مشارکت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'حضرت آیت‌الله خامنه‌ای' به 'حضرت آیت‌الله خامنه‌ای'
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
جز (جایگزینی متن - 'حضرت آیت‌الله خامنه‌ای' به 'حضرت آیت‌الله خامنه‌ای') |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==مفهوم مشارکت== | ==مفهوم مشارکت== | ||
[[فلسفه سیاسی]] [[حضرت | [[فلسفه سیاسی]] [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]]، از دو نوع مشارکت مطلوب، متناسب با [[نظام]] [[مردم‌سالاری دینی]] و مشارکت غربی متناسب با [[نظامات]] غیر [[دینی]] [[غرب]] نام برده و با معیارهایی بیان شده است. [[مشارکت سیاسی]] دینی را می‌توان چنین تعریف کرد: مشارکت سیاسی نوعی فعالیت ارادی و داوطلبانه با اهداف و انگیزه‌های [[الهی]] است که از طریق آن [[شهروندان]] یک [[جامعه]] در [[امور سیاسی]] - [[اجتماعی]] خود بر اساس [[وظیفه]] با [[همدلی]] و [[همراهی]] شرکت می‌کنند و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم<ref>خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۰/۱۱/۱۳۶۸.</ref>، حمایت‌جویانه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به ملت شریف ایران، در پایان چهلمین روز ارتحال حضرت امام خمینی، ۲۳/۴/۱۳۶۸.</ref> یا رقابت‌آمیز<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به مجمع بزرگ فرماندهان سپاه و بسیج، ۲۶/۶/۱۳۶۸.</ref> در شکل دادن به [[حیات سیاسی]] و اجتماعی خویش سهیم می‌شوند. در واقع مشارکت سیاسی به معنای [[احساس]] تعلق به جامعه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مردم ایران، ۱۸/۱۰/۱۳۶۸.</ref>. درگیر شدن، سهیم شدن و [[همکاری]] در فراگردهای [[سیاسی]] است که به [[گزینش]] نوع [[حکومت]]، ساختارها و [[رهبران]] سیاسی می‌انجامد و [[سیاست]] عمومی را تعیین می‌کند یا بر آن اثر می‌گذارد؛ به گونه‌ای که در فرآیند [[اداره جامعه]] اعم از [[برنامه‌ریزی]]، سامان‌دهی، [[هماهنگی]] و [[نظارت]] در راستای دستیابی به اهداف آن جامعه، اثر دارد. از این نظر، مشارکت سیاسی، فرآیندی است که شهروندان در آن به فعالیتی ارادی و داوطلبانه دست می‌زنند. در حالی که مشارکت غربی از نظر ایشان [[رفتاری]] است بر پایه انگیزه‌های [[دنیوی]] و قدرت‌طلبانه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان، ۱۳/۱۲/۱۳۸۱.</ref> که در آن شهروندان موافق یا مخالف، [[سازمان]] یافته یا بدون سازمان، به طور داوطلبانه با روش‌های [[مشروع]] و یا [[نامشروع]]، برای تأثیر و [[انتخاب]] سیاست‌های عمومی، [[اداره امور]] عمومی، انتخاب رهبران سیاسی [[اقدام]] می‌کنند. این نوع مشارکت که از [[روح]] [[معنوی]] و [[وظیفه دینی]] تھی است تحت تأثیر عوامل مادی زیادی قرار دارد که در نهایت از آن به مشارکت صوری، ظاهری و نمایشی و تصنعی می‌توان تعبیر کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه (۱۹ رمضان ۱۴۱۶)، ۲۰/۱۱/۱۳۷۴.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۲۵.</ref> | ||
==ابعاد و ویژگی‌های مفهومی مشارکت== | ==ابعاد و ویژگی‌های مفهومی مشارکت== | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
#نوعی تلاش، مبارزه و رقابت در درون [[رژیم]] است نه مبارزه با رژیم. در آنجا که [[مبارزه با حکومت]] آغاز می‌گردد، مسأله مشارکت سیاسی درون سیستمی منتفی می‌شود و چهره [[خشونت‌آمیز]] آن آشکار می‌شود. | #نوعی تلاش، مبارزه و رقابت در درون [[رژیم]] است نه مبارزه با رژیم. در آنجا که [[مبارزه با حکومت]] آغاز می‌گردد، مسأله مشارکت سیاسی درون سیستمی منتفی می‌شود و چهره [[خشونت‌آمیز]] آن آشکار می‌شود. | ||
