پرش به محتوا

اهل الذکر در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\[\[(.*)\]\](.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\>\n\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\>\n\n' به '{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = $2 | عنوان مدخل = $4 | مداخل مرتبط = $6 | پرسش مرتبط = }} ')
خط ۱۳: خط ۱۳:
* [[قاضی نورالله شوشتری]]، صاحب [[احقاق الحق]]، نام عده‌ای از علمای [[اهل سنت]] را می‌برد که مراد از [[اهل ذکر]] در [[آیه]] را امیرالمؤمنین علی{{ع}} و سایر [[ائمه اهل بیت]]{{عم}} ذکر می‌کنند. ما به اختصار به نام برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
* [[قاضی نورالله شوشتری]]، صاحب [[احقاق الحق]]، نام عده‌ای از علمای [[اهل سنت]] را می‌برد که مراد از [[اهل ذکر]] در [[آیه]] را امیرالمؤمنین علی{{ع}} و سایر [[ائمه اهل بیت]]{{عم}} ذکر می‌کنند. ما به اختصار به نام برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
#{{متن حدیث|الحافظ محمد بن مؤمن الشیرازی فی کتاب المستخرج من التفاسیر الاثنی عشر قال فی قوله تعالی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ...}} فَسْئَلُوا عَنْ أَهْلِ الْبَیْتِ وَاللَّهِ مَا سُمِّیَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَاً إِلَّا بِسَبَبِ حُبِّ عَلِیّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ}}.
#{{متن حدیث|الحافظ محمد بن مؤمن الشیرازی فی کتاب المستخرج من التفاسیر الاثنی عشر قال فی قوله تعالی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ...}} فَسْئَلُوا عَنْ أَهْلِ الْبَیْتِ وَاللَّهِ مَا سُمِّیَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَاً إِلَّا بِسَبَبِ حُبِّ عَلِیّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ}}.
#[[أبو الثناء آلوسی]] در کتاب [[روح المعانی]] از [[جابر]] و [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل می‌کند که [[اهل الذکر]] به [[ائمه اهل البیت]]{{ع}} اختصاص دارد: {{متن حدیث|رَوَی ابْنُ مَرْدَوَیْهِ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ{{صل}} یَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيُصَلِّی وَ يَصُومُ وَ يَحُجُّ وَ يَعْتَمِرُ وَ إِنَّهُ لَمُنَافِقٌ، قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ! ِبمَاذَا دَخَلَ عَلَیْهِ النِّفَاقُ؟ قَالَ: يَطْعَنُ عَلَی إِمَامِهِ وَ إِمَامَةِ مَنْ قَالَ اللهُ تَعَالَی فِي كِتَابِهِ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}}}.
# [[أبو الثناء آلوسی]] در کتاب [[روح المعانی]] از [[جابر]] و [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل می‌کند که [[اهل الذکر]] به [[ائمه اهل البیت]]{{ع}} اختصاص دارد: {{متن حدیث|رَوَی ابْنُ مَرْدَوَیْهِ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ{{صل}} یَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيُصَلِّی وَ يَصُومُ وَ يَحُجُّ وَ يَعْتَمِرُ وَ إِنَّهُ لَمُنَافِقٌ، قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ! ِبمَاذَا دَخَلَ عَلَیْهِ النِّفَاقُ؟ قَالَ: يَطْعَنُ عَلَی إِمَامِهِ وَ إِمَامَةِ مَنْ قَالَ اللهُ تَعَالَی فِي كِتَابِهِ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}}}.
#{{عربی|الشیخ السید سلیمان القندوزی فی ینابیع المودة أخرج الثعلبی عن جابر بن عبد الله قال:}} {{متن حدیث|قال علی بن أبی طالب: نَحْنُ‏ أَهْلُ‏ الذِّكْرِ بِكَلَا مَعْنَیَیْهِ}}. مراد از دو معنا در «اهل الذکر»، دو مصداق ذکر است؛ یعنی [[قرآن]] و [[رسول اکرم]]{{صل}}<ref>همه روایات فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۳، ص۴۸۴.</ref>.
#{{عربی|الشیخ السید سلیمان القندوزی فی ینابیع المودة أخرج الثعلبی عن جابر بن عبد الله قال:}} {{متن حدیث|قال علی بن أبی طالب: نَحْنُ‏ أَهْلُ‏ الذِّكْرِ بِكَلَا مَعْنَیَیْهِ}}. مراد از دو معنا در «اهل الذکر»، دو مصداق ذکر است؛ یعنی [[قرآن]] و [[رسول اکرم]]{{صل}}<ref>همه روایات فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۳، ص۴۸۴.</ref>.
