مقام امین الله: تفاوت میان نسخه‌ها

==واژه شناسی لغوی==

*«امناء» جمع «امین» است. کتاب‌های لغت واژه «امین» را چنین معنا کرده‌اند: «کسی که در امانت خیانت نمی‌کند، مورد اطمینان و درستکار است».<ref> فرهنگ سخن: ۱/ ۵۷۶.</ref>

*خدا ترس باید امانت گزار * امین کز تو ترسد امینش مدار

امین باید از داور اندیشه ناک * نه از رفع دیوان و زجر هلاک <ref> سعدی / بوستان / باب اول در عدل و تدبیر و رأی.</ref>

*واژه «رحمان» واژه‌ای است که در قرآن کریم ۵۷ بار خداوند به آن خوانده شده و «رحيم» به همراه واژه‌های: توّاب،<ref>نور: ۱۰؛ حجرات: ۱۲.</ref> رئوف،<ref> بقره: ۱۴۳.</ref> غفور،<ref> بقره: ۱۷۳.</ref> ودود،<ref> هود: ۹۰.</ref> ربّ،<ref> يس: ۵۸.</ref> عزیز<ref> شعراء: ۹.</ref> و برّ<ref> طور: ۲۸.</ref> آمده است.

*«رحمان» گویای رحمت گسترده ذات مقدّس ربوبی است که در قرآن از این رحمت با واژه‌های دیگر مثل: رحیم، ارحم الراحمين، ودود، رئوف، لطيف و صفی یاد شده است. جهان در پوشش رحمت گسترده ذات مقدّس ربوبی است و جلوه‌ای از رحمت گسترده‌اش «مِهْری» است که بین بندگانش دایر کرده است؛ مهر مادر به فرزند و بالعکس، مهر پدر به فرزند و بالعکس، مهر زوجین به یکدیگر، مهر برادران به یکدیگر و ... .

*امامان معصوم {{عم}} امنای خدای رحمانند. از کانال این امناست که رحمت خداوند شامل حال بندگان می‌گردد.

*اینک سؤال این است که گفتیم امامان معصوم {{عم}} امنای خدای رحمان هستند، اما معنای «امانت» چیست؟ به نظر می‌رسد باید که «امانت» را هم در «عرصه تکوین» و هم در «عرصه تشريع» تفسیر کنیم.

*در «عرصه تکوین» ائمه معصومین {{عم}} «واسطه فیض‌اند». امام زین العابدین {{ع}} فرمود: «به برکت ماست که باران نازل می‌شود و رحمت الهی منتشر می‌گردد و زمین برکاتش را خارج و ظاهر می‌سازد و اگر ما نبودیم زمین اهلش را فرو می‌برد»<ref>«...بنا ينزل الغيث وبنا ينشر الرحمة ويخرج بركات الأرض ولولا ما في الأرض منّا لساخت باهلها». الأمالی: ۱۵۷ / مجلس ۳۴ / ح ۱۵؛ روضة الواعظين: ۱/ ۴۵۱.</ref>

*نظام موجود جهان هستی و قانون حاکم بر آن، «قانون اسباب و مسبّبات» است.

در باور مسلمین این عقیده نهادینه شده که نباید «اسباب» را محدود به اسباب و وسایل مادّی دید، از این زاویه است که واسطه فیض بودن امامان معصوم {{عم}} در عرصه معنوی واضح می‌گردد. آنان در این عرصه امانتدارند و این «واسطه‌گری» را آن‌چنان که خداوند دستور داده انجام می‌دهند. گرچه بر این مطلب بارها تأكید کرده‌ایم که این «واسطه بودن» به اذن خداوند تبارک و تعالی است. این همه تأكید بدان جهت است که پیوسته بر این نکته تأکید کنیم که ما، در نهایت عشق به معصومین {{عم}}، هرگز آنان را از حدّی که خود تعیین کرده‌اند، بیرون نبرده، این گل‌های بی خار جهان هستی را «بندگان صالح خداوند» می‌دانیم، این در «عرصه تکوین».

*اما در «عرصه تشریع»، امامان معصوم {{عم}} امنای خداوند بوده، نگهبان دین او هستند. اگر پاسداری این پاسداران گلستان دیانت نبود، بی تردید دشمنانی که تمام همّت خود را در جهت نابودی دین به کار گرفته بودند، کامروا می‌شدند، ولی حضور این نگهبانان شایسته دین بود که آنان را ناکام گذاشت.

