبدالله بن ابی منصور بجلی]] [[روایت]] شده که گفت: از [[امام صادق|ابی عبدالله]]{{ع}} درباره نام [[سفیانی]] پرسیدم. فرمودند: به نام او چه کار داری؟ حال آنکه او نواحی پنج‌گانه [[شام]]، یعنی [[دمشق]]، [[حمص]]، [[فلسطین]]، [[اردن]] و قَنسرین را [[تصرف]] می‌کند. پس در آن هنگام [[منتظر فرج]] باشید. گفتم: آیا نُه ماه بر آنجا [[حکومت]] می‌کند؟ فرمودند: نه بلکه هشت ماه و یک روز هم بر آن اضافه نمی‌شود"<ref>{{متن حدیث|" عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي مَنْصُورٍ الْبَجَلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنِ اسْمِ السُّفْيَانِيِّ؟ فَقَالَ: وَ مَا تَصْنَعُ بِاسْمِهِ؟ إِذَا مَلَكَ كُوَرَ الشَّامِ الْخَمْسَ؛ دِمَشْقَ، وَ حِمْصَ، وَ فِلَسْطِينَ، وَ الْأُرْدُنَّ، وَ قِنَّسْرِينَ، فَتَوَقَّعُوا عِنْدَ ذَلِكَ الْفَرَجَ. قُلْتُ: يَمْلِكُ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ؟ قَالَ: لَا، وَ لَكِنْ يَمْلِكُ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ لَا يَزِيدُ يَوْماً "}}؛ نک: کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۱.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 253 -254.</ref>. | از [[عبدالله بن ابی منصور بجلی]] [[روایت]] شده که گفت: از [[امام صادق|ابی عبدالله]]{{ع}} درباره نام [[سفیانی]] پرسیدم. فرمودند: به نام او چه کار داری؟ حال آنکه او نواحی پنج‌گانه [[شام]]، یعنی [[دمشق]]، [[حمص]]، [[فلسطین]]، [[اردن]] و قَنسرین را [[تصرف]] می‌کند. پس در آن هنگام [[منتظر فرج]] باشید. گفتم: آیا نُه ماه بر آنجا [[حکومت]] می‌کند؟ فرمودند: نه بلکه هشت ماه و یک روز هم بر آن اضافه نمی‌شود"<ref>{{متن حدیث|" عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي مَنْصُورٍ الْبَجَلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنِ اسْمِ السُّفْيَانِيِّ؟ فَقَالَ: وَ مَا تَصْنَعُ بِاسْمِهِ؟ إِذَا مَلَكَ كُوَرَ الشَّامِ الْخَمْسَ؛ دِمَشْقَ، وَ حِمْصَ، وَ فِلَسْطِينَ، وَ الْأُرْدُنَّ، وَ قِنَّسْرِينَ، فَتَوَقَّعُوا عِنْدَ ذَلِكَ الْفَرَجَ. قُلْتُ: يَمْلِكُ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ؟ قَالَ: لَا، وَ لَكِنْ يَمْلِكُ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ لَا يَزِيدُ يَوْماً "}}؛ نک: کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۱.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 253 -254.</ref>. | ||