ابراهیم بن محمد بن هارون: تفاوت میان نسخه‌ها

ب. منابع [[سنی]]: لسان [[المیزان]]، ج۱، ص۹۵، ش۲۷۹.</ref> در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[عیون أخبار الرضا]]{{ع}} یاد شده: {{متن حدیث|فی عیون الاخبار: حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ النَّسَوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبُو الْفَضْلِ الْبَلْخِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي خَالُ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ الْبَلْخِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا{{ع}} عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}}: قَالَ: بَيْنَمَا أَنَا أَمْشِي مَعَ النَّبِيِّ{{صل}} فِي بَعْضِ طُرُقَاتِ الْمَدِينَةِ إِذْ لَقِيَنَا شَيْخٌ طَوِيلٌ كَثُّ اللِّحْيَةِ بَعِيدُ مَا بَيْنَ الْمَنْكِبَيْنِ فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} وَ رَحَّبَ بِهِ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيَّ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَابِعَ الْخُلَفَاءِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ أَ لَيْسَ كَذَلِكَ هُوَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} بَلَى...}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۲۲ به گزارش از عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۹ - ۱۰، ح۲۳.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۹۹.</ref>

سند این روایت در دیگر [[منابع روایی]]، مانند عیون أخبار الرضا{{ع}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۹، ح۲۳.</ref>، [[بحارالأنوار]]<ref>بحار الأنوار، ج۳۶، ص۴۱۷، ح۲.</ref>، [[البرهان فی تفسیر القرآن]]<ref>البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۷۳۵، ح۴۴۳۱.</ref> و [[تفسیر نورالثقلین]]<ref>تفسیر نورالثقلین، ج۱، ص۴۸، ح۷۳.</ref>، همانند [[تفسیر کنز الدقائق]] به صورت ابراهیم بن محمد بن هارون ذکر شده؛ تنها در یک نسخه از کتاب عیون أخبار الرضا{{ع}} ابراهیم بن محمد بن مروان آمده است<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، پانوشت ص۹.</ref>. در کتاب [[اثباة الهداة بالنصوص و المعجزات]] نام ابراهیم بن مروان در [[سند روایت]]، ثبت شده<ref>ر.ک: اثباة الهداه، ج۳، ص۳۰، ح۱۰۸.</ref>، چنان که در بعضی اسناد به صورت مقلوب یاد شده است<ref>{{متن حدیث|... وَ حَدَّثَنَا أَبُو مَنْصُورٍ أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ بَكْرٍ الْخُورِيُّ بِنَيْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ هَارُونَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْخُورِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْفَقِيهُ الْخُورِيُّ بِنَيْسَابُورَ}}؛ (عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۴ - ۲۵، ح۴)؛ {{متن حدیث|... وَ حَدَّثَنَا أَبُو مَنْصُورٍ أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ بَكْرٍ الْخُوزِيُّ بِنَيْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ الْخُوزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْفَقِيهُ الْخُوزِيُّ}}؛ (بحار الأنوار، ج۱، ص۵۱).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۹۹-۵۰۰.</ref>

گرچه هر دو عنوان در [[کتب رجالی]] [[اهل سنت]] ذکر شده<ref>{{عربی|إبراهیم بن محمد بن مروان بن هشام، أبو إسحاق المعروف بالعتیق}}؛ (تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۵۰، ش۳۱۸۹)؛ ابراهیم بن محمد بن هارون التمیمی (لسان المیزان، ج۱، ص۹۵، ش۲۷۹)؛ {{عربی|أبو إسحاق إبراهیم بن محمد بن هارون بن حمد بن سلمة الملاحمی، من أهل بخاری}}؛ (الأنساب، ج۵، ص۴۲۲).</ref>، در [[اسناد روایات]] [[شیخ صدوق]] در [[عیون أخبار الرضا]]{{ع}} و [[توحید]] واقع شده، از ملاحظه [[راوی]] و مروی عنه، فهمیده می‌شود که دو عنوان ابراهیم بن محمد بن مروان و ابراهیم بن محمد بن هارون با یکدیگر [[متحد]] هستند و تصحیف در یکی از آن دو رخ داده است<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنَا أَبُو مَنْصُورٍ أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ بَكْرٍ الْخُوزِيُّ بِنَيْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ الْخُوزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْفَقِيهُ الْخُوزِيُّ...}}؛ (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۴۰، ح۳۹)؛ {{عربی|حدثنا أبومنصور أحمد بن إبراهیم بن بکر الخوری بنیسابور قال حدثنا أبو إسحاق إبراهیم بن محمد بن هارون الخوری قال حدثنا جعفر بن محمد بن زیاد الفقیه الخوری...}}؛ (التوحید، ص۲۲، ح۱۷).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۰۰-۵۰۱.</ref>

