امامت از دیدگاه اسماعیلیه: تفاوت میان نسخه‌ها

رابطه [[امامت]]  با مسأله [[مبدأ و معاد]]: براساس [[اندیشه]] [[اسماعیلی]]، در ازل جریان پیدایش از مبدِع "[[غیب]] الغیوب" که هیچ [[وصف]] و نشانی ندارد، آغاز می‌‌شود؛ آنچه از غیب الغیوب [[تشخص]] پیدا کرده و از ورای پرده غیب به صورت شخص ظاهر شده، [[عقل اول]] "[[عقل کل]]" است. بعد از عقل اول، نفس کل منبعث می‌‌شود. پس از اینها عقل سوم (= [[آدم روحانی]]) منبعث می‌‌شود که به سبب تخلفش ۷ مرتبه [[نزول]] می‌‌کند و تا مرتبه عقل دهم فرو می‌‌آید. این [[تخلف]] موجب فاجعه ای در [[آسمان]] می‌‌شود و در آن [[ساحت]] [[نورانی]]، عالمی از "کثافت " وارد می‌‌سازد. این ۷ مرتبه، مراتب تخلف [[انسان]] است. از سوی دیگر، جریان مبدأ با جریان [[معاد]] تؤم است و گویی این دو، مؤلفه‌های یک فرایند هستند. معاد یک نوع بازگشت و [[توبه]] است، یعنی بعد از تخلفی که صورت گرفته و آدم آسمانی به مرتبه عقل دهم تنزل پیدا کرده است، دوباره می‌‌خواهد به مرتبه عقل سوم یا به اصل خود باز گردد. هر یک از عقولی که در عالم [[ابداع]] هستند، خودشان عالمی از صور نورانی را شامل می‌‌شوند. عقل سوم به آن صورت‌های نورانی که در مرتبه او بودند، ندای [[توحید]] در داد، اما آنان استنکاف ورزیدند و همین امر باطنشان را دچار [[ظلمت]] کرد. آدم آسمانی دریافت که اینها هرگز از این ظلمت [[رهایی]] نخواهند یافت؛ از این رو، [[همت]] خود را مصروف این امر ساخت که به عنوان [[مدبر]] عالم [[طبیعت]]، سایر صور را [[نجات]] بخشد. آدم کلی به عنوان [[نماینده]] عقل دهم بر روی [[زمین]] و آغاز [[بشریت]] است. آدم کلی [[معصوم]] و دوره او دوره [[کشف]] بود<ref>اکنون دوره ستر، یعنی دوره ای است که باطن در پشت پرده ظاهر پنهان است </ref>. در دوره [[کشف]] [[بواطن]] مشهود و [[بشریت]] در [[سعادت]] بود؛ زیرا حقایق را مستقیماً دریافت می‌‌کرد. زمانی که [[آدم]] کلی [[جانشین]] خود را معین کرد، خود به عالم [[ابداع]] رفت و جایگزین [[عقل]] دهم شد و عقل دهم صعود پیدا کرد و به مرحله عقل سوم رفت. در این جریان بازگشت (= [[معاد]])، عقل سوم باز می‌‌گردد و به جای اصلیش، یعنی مرتبه عقل دوم می‌‌رود. دوره ستر با [[حضرت آدم]] شروع شده است<ref>نک: حسین بن علی، «رساله المبدأ و المعاد»، سه رساله اسماعیلی، به کوشش هانری کربن، ص۱۰۱-۱۱۰؛ مسائل مجموعه»، اربعه کتب اسماعیلیه، به کوشش اشتروتمان، ص۶؛ کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، ص۱۲۷ -۱۱۸.</ref>.

در [[اعتقاد]] [[اسماعیلیان]]، امامت در معاد نیز نقشی محوری دارد. امام دارای دو جنبه [[ناسوت]] و [[لاهوت]] است. منظور از [[ناسوت]] [[امام]] [[جسم]] لطیف اوست که حاصل کیمیایی کیهانی است که بر اجسام اثیری سالکان تأثیر می‌‌کند. اما جنبه لاهوتی امام را باید با توجه به مفهوم ولادت [[روحانی]] دریافت: آنگاه که مستجیب به دست یکی از حدود، [[دعوت اسماعیلی]] را [[اجابت]] می‌‌کند، نقطه ای از [[نور]] به نفس او می‌‌پیوندد. تبدیل این نقطه [[نورانی]] به "صورت نورانی " به [[اندیشه]] و عمل مستجیب بستگی دارد. اگر او بر این امر موفق شود، در [[زمان]] انتقال به عالم دیگر، صورت نورانی او با مغناطیسی از ستون نورانی به سوی صورت نورانی حدی که پیش از اوست، جذب می‌‌شود، آنگاه آنان همه با هم به سوی حدی که بالاتر از آنهاست، صعود می‌‌کنند و این وضعیت استمرار دارد. سپس همه آنان، در مرتبه ای قرار می‌‌گیرند که بتوانند با همه حدود، "هیکلی نورانی " ایجاد کنند که با اینکه صورتی [[انسانی]] دارد، اما هیکل لطیف صرف است. این هیکل نورانی، [[امامت]] و به این اعتبار، لاهوت امامت است. بدین‌سان، آنگاه که [[نص]] به نام امام [[جوان]] صادر شد، او به حامل این هیکل نورانی تبدیل می‌‌شود. امامت و لاهوت او در واقع همان جسم لطیفی است که از همه صور نورانی [[مؤمنان]] فراهم شده است. وضع [[آدم]] اول نیز چنین بود و هر یک از [[امامان]] که در هر مرحله ای از دور، به دنبال یکدیگر می‌‌آیند، هیکل نورانی خاص خود را دارد که به این صورت به وجود آمده است. همه امامان{{عم}} با هم، "هیکل نورانی اعظم" را به وجود می‌‌آورند که به نوعی [[قبه]] هیکل نورانی به شمار می‌‌آید. وقتی امام از این عالم [[رحلت]] کند، هیکل نورانی او همراه با او به "حظیره" [[عقل]] دهم "آدم روحانی" صعود می‌‌کند و همه این هیکل‌های نورانی، در آن حظیره، [[ظهور قائم]] را به عنوان پایان دهنده دور حاضر، [[انتظار]] می‌‌کشند تا همراه او، در [[زمان ظهور]] او، به عنوان [[جانشین]] [[عقل]] دهم صعود نمایند. در هر [[قیامت]] قیامات که دورستر یا کشفی را به پایان می‌‌رساند، [[قائم]] با خود هیکل [[نورانی]] حدود را به عالم [[ابداع]] می‌‌برد و آنجا، جانشین عقل دهم و [[آدم روحانی]]، به عنوان [[مدبر]] عالم [[طبیعت]] می‌‌شود. در این حالت خود عقل دهم، به عالم ابداع صعود کرده، در این صعود، دیگران را نیز با خود همراه می‌‌کند. بدین‌سان، هر قیامت قیامات و پایان یافتن هر دوری، به [[فرشته]] [[انسانیت]] اجازه می‌‌دهد تا با همراهان خویش به مرتبه خود و مرتبه آغازین آنان نزدیک شود. به همین صورت، توالی دورها و هزاره‌ها موجب [[استغفار]] [[زمان]] یا "ابد متخلف " می‌‌شود و زمینه پایان "فاجعه در [[آسمان]] " به این صورت فراهم می‌‌آید و بدین قرار، [[مبدأ و معاد]] دو وجه از حرکتی واحدند و [[امامت]] محور هر دو حرکت است<ref>مسائل مجموعه، اربعه کتب اسماعیلیه، به کوشش اشتروتمان، ص۹-۱۰؛ حسین بن علی، «رساله المبدأ و المعاد»، سه رساله اسماعیلی، به کوشش هانری کربن، ص۱۱۶ بب؛ کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، ص۱۳۱-۱۳۴، نیز ۱۳۲-۱۳۶.</ref>.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/10/3910 [[عظیم نانجی| نانجی، عظیم]]، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۳۹۱۰.]</ref>