سامرا: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سامرا در حدیث]] - [[سامرا در تاریخ اسلامی]] - [[سامرا در معارف مهدویت]]</div> | <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سامرا در حدیث]] - [[سامرا در تاریخ اسلامی]] - [[سامرا در معارف مهدویت]]</div> | ||
'''سامرا''' یکی از شهرهای [[مقدّس]] [[عراق]]، که [[مدفن]] دو [[امام]] [[معصوم]]، [[حضرت هادی]] و [[حضرت عسکری]]{{عم}} است | == مقدمه == | ||
'''سامرا''' یکی از شهرهای [[مقدّس]] [[عراق]]، میان [[بغداد]] و [[تکریت]] در [[شرق]] دجله قرار دارد. نام اصلی آن "سرّ من رای" "به معنای هرکه آن را ببیند، مسرور میشود" است. روی سکههایی که زمان عباسیان در آن شهر ضرب شده و اکنون در دست است، همین نام [[عربی]] وجود دارد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۵۸ ـ ۲۶۰؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۱۳.</ref>. این شهر [[مدفن]] دو [[امام]] [[معصوم]]، [[حضرت هادی]] و [[حضرت عسکری]]{{عم}} است که در [[خانه]] خویش به [[خاک]] سپرده شدند. [[عصر زندگی]] [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}}، از دورانهای سخت برای [[اهل بیت]]{{عم}} بود. [[خلفای عباسی]] برای [[نظارت]] و کنترل هرچه بیشتر نسبت به [[ارتباطات]] [[ائمه]]{{عم}} با هوادارانشان، آنان را در [[شهر]] نظامی سامرا نگه داشته بودند. "[[عسکر]]" و "مُعَسکر"، نام شاخص این منطقه نظامی بود و بدین جهت بود که [[امام یازدهم]] به [[حضرت عسکری]] [[لقب]] یافت. سامرا شهری است که سه سال طول کشید تا آماده گردد. آنگاه [[معتصم]]، [[بغداد]] را رها کرد و ساکن سامرا شد و [[سپاه]] ۲۵۰ هزار نفری خویش را هم آنجا اسکان داد. اینگونه بود که سامرا پایتخت هشت [[خلیفه عباسی]] گشت. از [[معتصم]] (سال ۲۱۸) تا [[معتمد]] (سال ۲۷۹) که آخرین [[خلیفه عباسی]] بود سامرا پایتخت قرار داشت<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. | |||
== | == مدفن اولیای الهی == | ||
[[امام هادی]]{{ع}}، بیست سال از [[عمر]] خویش را اجباراً در سامرا گذراند و سرانجام در ۴۱ سالگی، به [[دستور]] [[متوکل]] [[عباسی]] به [[شهادت]] رسید (سال ۲۵۴هجری) و در همان منزل مسکونی خویش مدفون گشت. [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} نیز که همراه پدر در این [[شهر]] به سر میبرد، در سن ۲۸ سالگی در سال ۲۶۰ هجری به دست [[معتمد]] [[عباسی]] به [[شهادت]] رسید. او نیز در همان [[خانه]]، کنار [[قبر]] پدرش به خاک سپرده شد. به این دو [[امام]]، [[عسکریین]] هم میگویند. [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} نیز در همین [[شهر]] و در همین [[خانه]] به [[دنیا]] آمد و آغاز [[غیبت]] او هم از همین [[خانه]] بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. سامرّا [[شاهد]] [[نماز خواندن]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} بر پدر بزرگوارش و آغاز [[امامت]] حضرتش بوده است<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۹۴.</ref>. | |||
[[خانه]] وسیع این دو [[امام]]، دیواری داشت و پنجرهای به بیرون و خادمی که به آنجا رسیدگی میکرد. [[زائران]] [[قبر]] [[مطهر]] این دو [[امام]]، اغلب از پشت پنجره آن، دو [[مزار]] را [[زیارت]] میکردند و با مشقتها و ناامنیهایی مواجه بودند. در سالها و قرنهای بعد، بارها [[مرقد]] این دو [[امام]]، تعمیر شد و عمارتهایی در آن منطقه ساختند تا به وضع امروزی رسید که حرمی باشکوه، گنبد طلایی بزرگ و صحنهایی باصفا نشان از عشقهای [[پاک]] و [[معنوی]] شیفتگان هنرمند میدهد که در اینگونه بناهای مذهبی خود را به [[ظهور]] میرساند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. | |||