در [[اندیشه سیاسی]] [[حضرت | در [[اندیشه سیاسی]] [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]]، [[شهروندان]] در هیچ شرایطی تمامی اختیارات خود را به حکومت و [[حاکمان]] واگذار نمی‌کنند تا حاکمان همه کاره شوند و [[استبداد]] شکل بگیرد و آزادی‌های اساسی و [[سیاسی]] [[شهروندان]]، از آنان سلب شود. بنابراین آنچه در مباحث آکآدمیک در باب دو الگوی مشارکت واگذارانه و الگوی کارگزارانه<ref>مایکل راش، جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری (تهران: سمت، چاپ اول، ۱۳۷۷)، ص۱۲۳.</ref> مطرح شده است در مشارکت مطلوب در [[مردم سالاری]] ایشان جایگاهی ندارد.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۲۶.</ref> | ||
==جایگاه، اهمیت و [[ضرورت]]== | ==جایگاه، اهمیت و [[ضرورت]]== | ||
مفهوم مشارکت، [[ارتباط]] تنگاتنگ و مرتبط با مفهوم [[شهروندی]] دارد. در بحث [[حقوق شهروندی]] بیان شد که پیشینه این مباحث در [[ایران]] با [[انقلاب اسلامی]] شروع شد. در این [[زمان]] هم [[دولت]] معنای جدیدی یافت و هم فرد خودآگاه و صاحب [[حق]] مطرح شد. مشارکت، از مفاهیم معناداری است که هم [[شهروند]] را تعریف می‌کند و هم گویای اهمیت و [[روابط]] بین این دولت و شهروندان است. در چارچوب معنایی مشارکت، [[حقوق]]، [[وظایف]]، نقش و [[مسئولیت]] شهروندان مشخص و نهادینه شده است. از این رو مشارکت مبنا و معرف اصلی و جزئی از حقوق و [[وظایف شهروندی]] است که می‌تواند به گونه‌های مختلف تحقق یابد. پس مشارکت [[واقعی]] شهروندان مستلزم تصویب و تضمین حقوق و [[مسئولیت‌ها]]، شرایط مناسب برای مشارکت و برآوردن انتظارات اعضای [[جامعه]] است. از این رو مشارکت می‌تواند در اشکال و مراتب مختلف متناسب با ساختار [[اجتماعی]] و سیاسی [[حاکم]] انجام پذیرد. | مفهوم مشارکت، [[ارتباط]] تنگاتنگ و مرتبط با مفهوم [[شهروندی]] دارد. در بحث [[حقوق شهروندی]] بیان شد که پیشینه این مباحث در [[ایران]] با [[انقلاب اسلامی]] شروع شد. در این [[زمان]] هم [[دولت]] معنای جدیدی یافت و هم فرد خودآگاه و صاحب [[حق]] مطرح شد. مشارکت، از مفاهیم معناداری است که هم [[شهروند]] را تعریف می‌کند و هم گویای اهمیت و [[روابط]] بین این دولت و شهروندان است. در چارچوب معنایی مشارکت، [[حقوق]]، [[وظایف]]، نقش و [[مسئولیت]] شهروندان مشخص و نهادینه شده است. از این رو مشارکت مبنا و معرف اصلی و جزئی از حقوق و [[وظایف شهروندی]] است که می‌تواند به گونه‌های مختلف تحقق یابد. پس مشارکت [[واقعی]] شهروندان مستلزم تصویب و تضمین حقوق و [[مسئولیت‌ها]]، شرایط مناسب برای مشارکت و برآوردن انتظارات اعضای [[جامعه]] است. از این رو مشارکت می‌تواند در اشکال و مراتب مختلف متناسب با ساختار [[اجتماعی]] و سیاسی [[حاکم]] انجام پذیرد. | ||
