سوره اعلی در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

علی‌رغم حجم کم سوره اعلی، در سخنان و [[سیره امام رضا]]{{ع}} مورد توجه قرار گرفته و چند [[روایت]] از ایشان به این سوره اختصاص یافته است. آن حضرت هرگاه [[آیه]] {{متن قرآن|سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}} را قرائت می‌کرد، آهسته می‌گفت: {{متن حدیث|سُبْحَانَ‏ رَبِّيَ‏ الْأَعْلَى‏}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۸۳.</ref>. گفتن این ذکر در اینجا در واقع [[امتثال]] [[دستور خداوند]] در همین آیه است که به تسبیح‌گویی [[خداوند]] امر کرده است، که حاکی از تعبد کامل آن حضرت به [[اوامر الهی]] می‌باشد. البته [[دستور]] به گفتن {{متن حدیث|سُبْحَانَ‏ رَبِّيَ‏ الْأَعْلَى‏}} هنگام قرائت این آیه، در برخی روایت‌های دیگر نیز [[مشاهده]] می‌شود<ref>مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۱۹.</ref>. همچنین گزارش شده است که آن حضرت در رکعت دوم نماز عشا شب جمعه، [[سوره حمد]] و اعلی را می‌خواندند<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۸۲.</ref>. از سوی دیگر، خواندن سوره‌های اعلی، جمعه و منافقون در تمام نمازهای شب و [[روز جمعه]]<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۳۰.</ref>، و خواندن سوره اعلی در رکعت دوم نماز عید فطر یا قربان<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۳۱.</ref> از سوی ایشان سفارش شده است، که نشان از اهمیت این سوره‌ها و توجه ویژه به بهره‌مندی بیشتر از محتوای آنها دارد. [[امام رضا]]{{ع}} در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى}}<ref>«و نام پروردگار خویش برد، آنگاه نماز گزارد» سوره اعلی، آیه ۱۵.</ref> [[تفسیر]] نمودن واژه {{متن قرآن|فَصَلَّى}} به اقامه نماز را نپذیرفته و آن را تکلیفی همراه با [[ظلم و ستم]] به انسان دانسته، و مقصود از این واژه را [[صلوات]] بر [[رسول خدا]]{{صل}} و اهل بیت ایشان دانسته‌اند<ref>الکافی، ج۴، ص۳۵۵، ۳۵۶.</ref>. این تفسیر بدان علت است که چون نماز و مقدمات و شرایط آن زیاد است، اگر در هر بار یاد خداوند، انسان موظف به [[نماز]] باشد، سختی و مشقت به وجود می‌آید، بر خلاف صلوات فرستادن<ref>شرح أصول الکافی، مازندرانی، ج۱۰، ص۲۳۷.</ref>. البته چون این آیه و آیه قبل از آن {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى}}<ref>«بی‌گمان آنکه پاکیزه زیست رستگار شد،» سوره اعلی، آیه ۱۴.</ref> در روایت‌های متعدد [[شیعه]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۱۰؛ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۱۰۹.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>الکشاف، ج۴، ص۷۴۰؛ کشف الأسرار، میبدی، ج۱۰، ص۴۶۲.</ref> به دادن [[زکات]] فطره و [[اقامه نماز]] [[عید فطر]] [[تفسیر]] شده است، احتمال دارد تفسیر این آیه به صلوات، مربوط به بطن آیه، و نه ظاهر آن باشد<ref>روضة المتقین، ج۱۲، ص۴۷.</ref>.<ref>[[محمد کاظمی بنچناری|کاظمی بنچناری، محمد]]، [[اعلی - کاظمی بنچناری (مقاله)|مقاله «اعلی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۹۴.</ref>

== منابع ==