آستان [[مقدس]] [[عسکریین]] نیز همچون بسیاری از حرمهای [[مطهر]] در طول [[تاریخ]] از [[آتش]] [[کینهها]] و شعله [[فتنهها]] مصون نبوده است، اما بارها با کمک و [[همت]] توانگرانی [[نیک]] [[دل]] و شیفتگانی [[مخلص]]، تعمیر و مرمت شده است. اهانتی که در سال ۱۳۸۴ شمسی به ساحت نورانی این دو امام شد و توسط دشمنان کوردل اهل بیت، حرم باصفای عسکریین با مواد منفجره تخریب شد، بی سابقه بود و این در دوران اشغال کشور عراق توسط آمریکا و پس از سرنگونی صدام بعثی صورت گرفت و اکنون در حال بازسازی است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۱۳.</ref>. | |||
اینک [[حرم]] [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} در [[قلب]] سامرا، چون نگینی میدرخشد و [[دل]]های [[عاشقان]] را جذب میکند. حرمی که پیکر [[پاک]] دو [[حجت خدا]] را در [[دل]] دارد، نیز [[قبر]] [[حکیمه]]، دختر [[امام جواد]]{{ع}} و عمه [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} را که هنگام ولادت [[امام مهدی|امام زمان]]{{{ع}} در آن [[خانه]] ماند و [[شاهد]] [[قدرت]] نمایی [[پروردگار]] شد. نیز [[قبر]] "[[نرجس]]"، [[امام مهدی|مادر امام زمان]]{{ع}} که پشت [[مرقد]] [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} قرار دارد. [[مزار]] "[[سمانه]]" مادر [[امام هادی]]{{ع}} و "[[سوسن]]" مادر [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} نیز در همین [[حرم]] [[شریف]] است. به علاوه بسیاری از بزرگان و [[فرزانگان]] هم در آستانه این دو [[امام]] بزرگوار مدفونند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. | |||
== شهر علم == | |||
روزگاری در سامرا، وضعیت [[نابسامانی]] [[حاکم]] بوده است، هم از جهت [[معیشت]] [[مردم]] و [[وضع اقتصادی]]، هم از لحاظ [[فرهنگی]] و [[رفتاری]]. اغلب مردمانش [[اهل سنت]] بودهاند. [[شیعیان]] [[اهل بیت]] [[عصمت]]{{عم}} و [[زوار]] گرانقدر این [[قبور]] [[مطهر]]، چندان [[امنیت]] نداشتند. اما در قرن اخیر، با [[هجرت]] [[میرزای شیرازی]] از [[نجف]] به سامرا و تشکیل جلسات بحث و [[تدریس]]، این [[شهر]] طراوت و [[نشاط]] بیشتری یافت و "[[حوزه علمیه]] سامرا" در شمار [[عظیم]] ترین مراکز [[علمی]] [[شیعه]] درآمد و مرکزیتی برای [[فقه]] و [[علمای دینی]] گشت. [[میرزای شیرازی]] با فتوای [[تاریخی]] [[تحریم]] تنباکو، بار دیگر [[نفوذ]] [[معنوی]] علمای [[شیعه]] را از [[قلب]] سامرا به جهانیان اعلام کرد. بزرگانی همچون: [[سید حسن صدر]]، [[سید محسن امین]]، [[سید شرف الدین]]، [[کاشف الغطاء]]، [[محمدجواد بلاغی]]، [[آقا بزرگ تهرانی|شیخ آقابزرگ تهرانی]]، [[مرحوم مظفّر]]، همه از [[تربیت]] یافتگان [[مکتب]] [[علمی]] حوزه سامرا بودند و توانستند شکوه و افتخارات [[شیعه]] را پاسدار باشند. به وجود آمدن کتابخانههای متعدد و حوزههای درسی پربار و محافل [[علمی]] و ادبی و شعری در سامرا، همه مدیون مجاهدات [[میرزای بزرگ]] و علمای برجسته [[شیعه]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. | |||
== سرداب مقدس == | |||
در [[شهر]] سامرا، [[سرداب]] مقدسی است که [[زیارتگاه]] [[شیعیان]] است. این [[سرداب]] در جهت غربی صحن عسکریین {{ع}} به سمت شمال واقع شده و در طول [[تاریخ]] [[اصلاحات]] و تعمیرات زیادی در آن انجام گرفته است. همیشه هنگام تعمیر و ترمیم بارگاه عسکریین {{ع}} در ساختمان [[سرداب]] نیز تغییرات و اصلاحاتی به عمل آمده است؛ بهعنوان مثال در زمانهای گذشته، از داخل بارگاه عسکریین {{ع}} از کنار مرقد حضرت نرجسخاتون به [[سرداب]] میرفتند و این وضع به همین صورت تا سال ۱۲۰۲ ق. ادامه داشت و در این سال [[احمد]] خان دنبلی برای [[سرداب]]، راهی جداگانه از طرف شمال باز کرد و راه [[سرداب]] از طرف روضه عسکریین {{ع}} را مسدود نمود و صحن [[سرداب]] را جداگانه ساخت که تقریبا از یک فضای بزرگی به طول ۶۰ متر و عرض ۲۰ متر برخوردار است. <ref>نشریه موعود، شماره ۳۷، ص ۵۱.</ref><ref> [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۹۶.</ref>. <ref>موعود نامه: ص ۳۹۷ به نقل از نشریه موعود: شماره ۳۷، ص ۵۱ با تلخیص.</ref><ref> [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۳۵۱.</ref>. [[زائران]] سامرا، بوی [[یار]] را از این دیار استشمام میکنند و معتقدند آخرین محلی که [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} از آنجا پنهان شده است، همان سردابی است که در [[خانه]] [[امام عسکری]]{{ع}} بوده است. پیش از شروع [[غیبت صغری]] نیز، آخرین باری که جمعی از [[پیروان]]، آن حضرت را دیدند، در همان [[خانه]] و همان [[سرداب]] بود تا این [[ملاقات]]، از چشم نامحرم [[عباسیان]] دور و پنهان باشد. امروز هم در سامرا دری وجود دارد به نام "باب الغیبه" یا "غیبه المهدی" که از دوران [[خلفای عباسی]] مانده است و نقش و نگاری برجسته و خطوطی [[زیبا]] بر آن نقش بسته است. پلکانی که راه ورود و [[خروج]] [[سرداب]] است، به یک غرفه شش ضلعی منتهی میشود و دارای بیست پله است. در انتهای غرفه مستطیل شکلی، در چوبی یادشده قرار دارد و در پشت این در، اتاق کوچکی است که طول آن یک متر و ۸۰سانتی متر و عرض آن ۱/۵ متر است و به عنوان محل [[غیبت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} مشهور است. در گوشهای از همین اتاق نیز چاهی معروف به [[چاه]] [[غیبت]] قرار دارد<ref>مجله میراث جاویدان شماره۵، سال دوم بهار ۷۳.</ref>[[سرداب]] [[مطهر]] که در مجموعه [[نورانی]] [[حرم]] [[سامرّا]] قرار دارد، جای متبرّکی است و [[مستحب]] است [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} را در آنجا [[زیارت]] کنند. [[زیارتنامه]] [[حضرت]] در آن محل، در کتب [[دعا]] آمده است. <ref>بحارالانوار، ج۹۹، ص۸۳.</ref><ref> [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۷۶- ۲۷۹.</ref>. | |||
==[[پرسش]] مستقیم== | ==[[پرسش]] مستقیم== | ||
* [[امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)]] | * [[امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)]] | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}} | {{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}} | ||
خط ۳۱: | خط ۳۷: | ||
{{امام مهدی}} | {{امام مهدی}} | ||
[[رده:مدخل]] | |||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ زیارت]] | [[رده:مدخل فرهنگ زیارت]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده:شهرهای زیارتی شیعیان در عراق]] | [[رده:شهرهای زیارتی شیعیان در عراق]] |