[[حضرت | [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]]، مشارکت را به صورت یک اصل، در [[نظام اسلامی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با رئیس جمهور و هیأت وزیران، به مناسبت هفته دولت، ۸/۶/۱۳۷۵.</ref>، و از اساسی‌ترین مسائل [[زندگی اجتماعی]] و سیاسی<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با دانشجویان بسیجی، ۵/۳/۱۳۸۴.</ref> و معادل با مفهوم مسئولیت تلقی می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم گشایش هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی، ۱۸/۹/۱۳۷۶.</ref> و آن را [[نعمت الهی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع با شکوه مردم کرج، ۲۴/۷/۱۳۷۶.</ref> می‌دانند و از آن با عناوینی چون مشارکت [[شجاعانه]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام تسلیت به مناسبت درگذشت حجت الاسلام سید علی اکبر ابوترابی به همراه آیت‌الله سید عباس قزوینی ابوترابی، پدر ایشان، ۱۲/۳/۱۳۷۹.</ref> مشارکت انبوه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به مناسبت حماسه پرشور ۲۷ خرداد، ۲۷/۳/۱۳۸۴.</ref> مشارکت فعال<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به کنفرانس بین المجالس اسلامی، ۲۵/۳/۱۳۷۸.</ref> مشارکت آزادانه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، نامه به سران قوای سه گانه و ابلاغ سیاست‌های کلی نظام، ۲۰/۱۲/۱۳۷۹.</ref> مشارکت حداکثری<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار دانشجویان بسیجی، ۵/۳/۱۳۸۴.</ref> مشارکت عمومی<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در آغاز سال، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref> [[مشارکت مردمی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به حجاج بیت الله الحرام، ۲۸/۱۲/۱۳۷۷.</ref> حضور و [[اراده]] و مشارکت [[مردم]] در صحنه‌های مختلف<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref>، مشارکت در [[سرنوشت]] [[کشور]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref>، مشارکت در میدان‌های [[طلب]] کننده حضور [[ملت]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref> یاد کرده‌اند و مشارکت را [[نشانه]]«ملت زنده» و «[[عزیز]]» ارزیابی می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع با شکوه مردم کرج، ۲۴/۷/۱۳۷۶.</ref> آن را مبتنی بر یک «نیاز بزرگ ملت» در همه مسائل می‌دانند که بر پایه «[[همکاری]]»، «[[همدلی]]»، «بازو به بازو» دادن و «[[دل‌ها]]» را به یکدیگر مرتبط کردن و به سمت «هدف‌های والا» ی ملت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref> حرکت کردن است. | ||
از منظر ایشان، [[مشارکت سیاسی]] [[حقیقی]] تنها در چارچوب [[مردم‌سالاری دینی]] امکان‌پذیر می‌باشد و امکان مشارکت در غیردین یا [[گمان]] صرف و یا یک [[فریب]] [[سیاسی]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۲/۹/۱۳۷۹.</ref>. بنابراین ایشان مردم‌سالاری دینی را، از لحاظ نصاب، سالم‌ترین دموکراسی‌های [[جهان]] می‌دانند که مشارکت مردم در آن از بالاترین نصاب برخوردار است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به ملت بزرگ ایران در پی حماسه پرشکوه ۲۴ آذر، ۲۸/۹/۱۳۸۵.</ref>. در این [[نظام]] حضور آگاهانه در [[انتخابات]] و «[[انتخاب]] هوشمندانه» از سوی [[آحاد]] مردم، مشارکت در سرنوشت کشور است. چون [[نظام اسلامی]] متکی به آراء مردم است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref>. ایشان با [[نفی]] مشارکت‌های صوری [[مردم]] در قالب‌های نمایشی و [[انتخابات]] تشریفاتی، مفهوم و محتوای [[مشارکت سیاسی]] را بازتاب [[اراده]] یک [[ملت]] پویا می‌دانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}}، ۱/۱/۱۳۸۸.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۲۷.