پرش به محتوا

ابراهیم بن محمد بن سهل نیسابوری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۵: خط ۵:
ابراهیم بن محمد بن سهل نیسابوری<ref>ر.ک: أ. منابع [[شیعی]]: [[تنقیح المقال]]، ج۴، ص۳۱۵، ش۵۱۱.
ابراهیم بن محمد بن سهل نیسابوری<ref>ر.ک: أ. منابع [[شیعی]]: [[تنقیح المقال]]، ج۴، ص۳۱۵، ش۵۱۱.
ب. منابع [[سنی]]: [[تاریخ]] [[بغداد]]، ج۶، ص۱۶۰، ش۳۲۰۸؛ [[تاریخ مدینة دمشق]]، ج۷، ص۱۱۴؛ ش۴۸۵؛ تاریخ الإسلام، ج۲۶، ص۳۹۳.</ref> در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[تأویل الآیات الظاهرة]] یاد شده: {{متن حدیث|وَ قَالَ أَيْضاً حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ النَّيْسَابُورِيُّ حَدِيثاً يَرْفَعُهُ بِإِسْنَادِهِ إِلَى رَبِيعِ بْنِ ِ قُرَيْعٍ<ref>مصحف {{عربی|بَزِيعٍ}} است.</ref> قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ بَنِي تَيْمٍ يُقَالُ لَهُ حَسَّانُ بْنُ رَابِصَةَ يَا بَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلَيْنِ ذَكَرَا عَلِيّاً وَ عُثْمَانَ فَنَالا مِنْهُمَا فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ إِنْ كَانَا لَعَنَاهُمَا فَلَعَنَهُمَا اللَّهُ تَعَالَى.
ب. منابع [[سنی]]: [[تاریخ]] [[بغداد]]، ج۶، ص۱۶۰، ش۳۲۰۸؛ [[تاریخ مدینة دمشق]]، ج۷، ص۱۱۴؛ ش۴۸۵؛ تاریخ الإسلام، ج۲۶، ص۳۹۳.</ref> در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[تأویل الآیات الظاهرة]] یاد شده: {{متن حدیث|وَ قَالَ أَيْضاً حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ النَّيْسَابُورِيُّ حَدِيثاً يَرْفَعُهُ بِإِسْنَادِهِ إِلَى رَبِيعِ بْنِ ِ قُرَيْعٍ<ref>مصحف {{عربی|بَزِيعٍ}} است.</ref> قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ بَنِي تَيْمٍ يُقَالُ لَهُ حَسَّانُ بْنُ رَابِصَةَ يَا بَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلَيْنِ ذَكَرَا عَلِيّاً وَ عُثْمَانَ فَنَالا مِنْهُمَا فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ إِنْ كَانَا لَعَنَاهُمَا فَلَعَنَهُمَا اللَّهُ تَعَالَى.
ثُمَّ قَالَ وَيْلَكُمْ يَا أَهْلَ الْعِرَاقِ كَيْفَ تَسُبُّونَ رَجُلًا هَذَا مَنْزِلُهُ مِنْ مَنْزِلِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى بَيْتِ عَلِيٍّ{{ع}} فِي الْمَسْجِدِ وَ قَالَ فَوَ رَبِّ هَذِهِ الْحُرْمَةِ إِنَّهُ مِنْ {{متن قرآن|الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنَى}}<ref>کسانی که برای آنان از سوی ما از پیش نیکی مقرّر است، از آن (آتش)، برکنارند سوره انبیاء، آیه ۱۰۱.</ref> مَا لَهَا مَرْدُودٌ يَعْنِي بِذَلِكَ عَلِيّاً{{ع}}}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۴۷۵ به گزارش از تأویل الآیات الظاهرة، ص۳۲۴.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۵.</ref>
ثُمَّ قَالَ وَيْلَكُمْ يَا أَهْلَ الْعِرَاقِ كَيْفَ تَسُبُّونَ رَجُلًا هَذَا مَنْزِلُهُ مِنْ مَنْزِلِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى بَيْتِ عَلِيٍّ{{ع}} فِي الْمَسْجِدِ وَ قَالَ فَوَ رَبِّ هَذِهِ الْحُرْمَةِ إِنَّهُ مِنْ {{متن قرآن|الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنَى}}<ref>کسانی که برای آنان از سوی ما از پیش نیکی مقرّر است، از آن (آتش)، برکنارند سوره انبیاء، آیه ۱۰۱.</ref> مَا لَهَا مَرْدُودٌ يَعْنِي بِذَلِكَ عَلِيّاً{{ع}}}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۴۷۵ به گزارش از تأویل الآیات الظاهرة، ص۳۲۴.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۵.</ref>


==شرح حال [[راوی]]==
==شرح حال [[راوی]]==
خط ۲۱: خط ۲۱:


==طبقه [[راوی]]==
==طبقه [[راوی]]==
