پرش به محتوا

برقراری عدل: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ ژوئن ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}
==مقدمه==
== مقدمه ==
[[خدای متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند‌» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>.
[[برقراری عدل و داد]] یکی از خواسته‌های [[الهی]] است که در آیاتی از [[قرآن کریم]] به آن تصریح شده است: {{متن قرآن|اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى }}<ref> دادگری ورزید که به پرهیزگاری نزدیک‌تر است؛ سوره مائده، آیه۸.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ }}<ref> به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد؛ سوره نحل، آیه۹۰.</ref>.<ref>[[محمد بیابانی اسکوئی]]، [[نبوت (کتاب)|نبوت]]، ص۹۹ - ۱۰۲.</ref>


و نیز در [[سورۀ شوری]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}}<ref>«و بگو: به هر کتابی که خداوند فرو فرستاده است ایمان دارم و فرمان یافته‌ام که میان شما دادگری کنم» سوره شوری، آیه ۱۵.</ref>.
== معناشناسی ==
*و نیز در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ}}<ref>«بگو: پروردگارم به دادگری فرمان داده است و در هر نمازگاهی روی خود را (به سوی او) راست گردانید و او را در حالی که دین را برای وی ناب می‌سازید بخوانید» سوره اعراف، آیه ۲۹.</ref>.
[[عدل]] به معنای نهادن هر چیزی در جای خود؛ شامل همه [[وظایف فردی]]، [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] افراد [[جامعه بشری]] است، زیرا [[عدل]] به این معنا یعنی [[حفظ]] [[حقوق]] و [[شئون]] فردی و [[اجتماعی]] اشخاص نسبت به خود و دیگران و عدم [[تجاوز]] و تعدّی از آن. پس اگر همه [[بندگان الهی]] [[حقوق]] خود و دیگران را مراعات کنند و در [[حقّ]] خود و دیگران [[ستم]] روا ندارند، همه [[انسان‌ها]] [[اصلاح]] شده و [[جامعه]] شاداب و پرتوان در مسیر [[تکامل]] و [[وحدت]] پیش می‌رود و اگر [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] اشخاص دچار [[ستم]] و [[پایمال شدن حقوق]] شود [[جامعه]] از هم می‌پاشد و [[الفت]] و [[دوستی]] و [[همکاری]] و [[تعاون]] از میان می‌رود و [[اختلاف]] و پراکندگی پدید می‌آید و [[جامعه]] رو به [[انحطاط]] و سقوط می‌رود<ref>[[محمد بیابانی اسکوئی]]، [[نبوت (کتاب)|نبوت]]، ص۹۹ - ۱۰۲.</ref>.
*در این [[آیه]]، به مقدمه بودن [[اقامه قسط]] برای [[اخلاص در عبادت خدا]] اشاره شده است. بنابراین، ایجاد [[عدل و قسط]] [[اجتماعی]] و فردی، یعنی [[اجرای عدل]] در [[زندگی فردی]]، و [[برپایی عدل]] [[اجتماعی]]، [[هدف بعثت|هدف دیگر بعثت انبیاء]]{{عم}} است. این [[هدف]]، یعنی [[اجرای عدل]] در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] [[بشر]]، مقدمه دستیابی به مرحله [[اخلاص در عبادت]] خداست که [[هدف اصلی بعثت پیامبران]]{{عم}} است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص ۳۷-۳۸.</ref>.
 
