تفسیر عصر تابعین در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر عصر تابعین]]''' است. "'''[[تفسیر عصر تابعین]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر عصر تابعین]]''' است. "'''[[تفسیر عصر تابعین]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تفسیر عصر تابعین در علوم قرآنی]] - [[تفسیر عصر تابعین در تاریخ اسلامی]] </div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تفسیر عصر تابعین در علوم قرآنی]] - [[تفسیر عصر تابعین در تاریخ اسلامی]] </div> | ||
== مقدمه == | |||
منظور از «[[تابعی]]» کسی است که [[رسول خدا]]{{صل}} را ندیده باشد، ولی در حال [[ایمان]] به آن [[حضرت]] با [[صحابی]] آن حضرت [[مصاحبت]] داشته و با ایمان از [[دنیا]] رفته باشد. در برخی از کتاب‌های رجال‌شناسی مانند [[رجال نجاشی]] و [[فهرست شیخ طوسی]] و بعضی از منابع [[کتاب‌شناسی]] مانند فهرست [[ابن ندیم]]، [[کشف الظنون]] و [[الذریعة]] از وجود کتاب و تألیفی در [[تفسیر]] برای عده‌ای از [[تابعین]] یاد شده است و در برخی از [[کتاب‌های تفسیری]] مانند [[جامع البیان طبری]]، [[تفسیر القرآن العظیم ابن ابی حاتم رازی]]، [[تبیان شیخ طوسی]]، [[مجمع البیان طبرسی]]، [[تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر]]، در المنثور [[سیوطی]] [[روایات]] و آرای [[تفسیری]] فراوانی از گروهی از تابعین نقل شده و حتی دانشمندی متأخر آرا و [[روایات تفسیری]] پراکندۀ برخی از آنان را در مجموعه‌ای گردآوری کرده و به نام تفسیر آن فرد از تابعی به چاپ رسانده است. | |||
منظور از [[مفسران]] تابعی در عنوان فوق آن دسته از تابعین است که برای آنان کتاب تفسیری ذکر و یا آرا و روایات تفسیری فراوانی از آنان نقل کرده‌اند. باتوجه به اینکه گفته‌اند اولین تابعی از نظر [[وفات]] [[معمر بن زید]] بوده که در سال سی‌ام ه. ق وفات کرده است و آخرین تابعی [[خلف بن خلیفه]] بوده که در [[سال ۱۸۰ هجری]] از دنیا رفته، پی می‌بریم که همۀ تابعین در [[عصر حضور]] [[امامان معصوم]] می‌زیسته‌اند، بلکه باتوجه به اینکه [[تولد]] [[نهمین امام]] [[معصوم]] ([[امام جواد]]{{ع}}) در [[سال ۱۹۵ هجری]] بوده، معلوم می‌شود که امتداد عصر حضور امامان معصوم بیش از عصر تابعین بوده و از [[عصر امام جواد]]{{ع}} به‌بعد، هیچ فرد تابعی وجود نداشته است؛ و ازاین‌رو، بی‌تردید می‌توان همۀ مفسران تابعی را از مفسران عصر حضور به شمار آورد. | |||
تابعینی که برای آنان کتاب تفسیری ذکر و یا آرا و روایات تفسیری فراوانی از آنان نقل شده، بسیارند. [[محمد حسین ذهبی]] از پنج نفر با عنوان مشهورترین رجال مدرسۀ [[تفسیر]] در [[مکه]] و از سه نفر با عنوان مشهورترین [[رجال]] مدرسۀ تفسیر در [[مدینه]] و از هفت نفر با عنوان مشهورترین رجال مدرسۀ تفسیر در [[عراق]] یاد کرده است<ref>ر.ک: ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج۱، ص۱۰۱-۱۲۷.</ref>. | |||
آقای [[محمد هادی معرفت]] اعلام [[مفسران]] [[تابعی]] را سی نفر ذکر و مطالبی را در شرح‌حال آنان بیان کرده است<ref>ر.ک: معرفت، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، ج۱، ص۳۲۱-۴۲۳.</ref> و با تتبعی که انجام گرفت، به‌دست آمد که [[مفسر]] بودن برخی از آنها، مانند [[ابو عبدالرحمن سلمی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[ابو الشعثاء کوفی]] ([[سلیم بن اسود]]) و... [[ثابت]] نیست و برخی از تابعینی که مفسر بودن آنان مسلّم است، مانند [[ابو صالح میزان بصری]]، [[عطیه عوفی]]، [[سدّی کبیر]] و... در شمار آن سی نفر ذکر نشده‌اند؛ ازاین‌رو، جمعی از آن سی نفر را که دلیلی بر مفسر بودنشان نیافتم، ذکر نکردم<ref>مانند: ابو عبد الرحمان سلمی، اسود بن یزید نخعی، ابو الشعثای کوفی، ابو الشعثای ازدی، اصبغ بن نباته، ابن ابی لیلی و حارث بن قیس. برای آگاهی از زندگی‌نامه آنان ر.ک: معرفت، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، ج۱، ص۳۹۱، ۴۰۳، ۴۰۷، ۴۰۸، ۴۱۰ و ۴۱۱.</ref> و به جای آنان افراد دیگری را که مفسر بودن آنان مسلّم است، معرفی کردم<ref>مانند میثم تمار، ابو صالح میزان بصری، عطیۀ عوفی، زید بن علی بن الحسین، سدّی کبیر، عطا خراسانی، داوود بن ابی هند، محمد بن سائب و ابوحمزه ثمالی. ر.ک: همین کتاب، ص۱۴۴-۱۴۶، ۱۶۸-۱۷۰، ۱۸۴-۱۸۸، ۱۹۵-۲۰۴، ۲۰۶-۲۰۸، ۲۱۲-۲۱۴، ۲۱۸-۲۲۳.</ref> | |||
زندگی‌نامۀ اجمالی و شواهد مفسر و تابعی بودن آنان برحسب آنچه در [[اخبار]] و آثار [[عامه]] و [[خاصه]] آمده، چنین است<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۱۴۲-۱۴۴.</ref>: | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||