[[ابن حجر عسقلانی]]، به نقل از [[مسلمة بن قاسم]]<ref>{{عربی|مسلمة بن القاسم ابن إبراهیم المحدث الرحال، أبوالقاسم الأندلسی القرطبی...؛ قال ابن الفرضی: توفی سنة ثلاث و خمسین و ثلاث مئة. قلت: أراه کان من أبناء الستین}}؛ (سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۱۱۰، ش۷۵).</ref>: {{عربی|إبراهیم بن محمد بن هارون التمیمی، همدانی سکن عبادان کتبت عنه شیئاً یسیراً و کان ضعیفاً متشیعاً یجالس أهل البدع و کان صدوقاً}}<ref>لسان المیزان، ج۱، ص۹۵، ش۲۷۹.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۰۱-۵۰۲.</ref>

#[[شیخ صدوق]] با واسطه از ایشان در حدود (۱۸۷) روایت نقل کرده است<ref>ر.ک: عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۴ - ۴۹ {{عربی|باب ما جاء عن الرضا{{ع}} من الأخبار المجموعة}}، ح۴ - ۱۹۰.</ref>.

#بر پایه بررسی مضامین [[روایات]] ایشان، برخی از آنها درباره [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} به ویژه [[برتری]] [[حضرت]] [[امیر مؤمنان]]، علی{{ع}} و [[لعن]] و [[عذاب]] [[دشمنان اهل بیت]]{{عم}} به خصوص [[قاتلان]] أبی عبدالله الحسین{{ع}} است؛ مانند:{{متن حدیث|وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ. وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} إِنَّ قَاتِلَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} فِي تَابُوتٍ مِنْ نَارٍ عَلَيْهِ نِصْفُ عَذَابِ أَهْلِ الدُّنْيَا وَ قَدْ شُدَّتْ يَدَاهُ وَ رِجْلَاهُ بِسَلَاسِلَ مِنْ نَارٍ مُنَكَّسٌ فِي النَّارِ حَتَّى يَقَعَ فِي قَعْرِ جَهَنَّمَ وَ لَهُ رِيحٌ يَتَعَوَّذُ أَهْلُ النَّارِ إِلَى رَبِّهِمْ مِنْ شِدَّةِ نَتْنِهِ وَ هُوَ فِيهَا خَالِدٌ ذَائِقُ الْعَذَابِ الْأَلِيمِ مَعَ جَمِيعِ مَنْ شَايَعَ عَلَى قَتْلِهِ {{متن قرآن|كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ}}<ref>آنان را که به آیات ما کفر ورزیدند به زودی در آتشی (دردناک) می‌افکنیم؛ هرگاه که پوست تنشان بریان گردد بر آنان پوست‌هایی تازه جایگزین می‌گردانیم تا عذاب را بچشند؛ بی‌گمان خداوند پیروزمندی فرزانه است سوره نساء، آیه ۵۶.</ref> بَدَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِمُ الْجُلُودَ حَتَّى يَذُوقُوا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ لا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ سَاعَةً وَ يُسْقَوْنَ مِنْ حَمِيمِ جَهَنَّمَ فَالْوَيْلُ لَهُمْ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ تَعَالَى فِي النَّارِ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۴۷، ح۱۷۸ و ۱۸۳.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۵۰۳-۵۰۴.</ref>