*[[برقراری عدل و داد]] یکی از خواسته‌های [[الهی]] است که در آیاتی از [[قرآن کریم]] به آن تصریح شده است: {{متن قرآن|اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى }}<ref> دادگری ورزید که به پرهیزگاری نزدیک‌تر است؛ سوره مائده، آیه:۸.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ }}<ref> به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد؛ سوره نحل، آیه:۹۰.</ref>.
== برقراری عدالت، هدف بعثت انبیاء ==
*[[عدل]] به معنای نهادن هر چیزی در جای خود؛ شامل همه [[وظایف فردی]] و [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] افراد [[جامعه بشری]] است، زیرا [[عدل]] به این معنا یعنی [[حفظ]] [[حقوق]] و [[شئون]] فردی و [[اجتماعی]] اشخاص نسبت به خود و دیگران و عدم [[تجاوز]] و تعدّی از آن. پس اگر همه [[بندگان الهی]] [[حقوق]] خود و دیگران را مراعات کنند و در [[حقّ]] خود و دیگران [[ستم]] روا ندارند، همه [[انسان‌ها]] [[اصلاح]] شده و [[جامعه]] شاداب و پرتوان در مسیر [[تکامل]] و [[وحدت]] پیش می‌رود. و اگر [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] اشخاص دچار [[ستم]] و [[پایمال شدن حقوق]] شود [[جامعه]] از هم می‌پاشد و [[الفت]] و [[دوستی]] و [[همکاری]] و [[تعاون]] از میان می‌رود و [[اختلاف]] و پراکندگی پدید می‌آید و [[جامعه]] رو به [[انحطاط]] و سقوط می‌رود.
در سایه [[عدل و داد]] [[جامعه]] سالم و پر [[نشاط]] می‌گردد و با [[ظلم و ستم]] [[اختلاف]] و پراکندگی و [[ضعف]] و [[ناتوانی]] پدید می‌آید. یکی از [[وظایف]] و اهداف مهمّ [[بعثت پیامبران]] [[دعوت]] [[بندگان الهی]] به [[عدل و داد]] است. آنان از [[مردم]] می‌خواهند [[عدل]] را در میان خود به خوبی برقرار کنند. امّا از آنجا که برقراری [[عدل]] به [[شناخت]] کافی همه [[شئون]] و ویژگی‌های ظاهری و [[باطنی]] اشخاص نیاز دارد و این امر بدون [[ارتباط]] با [[خدای تعالی]] برای هیچ کدام از [[انسان‌ها]] امکان ندارد؛ بنابراین لازم است [[خدای سبحان]] زمینه‌ها و مقدّمات [[قیام]] به [[عدل]] را برای بندگانش مهیّا کند؛ یکی از این مقدّمات [[معرفت]] و [[آگاهی]] کامل است. از طرفی چون همه [[انسان‌ها]] در کارهایشان مختار و آزادند و [[هوای نفس]] و [[شهوت]] و میل به [[معصیت]] و خلاف هم در آنها وجود دارد و [[شیطان]] نیز در کمین آنهاست؛ علاوه بر [[شناخت]]، [[قدرت]] در مقابل [[ستمگران]] و [[تنبیه]] [[خطاکاران]] نیز لازم می‌آید.
*در سایه [[عدل و داد]] [[جامعه]] سالم و پر [[نشاط]] می‌گردد و با [[ظلم و ستم]] [[اختلاف]] و پراکندگی و [[ضعف]] و [[ناتوانی]] پدید می‌آید. یکی از [[وظایف]] و اهداف مهمّ [[بعثت پیامبران]] [[دعوت]] [[بندگان الهی]] به [[عدل و داد]] است. آنان از [[مردم]] می‌خواهند [[عدل]] را در میان خود به خوبی بر قرار کنند. امّا از آنجا که بر قراری [[عدل]] به [[شناخت]] کافی همه [[شئون]] و ویژگیهای ظاهری و [[باطنی]] اشخاص نیاز دارد و این امر بدون [[ارتباط]] با [[خدای تعالی]] برای هیچ کدام از [[انسان‌ها]] امکان ندارد؛ بنابراین لازم است [[خدای سبحان]] زمینه‌ها و مقدّمات [[قیام]] به [[عدل]] را برای بندگانش مهیّا کند؛ یکی از این مقدّمات [[معرفت]] و [[آگاهی]] کامل است. از طرفی چون همه [[انسان‌ها]] در کارهایشان مختار و آزادند؛ و [[هوای نفس]] و [[شهوت]] و میل به [[معصیت]] و خلاف هم در آنها وجود دارد؛ و [[شیطان]] نیز در کمین آنهاست؛ علاوه بر [[شناخت]]، [[قدرت]] در مقابل [[ستمگران]] و [[تنبیه]] [[خطاکاران]] نیز لازم می‌آید.
 
*[[خداوند]] با [[فرستادن پیامبران]]، [[انزال کتب]]، بیان [[تعالیم]] آسمانی، [[آفرینش]] [[بهشت]] و جهنّم، قرار دادن عقوبتهای [[دنیوی]] و [[اخروی]] برای [[عاصیان]] و [[ستمگران]] و [[تشویق]] و [[بشارت]] [[مؤمنان]] و فرمانبران و دادگران با نعمتهای [[دنیوی]] و [[اخروی]] زمینه‌های لازم را برای بر قراری [[عدل و داد]] فراهم آورده است و می‌فرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ }}<ref> ما پیامبرانمان را با برهان‌های روشن فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند؛ سوره حدید، آیه:۲۵.</ref>، {{متن قرآن|وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ }}<ref> و هر امّتی را پیامبری است که چون پیامبرشان بیاید میان آنان به دادگری داوری می‌شود و به آنان ستم نخواهد رفت؛ سوره یونس، آیه:۴۷.</ref>. بنابراین [[خدای تعالی]] با فرستادن کتاب و دادن [[میزان]] به دست [[بندگان]] از آنان می‌خواهد که بر اساس آن دو در میان خود [[عدل و داد]] بر قرار سازند. و در برابر [[نافرمانی]] و [[ستم]] [[شمشیر]] را قرار داده تا آنان را به [[زور]] به [[عدل و داد]] پای‌بند کنند<ref>[[محمد بیابانی اسکوئی]]، [[نبوت (کتاب)|نبوت]]، ص۹۹ - ۱۰۲.</ref>.
[[خداوند]] با [[فرستادن پیامبران]]، [[انزال کتب]]، بیان [[تعالیم]] آسمانی، [[آفرینش]] [[بهشت]] و جهنّم، قرار دادن عقوبت‌های [[دنیوی]] و [[اخروی]] برای [[عاصیان]] و [[ستمگران]] و [[تشویق]] و [[بشارت]] [[مؤمنان]] و فرمانبران و دادگران با نعمت‌های [[دنیوی]] و [[اخروی]] زمینه‌های لازم را برای بر قراری [[عدل و داد]] فراهم آورده است و می‌فرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ }}<ref> ما پیامبرانمان را با برهان‌های روشن فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند؛ سوره حدید، آیه۲۵.</ref>، {{متن قرآن|وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ }}<ref> و هر امّتی را پیامبری است که چون پیامبرشان بیاید میان آنان به دادگری داوری می‌شود و به آنان ستم نخواهد رفت؛ سوره یونس، آیه۴۷.</ref>.  
 
بنابراین [[خدای تعالی]] با فرستادن کتاب و دادن [[میزان]] به دست [[بندگان]] از آنان می‌خواهد بر اساس آن دو در میان خود [[عدل و داد]] برقرار سازند و در برابر [[نافرمانی]] و [[ستم]] [[شمشیر]] را قرار داده تا آنان را به [[زور]] به [[عدل و داد]] پای‌بند کنند<ref>[[محمد بیابانی اسکوئی]]، [[نبوت (کتاب)|نبوت]]، ص۹۹ - ۱۰۲.</ref>.
 
[[خدای متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}}<ref>«و بگو: به هر کتابی که خداوند فرو فرستاده است ایمان دارم و فرمان یافته‌ام که میان شما دادگری کنم» سوره شوری، آیه ۱۵.</ref> و نیز در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ}}<ref>«بگو: پروردگارم به دادگری فرمان داده است و در هر نمازگاهی روی خود را (به سوی او) راست گردانید و او را در حالی که دین را برای وی ناب می‌سازید بخوانید» سوره اعراف، آیه ۲۹.</ref>. در این [[آیه]] به مقدمه بودن [[اقامه قسط]] برای اخلاص در عبادت خدا اشاره شده است. بنابراین، ایجاد [[عدل و قسط]] [[اجتماعی]] و فردی، یعنی [[اجرای عدل]] در [[زندگی فردی]] و [[برپایی عدل]] [[اجتماعی]]، [[هدف بعثت|هدف دیگر بعثت انبیاء]]{{عم}} است. این [[هدف]]، یعنی [[اجرای عدل]] در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] [[بشر]]، مقدمه دستیابی به مرحله [[اخلاص در عبادت]] خداست که [[هدف اصلی بعثت پیامبران]]{{عم}} است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص ۳۷-۳۸.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۴٬۱۱۴

ویرایش