در [[کتب رجالی]] [[اهل سنت]]، گزارشی از تاریخ ولادت راوی نرسیده؛ لکن [[ابن عساکر]] [[سال]] [[وفات]] ایشان را ماه صفر سال ۳۶۸ (ق) ثبت کرده<ref>{{عربی|مات فی صفر سنة ثمان وستین و ثلاثمائة و صلی علیه أبونصر الإسماعیلی}}؛ (تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۱۱۵، ش۴۸۵).</ref> و از بعضی اسناد فهمیده می‌شود که وی در سال ۳۶۷ (ق) احادیثی را به شاگردش (حمزة بن یوسف سهمی، صاحب کتاب تاریخ جرجان) که در سال ۴۲۷ وفات کرده، [[املاء]] کرده است<ref>{{عربی|... أنا أبوالقاسم إسماعیل بن مسعدة أنا حمزة بن یوسف نا أبو إسحاق إبراهیم بن محمد بن سهل إملاء فی سنة سبع وستین و ثلاثمائة نا محمد بن الحسین الجرجانی سنة تسع و ثلاثمائة نا...}}؛ (تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۰۰).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۷.</ref>
در [[کتب رجالی]] [[اهل سنت]]، گزارشی از تاریخ ولادت راوی نرسیده؛ لکن [[ابن عساکر]] [[سال]] [[وفات]] ایشان را ماه صفر سال ۳۶۸ (ق) ثبت کرده<ref>{{عربی|مات فی صفر سنة ثمان وستین و ثلاثمائة و صلی علیه أبونصر الإسماعیلی}}؛ (تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۱۱۵، ش۴۸۵).</ref> و از بعضی اسناد فهمیده می‌شود که وی در سال ۳۶۷ (ق) احادیثی را به شاگردش (حمزة بن یوسف سهمی، صاحب کتاب تاریخ جرجان) که در سال ۴۲۷ وفات کرده، [[املاء]] کرده است<ref>{{عربی|... أنا أبوالقاسم إسماعیل بن مسعدة أنا حمزة بن یوسف نا أبو إسحاق إبراهیم بن محمد بن سهل إملاء فی سنة سبع وستین و ثلاثمائة نا محمد بن الحسین الجرجانی سنة تسع و ثلاثمائة نا...}}؛ (تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۰۰).</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۷.</ref>


==استادان و [[شاگردان راوی]]==
==استادان و [[شاگردان راوی]]==
خط ۲۸: خط ۲۸:
==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
[[رجالیان اهل سنت]] در باره [[جرح و تعدیل]] ابراهیم بن محمد بن سهل نظری نداده‌اند؛ ولی روایاتی از ایشان نقل کرده‌اند؛ مانند این [[روایت]] که صاحب [[تاریخ]] [[جرجان]] نقل کرده: {{متن حدیث|... قال: دخل علی علی نفر من قریش قال: فقال: ألا أحدثكم عن أبی القاسم{{صل}}؟ قال: قالوا بلی قال: لما كان قبل وفاة رسول الله{{صل}} بثلاث هبط إلیه جبریل وقال: یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك إكراماً لك و تفضیلاً لك و خاصة لا یسألك عما هو أعلم به منك فیقول كیف تجدك؟ قال: أجدنی یا جبریل! مغموماً قال: ثم جاء الیوم الثانی فقال: یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك إكراماً لك و تفضیلاً لك و خاصة لك یسألك عما هو أعلم به منك یقول لك كیف تجدك؟ قال: أجدنی یا جبریل! مكروباً. قال ثم جاء الیوم الثالث فقال: یا أحمد! إن الله - تعالی - أرسلنی إكراماً لك و تفضیلاً لك وخاصة لك یسألك عما هو أعلم به منك یقول كیف تجدك؟ قال: أجدنی مغموماً و أجدنی یا جبریل! مكروباً. قال: و هبط مع جبریل ملك فی الهواء یقال له إسماعیل علی تسعین ألف ملك قال: فقال جبریل یا أحمد! هذا ملك الموت یستأذن علیك ما استأذن علی آدمی قبلك و لا یستأذن علی آدمی بعدك فقال رسول الله{{صل}}: ائذن له. قال: فدخل قال فقال ملك الموت یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك و أمرنی أن أطیعك إن أمرتنی بقبض نفسك قبضتها و إن كرهت تركتها قال فقال جبریل: إن الله قد اشتاق إلی لقائك فقال رسول الله{{صل}} بل یا ملك الموت امض لما أمرت به قال فقال جبریل{{ع}}: یا أحمد! علیك السلام! هذا آخر وطئ الأرض إنما كنت أنت حاجتی من الدنیا فلما قبض رسول الله{{صل}} و جاءت التعزیة یسمعون حسه و لا یرون شخصه قال: السلام علیكم و رحمة الله! إن فی الله عزاء من كل مصیبة و خلفاً من كل هالك و دركاً من كل فائت و اتقوا الله وإیاه فارجوا فان المحروم من حرم الثواب والسلام علیكم و رحمة الله. قال: فقال علی: أتدرون من هذا؟ قالوا: لا قال هذا الخضر{{ع}}.