</ref> | از منظر ایشان، [[مشارکت سیاسی]] [[حقیقی]] تنها در چارچوب [[مردم‌سالاری دینی]] امکان‌پذیر می‌باشد و امکان مشارکت در غیردین یا [[گمان]] صرف و یا یک [[فریب]] [[سیاسی]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۲/۹/۱۳۷۹.</ref>. بنابراین ایشان مردم‌سالاری دینی را، از لحاظ نصاب، سالم‌ترین دموکراسی‌های [[جهان]] می‌دانند که مشارکت مردم در آن از بالاترین نصاب برخوردار است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به ملت بزرگ ایران در پی حماسه پرشکوه ۲۴ آذر، ۲۸/۹/۱۳۸۵.</ref>. در این [[نظام]] حضور آگاهانه در [[انتخابات]] و «[[انتخاب]] هوشمندانه» از سوی [[آحاد]] مردم، مشارکت در سرنوشت کشور است. چون [[نظام اسلامی]] متکی به آراء مردم است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref>. ایشان با [[نفی]] مشارکت‌های صوری [[مردم]] در قالب‌های نمایشی و [[انتخابات]] تشریفاتی، مفهوم و محتوای [[مشارکت سیاسی]] را بازتاب [[اراده]] یک [[ملت]] پویا می‌دانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}}، ۱/۱/۱۳۸۸.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۲۷.</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
اهمیت تحقق این مهم با [[عنایت]] به تنوع فرهنگی، چندین برابر می‌شود که خود مبحثی تحت عنوان مشارکت فرهنگی را در بر می‌گیرد. طبیعی است، تنوع فرهنگی [[ضرورت]] نهادینه‌سازی و سازمان یافتگی مشارکت فرهنگی را به دنبا دارد. | اهمیت تحقق این مهم با [[عنایت]] به تنوع فرهنگی، چندین برابر می‌شود که خود مبحثی تحت عنوان مشارکت فرهنگی را در بر می‌گیرد. طبیعی است، تنوع فرهنگی [[ضرورت]] نهادینه‌سازی و سازمان یافتگی مشارکت فرهنگی را به دنبا دارد. | ||
[[حضرت | [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] بر این باورند که شهروندان [[جامعه اسلامی]] باید در همه عرصه‌های [[زندگی]] مشارکت داشته باشند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در صحن جامع رضوی، ۱/۱/۱۳۸۴.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۳۰.</ref> | ||
==شرایط مشارکت== | ==شرایط مشارکت== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==آثار مشارکت== | ==آثار مشارکت== | ||
===صیانت بخشی=== | ===صیانت بخشی=== | ||
از نظر [[حضرت | از نظر [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] اصل حضور شهروندان در صحنه مشارکت و [[انتخابات]] مهم است؛ زیرا مشارکت عمومی نشان دهنده [[همبستگی]] ملی است و همبستگی ملی می‌تواند در مقابل توطئه‌های [[دشمنان]] به [[کشور]] مصونیت ببخشد. [[دشمن]] از [[اختلافات]] [[سود]] می‌برد و از تشتت آراء [[مردم]] [[سوء]] استفاده می‌کند. دشمن از دودستگی‌ها و فتنه‌گری‌ها و جنگ‌افروزی‌های داخل کشور استفاده می‌کند. وقتی یک [[ملت]] یکپارچه و یکدست باشد و [[مسئولان]] کشور همه با یکدیگر همدل و همراه باشند، [[شمشیر]] دشمن کند می‌شود و [[جرأت]] نمی‌کند به چنین کشور و ملتی نظر بد بیندازد و با او به چشم توطنه نگاه کند. مشارکت مردم در امر انتخابات می‌تواند این همبستگی ملی را در مقابل چشمان دشمن عنود و [[حیله‌گر]] به نمایش بگذارد و به ملت و کشور ما مصونیت ببخشد؛ لذا من بارها گفته‌ام که اصل حضور مردم در انتخابات، حتی از [[انتخاب]] [[اصلح]] هم مهم‌تر است؛ اگرچه انتخاب اصلح هم بسیار اهمیت دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ مردم جیرفت، ۱۷/۲/۱۳۸۴.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۳۲.</ref> | ||
===[[عظمت]] ملی=== | ===[[عظمت]] ملی=== | ||