*[[پیامبر اکرم]]{{صل}} به امام علی ابن ابی‌طالب {{ع}} فرمود: «یا علی! من و تو و دو فرزندت حسن و حسین و نُه فرزند از فرزندان امام حسین {{عم}} و ارکان دین و پایه‌های اسلام هستیم؛ هرکس مطيع ما باشد، نجات می‌یابد و هرکس از ما جدا شود، سرانجامش جهنّم است».<ref>«یا علیّ! انا وانت وابناك الحسن والحسين وتسعة من ولد الحسين {{عم}} اركان الدين ودعائم الاسلام من تبعنا نجی ومن تخلّف عنّا فالی النار». بحارالأنوار: ۳۶/ ۲۷۲.</ref>

*[[امام رضا]]{{ع}} در ضمن ویژگی‌هایی که برای امام معصوم {{عم}} می‌شمرد این است که: «ناصح لعباد الله حافظ لدين الله».<ref>«او دلسوز بندگان خدا و حافظ دین خداست». اصول کافی: ۱ / ۲۰۲.</ref>  

*بی‌تردید اگر امامان معصوم {{عم}} نبودند که از مکتب پیامبر حراست کنند، از دین جز مطالبی سطحی و خرافات، چیزی باقی نمی‌ماند و دقیقاً اسلام به همان سرنوشتی مبتلا می‌شد که اکنون مسیحیت و یهودیت به آن مبتلا گشته است.

*دشمنان خارجی و نفوذي‌ها تمام همّت خود را برای تحریف این مکتب به کار گرفتند، اما پاسداری نگهبانان اصیل اسلام؛ یعنی امامان معصوم {{عم}} آنان را ناکام گذاشت. مناسب است در این‌جا تنها به یک چهره غارتگر فرهنگی اشاره داشته باشم، او «کعب بن ماتع» معروف به «کعب الأحبار» است. وی یکی از بزرگترین دانشمندان یهود محسوب می‌شد. در عصر ابوبکر به ظاهر، اسلام را پذیرفت. او به مدینه آمده بود تا از آنجا به بیت المقدس رفته، در آن‌جا سکونت گزیند، ولی عمر به او اصرار کرد تا در مدينه بماند. او هم تا زمان عثمان در مدینه ماند، سپس به شام رفت و به معاویه پیوست! تمام تلاش «کعب»، نشر اخبار یهود بین مسلمانان بود و در این باره روایات دروغین فراوانی نشر داد، از جمله آن‌که گفت:

*امامان شیعه {{عم}} برای این امانتداری، از تمام آنچه در توان داشتند اعمّ از جان، مال و آبرو مایه گذاشتند و در عمل نشان دادند که امانتداران شایسته‌ای هستند و از آموزه‌های آنان توصیه به «امانتداری شایسته» بوده است.

*قرآن کریم، «مؤمنان شایسته» را به خاطر «امانتداری» می‌ستاید:

{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ}}﴾}}.<ref>«آنان که رعایت امانت و عهد را می‌نمایند». مؤمنون: ۸.</ref>

*و در روایات هم بر این فضیلت انسانی تأكید بسیار شده است. در برخی روایات آمده است که: اگر بدترین و شقی‌ترین انسان‌ها هم امانتی به شما سپردند و شما پذیرفتید، باید امانتداری کنید؛ شقی‌ترین انسان‌ها مثل قاتل مولا علی {{ع}}،<ref> امام صادق {{ع}} فرمود: فلو انّ قاتل علی {{ع}} ائتمننی على امانة لأدّيتها اليه (بحارالأنوار: ۷۵ / ۱۱۵).</ref> قاتلان اولاد انبیا،<ref> الامام على {{ع}}: ادّوا الأمانة ولو الى قتلة اولاد الانبیاء (بحارالأنوار: ۷۵ / ۱۱۵).</ref> قاتل سیدالشهداء<ref> امام صادق {{ع}} فرمود: ادّوا الأمانة ولو الى قاتل الحسين بن علي {{عم}} (بحارالأنوار: ۷۵ / ۱۱۵).</ref> و ... .

*روایات، امانتداری را محک دین‌مداری شمرده<ref> نبی اکرم{{صل}} فرمود: لا تنظروا إلى كثرة صلوتهم ... ولكن انظروا إلى صدق الحديث واداء الأمانة (بحارالأنوار: ۷۵ / ۱۱۴).</ref> و آن را با دین گره زده‌اند تا آن‌جا که امیرمؤمنان {{ع}} فرمود: «آن‌کس که امانتدار نیست، ایمان ندارد».<ref>«من لا أمانة له، لا ایمان له». میزان الحکمه: ۱ / ۲۱۵.</ref>

==منابع==