[[رجالیان اهل سنت]] در باره [[جرح و تعدیل]] ابراهیم بن محمد بن سهل نظری نداده‌اند؛ ولی روایاتی از ایشان نقل کرده‌اند؛ مانند این [[روایت]] که صاحب [[تاریخ]] [[جرجان]] نقل کرده: {{متن حدیث|... قال: دخل علی علی نفر من قریش قال: فقال: ألا أحدثكم عن أبی القاسم{{صل}}؟ قال: قالوا بلی قال: لما كان قبل وفاة رسول الله{{صل}} بثلاث هبط إلیه جبریل وقال: یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك إكراماً لك و تفضیلاً لك و خاصة لا یسألك عما هو أعلم به منك فیقول كیف تجدك؟ قال: أجدنی یا جبریل! مغموماً قال: ثم جاء الیوم الثانی فقال: یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك إكراماً لك و تفضیلاً لك و خاصة لك یسألك عما هو أعلم به منك یقول لك كیف تجدك؟ قال: أجدنی یا جبریل! مكروباً. قال ثم جاء الیوم الثالث فقال: یا أحمد! إن الله - تعالی - أرسلنی إكراماً لك و تفضیلاً لك وخاصة لك یسألك عما هو أعلم به منك یقول كیف تجدك؟ قال: أجدنی مغموماً و أجدنی یا جبریل! مكروباً. قال: و هبط مع جبریل ملك فی الهواء یقال له إسماعیل علی تسعین ألف ملك قال: فقال جبریل یا أحمد! هذا ملك الموت یستأذن علیك ما استأذن علی آدمی قبلك و لا یستأذن علی آدمی بعدك فقال رسول الله{{صل}}: ائذن له. قال: فدخل قال فقال ملك الموت یا أحمد! إن الله أرسلنی إلیك و أمرنی أن أطیعك إن أمرتنی بقبض نفسك قبضتها و إن كرهت تركتها قال فقال جبریل: إن الله قد اشتاق إلی لقائك فقال رسول الله{{صل}} بل یا ملك الموت امض لما أمرت به قال فقال جبریل{{ع}}: یا أحمد! علیك السلام! هذا آخر وطئ الأرض إنما كنت أنت حاجتی من الدنیا فلما قبض رسول الله{{صل}} و جاءت التعزیة یسمعون حسه و لا یرون شخصه قال: السلام علیكم و رحمة الله! إن فی الله عزاء من كل مصیبة و خلفاً من كل هالك و دركاً من كل فائت و اتقوا الله وإیاه فارجوا فان المحروم من حرم الثواب والسلام علیكم و رحمة الله. قال: فقال علی: أتدرون من هذا؟ قالوا: لا قال هذا الخضر{{ع}}.
أخبرناه إبراهیم بن محمد بن سهل الجرجانی حدثنا محمد بن إبراهیم الرفاء حدثنا محمد بن إدریس الرازی حدثنا أحمد بن الولید بن برد الأنطاكی حدثنا محمد بن جعفر بن محمد عن أبیه جعفر بن محمد عن أبیه محمد بن علی عن أبیه علی بن الحسین عن أبیه الحسین بن علی عن أبیه علی بن أبی طالب قال: دخل علی علی نفر من قریش و ذكر الحدیث}}<ref>تاریخ جرجان، ص۳۶۲- ۳۶۳.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۸-۴۸۹.</ref>
أخبرناه إبراهیم بن محمد بن سهل الجرجانی حدثنا محمد بن إبراهیم الرفاء حدثنا محمد بن إدریس الرازی حدثنا أحمد بن الولید بن برد الأنطاكی حدثنا محمد بن جعفر بن محمد عن أبیه جعفر بن محمد عن أبیه محمد بن علی عن أبیه علی بن الحسین عن أبیه الحسین بن علی عن أبیه علی بن أبی طالب قال: دخل علی علی نفر من قریش و ذكر الحدیث}}<ref>تاریخ جرجان، ص۳۶۲- ۳۶۳.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۸۸-۴۸۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش