نبوت: تفاوت میان نسخهها
←بررسی اقسام واژگان
خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
==بررسی اقسام واژگان== | ==بررسی اقسام واژگان== | ||
===۱. واژگان بیانکننده رابطه گفتاری [[وحی]]=== | ===۱. واژگان بیانکننده رابطه گفتاری [[وحی]]=== | ||
:'''الف.''' | :'''الف. قول''': واژه قول به سخن گفتن خداوند یا [[فرشتگان]] با افراد گوناگونی اشاره دارد: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُم}}﴾}}، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ فَلاَ تَسْأَلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّي أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ}}﴾}} <ref> سوره هود؛ آیه: ۴۶.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}﴾}} <ref> سوره بقره؛ آیه: ۱۲۴.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قَالَ يَا مُوسَى إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالاتِي وَبِكَلامِي فَخُذْ مَا آتَيْتُكَ وَكُن مِّنَ الشَّاكِرِينَ}}﴾}} <ref> سوره اعراف؛ آیه: ۱۴۴.</ref> <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۴۰ و ۴۱.</ref>. همه این آیات بهخوبی و روشنی مفهوم [[وحی]] را میرسانند؛ اما عنایت خداوند نسبت به کاربرد این واژه "قول" طرح رابطه گفتاری بین دو ذات متفاوت است. | ||
:'''ب.''' | :'''ب. کلام''': بیشترین مورد کلام در قرآن کریم درباره خداوند متعال با [[حضرت موسی]] {{ع}} آمده است. قول و کلام ازنظر "عرف عام" عبارت است از: حروف و اصواتی که از متکلم صادر میشود. هدف اصلی صدا و کلام، ابزار سرّ درون است. فلاسفه گفتهاند حقیقت کلام و قول، اظهار و ابزار درون است؛ نه ایجاد صوت و لفظ بر این اساس هر رفتاری از متلکم که همان اثر سخن گفتن را دارا باشد، میشود آن را "کلام" نامید <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۴۲ و ۴۳.</ref>. مثلاً هر چیزی که قدرت الهی را نمایش دهد، کلمه الهی است. مثل عیسی {{ع}} پایه و اساس حقیقت کلام چیزی است که دلالت بر معنای پنهانی و باطنی انسان میکند. ویژگیهایی که تابع مصادیق و افراد آن است، و در معنای حقیقی کلام، دخالت ندارد. و نیز وجودات خارجی که با تمام وجود حکایت از علت خود میکنند کلامند. کلام و قول را میتوان بر دو قسم دانست: | ||
#تکوینیات: که قول و کلام همان فعل خداوند است. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ}}﴾}}؛ | #تکوینیات: که قول و کلام همان فعل خداوند است. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ}}﴾}}؛ | ||
#غیر تکوینیات: ابزار خواستههای درونی بهصورت لفظ یا غیر آن. | #غیر تکوینیات: ابزار خواستههای درونی بهصورت لفظ یا غیر آن. | ||
:'''ج.''' | :'''ج. قص و قصص''': "قصص" "به فتح ق و ص" مفرد و به معنای خبر و تعقیب و... است <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۴۴ و ۴۵.</ref>. قصص "به کسر قاف" جمع قصه است که برخی روشن بودن معنا را و برخی مطابق با واقع بودن را قید آن دانستهاند. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ هذا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ}}﴾}}. و بنابراین تصریح برخی از مفسران قید "حق" برای تأکید و توضیح قصه است. | ||
:'''د.''' | :'''د. نبأ''': خبری که فایده و سود بزرگی داشته باشد و موجب علم نیز باشد. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظيمٌ}}﴾}} <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۴۶ و ۴۷.</ref>. در آیه سوم سوره تحریم واژه نبأ مفهوم [[وحی]] را میرساند. [[پیامبر]] به همسرش گفت که تو اسرار را فاش ساختهای. [[حفصه]] گفت: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَليمُ الْخَبيرُ}}﴾}}. | ||
:'''هـ.''' | :'''هـ. ندا''': صدای تنها و نیز بلند شدن و ظهور صدا را "ندا" گویند. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ نادَيْناهُ أَنْ يا إِبْراهيم * قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيا}}﴾}}، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ وَ هُوَ قائِمٌ}}﴾}}<ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۴۸ و ۴۹.</ref>. در واژه ندا غیر از رابطه گفتاری نوعی اعلام و ابراز نیز وجود دارد. | ||
===۲. واژگان مبین بیرونی و غیر نفسانی بودن [[وحی]]=== | ===۲. واژگان مبین بیرونی و غیر نفسانی بودن [[وحی]]=== | ||
برخی واژهها نشان میدهند که منشأ وحی از درون [[پیامبر]] نیست: | برخی واژهها نشان میدهند که منشأ وحی از درون [[پیامبر]] نیست: | ||
:'''الف.''' | :'''الف. نزول''': اصل واژه نزول به معنای فرود آمدن از جای بلند به جای پست است و هرگاه به خدا نسبت داده میشود به معنای عطا و بخشش نیز میآید. نزول قرآن به معنای آمدن از مرتبه "عند اللهی" به مرتبه الفاظ است. | ||
:'''ب.''' | :'''ب. اتیان و اتیاء''': آمدن با سهولت و آسانی را گویند و بیشترین مورد آن مربوط به اعطاء کتاب به [[حضرت موسی]] {{ع}} است <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۰ و ۵۱.</ref>. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ أَتَيْناكَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّا لَصادِقُونَ}}﴾}}. آمدن واژه "آتی" با واژگانی چون ذکر، سبع الثمانی و حق، بهترین گواه در ارائه مفهوم [[وحی]] و آمدن قرآن از جانب خداوند متعال است. | ||
:'''ج.''' | :'''ج. مجیء''': مفهوم مجیء ازنظر لغت اعم از اتیان است؛ به معنای آسان آمدن و نیز نوعی آمدن که باهدف انجام میگیرد. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدى}}﴾}}. هدایت را در این آیه به معنای [[رسول]] و قرآن کریم دانستهاند و بنابراینکه هدایت، قرآن باشد مفهوم [[وحی]] را میرساند. | ||
:'''د.''' | :'''د. القاء و تلقی''': واژه "لقاء" به معنای روبهرو با چیزی است و القاء به معنای انداختن هر چیزی و تلقی به معنای استقبال از چیزی و تلقیه به معنای روبهرو کردن و تفهیم و اعطاست. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكيمٍ عَليمٍ}}﴾}}. صاحب التحقیق، روبه شدن همراه با ارتباط را در معنای القا و تلقیه مؤثر میداند <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۲-۵۵.</ref>. | ||
===۳. واژگان دال بر نزول لفظی قرآن=== | ===۳. واژگان دال بر نزول لفظی قرآن=== | ||
برخی واژهها گویای این است که قرآن باهمین الفاظ بر [[پیامبر]] خوانده شده است: | برخی واژهها گویای این است که قرآن باهمین الفاظ بر [[پیامبر]] خوانده شده است: | ||
خط ۱۶۵: | خط ۱۶۵: | ||
:'''ب. تلاوت''': یعنی به دنبال رفتن، پیروی کردن و نیز خواندن کلمهای بعد از کلمه دیگر بدون فاصله تلاوت، به کتابهای آسمانی اختصاص دارد؛ اما قرائت اعم است. [[شیخ طبرسی|مرحوم طبرسی]] مینویسد: اصل قرائت جمع حروف است و اصل تلاوت پیروی کردن حروف همراه با تعقل و فهم این واژه در پنج جای قرآن کریم مفهوم [[وحی]] را میرساند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ}}﴾}} <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۷ و ۵۸.</ref>. | :'''ب. تلاوت''': یعنی به دنبال رفتن، پیروی کردن و نیز خواندن کلمهای بعد از کلمه دیگر بدون فاصله تلاوت، به کتابهای آسمانی اختصاص دارد؛ اما قرائت اعم است. [[شیخ طبرسی|مرحوم طبرسی]] مینویسد: اصل قرائت جمع حروف است و اصل تلاوت پیروی کردن حروف همراه با تعقل و فهم این واژه در پنج جای قرآن کریم مفهوم [[وحی]] را میرساند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ}}﴾}} <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۷ و ۵۸.</ref>. | ||
:'''ج. ترتیل''': بیان کردن سخن منظم، پایدار و همراه با فاصله را گویند و نیز هرگاه سخنی پایدار بهراحتی بیان شود آن را ترتیل گویند. [[پیامبر اکرم]] در معنای ترتیل، چنین فرمودند: حروف و کلمات آن را بهروشنی ادا کن؛ نه همچون ذرات شن آن را پراکنده کن و نه آن را همچون شعر پشت سرهم بخوان چون به شگفتیهای قرآن رسیدید توقف کنید. علت کاربرد واژههای قرائت، تلاوت و ترتیل، برخورداری [[وحی]] از کلمات، حروف، نظم و ترتیب و جدا کردن یا بیان منظم کلمات و حروف میباشد. پس خود پیامبر معانی قرآن را به الفاظ تبدیل نکرده است <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۹ و ۶۰.</ref>. | :'''ج. ترتیل''': بیان کردن سخن منظم، پایدار و همراه با فاصله را گویند و نیز هرگاه سخنی پایدار بهراحتی بیان شود آن را ترتیل گویند. [[پیامبر اکرم]] در معنای ترتیل، چنین فرمودند: حروف و کلمات آن را بهروشنی ادا کن؛ نه همچون ذرات شن آن را پراکنده کن و نه آن را همچون شعر پشت سرهم بخوان چون به شگفتیهای قرآن رسیدید توقف کنید. علت کاربرد واژههای قرائت، تلاوت و ترتیل، برخورداری [[وحی]] از کلمات، حروف، نظم و ترتیب و جدا کردن یا بیان منظم کلمات و حروف میباشد. پس خود پیامبر معانی قرآن را به الفاظ تبدیل نکرده است <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۵۹ و ۶۰.</ref>. | ||
==کاربردهای [[وحی]] در قرآن== | ==کاربردهای [[وحی]] در قرآن== | ||
توجه به حوزههای کاربرد وحی ما را در تلقی درست از وحی کمک میکند. | توجه به حوزههای کاربرد وحی ما را در تلقی درست از وحی کمک میکند. |