#{{متن حدیث|أَبُو الْعَبَّاسِ الْفَرْغَانِيُّ... عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ عِتْرَةِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}، وَ تَلَا وَ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ‏ ذِكْراً رَسُولًا}}<ref>ثعلبی در تفسیر شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۸.</ref>.
#{{متن حدیث|أَبُو الْعَبَّاسِ الْفَرْغَانِيُّ... عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ عِتْرَةِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}، وَ تَلَا وَ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ‏ ذِكْراً رَسُولًا}}<ref>ثعلبی در تفسیر شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۸.</ref>.
#{{متن حدیث|عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ الْحَارِثِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ‏ مَعْدِنُ‏ التَّأْوِيلِ‏ وَ التَّنْزِيلِ‏، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲.</ref>.
#{{متن حدیث|عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ الْحَارِثِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ‏ مَعْدِنُ‏ التَّأْوِيلِ‏ وَ التَّنْزِيلِ‏، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲.</ref>.
#{{متن حدیث|قَالَ الطَّبَرِيُّ فِي تَفْسِیرِ الْآیَةِ الْکَرِیَمةِ مِنْ تَفْسِیرِهِ: حَدَّثَنَا ابْنُ وَکِیعٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ یَمَانٍ، عَنْ‏ إِسْرَائِيلَ‏، عَنْ‏ جَابِرٍ عَنْ‏ أَبِي‏ جَعْفَرٍ{{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ}}.
#{{متن حدیث|قَالَ الطَّبَرِيُّ فِي تَفْسِیرِ الْآیَةِ الْکَرِیَمةِ مِنْ تَفْسِیرِهِ: حَدَّثَنَا ابْنُ وَکِیعٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ یَمَانٍ، عَنْ‏ إِسْرَائِيلَ‏، عَنْ‏ جَابِرٍ عَنْ‏ أَبِي‏ جَعْفَرٍ{{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ}}.
# [[علی بن عبد العالی]] المحقق الکرخی المتوفی سنة ۹۴۰ فی کتابه «نفحات اللاهوت» (ص ۴۱) {{عربی|قال: و نقل أن الحافظ محمد بن موسی الشیرازی و هو من علماء أهل السنة روی و استخرجه من اثنی عشر تفسیراً}} {{متن حدیث|عن ابن عباس في تفسير قوله تعالى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ هُمْ‏ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَيْنُ‏ هُمْ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعَقْلِ وَ الْبَيَانِ وَ هُمْ أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ اللَّهِ مَا سُمِّيَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إِلَّا كَرَامَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ‏}}<ref>موارد فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۱۴، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۱۷۳.</ref>
# [[علی بن عبد العالی]] المحقق الکرخی المتوفی سنة ۹۴۰ فی کتابه «نفحات اللاهوت» (ص ۴۱) {{عربی|قال: و نقل أن الحافظ محمد بن موسی الشیرازی و هو من علماء أهل السنة روی و استخرجه من اثنی عشر تفسیراً}} {{متن حدیث|عن ابن عباس في تفسير قوله تعالى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ هُمْ‏ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَيْنُ‏ هُمْ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعَقْلِ وَ الْبَيَانِ وَ هُمْ أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ اللَّهِ مَا سُمِّيَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إِلَّا كَرَامَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ‏}}<ref>موارد فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۱۴، ص۳۷۶.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۱۷۳.</ref>


==مدارک [[شیعه]]==
==مدارک [[شیعه]]==
خط ۳۱: خط ۳۱:
از همین رو، گاه امام [[صلاح]] نمی‌دیدند که بعضی مطالب عمیق را برای سؤال‌کننده باز نمایند<ref>امام صادق{{ع}} به نقل از حضرت عیسی بن مریم{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|قَالَ: قَامَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ{{ع}} خَطِيباً فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ فَقَالَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تُحَدِّثُوا الْجُهَّالَ بِالْحِكْمَةِ فَتَظْلِمُوهَا وَ لَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا فَتَظْلِمُوهُمْ}} (الکافی، ج۱، ص۴۲).</ref>؛ چنان که وقتی [[سعد بن سعد]] از [[امام هشتم]]{{ع}} درباره [[توحید]] سؤال می‌کند، [[حضرت]] در پاسخی کوتاه می‌فرمایند: «بر همین [[اعتقاد]] که هستید کافی است!»<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا{{ع}} عَنِ التَّوْحِيدِ فَقَالَ‏ هُوَ الَّذِي‏ أَنْتُمْ‏ عَلَيْهِ‏}}</ref>.
از همین رو، گاه امام [[صلاح]] نمی‌دیدند که بعضی مطالب عمیق را برای سؤال‌کننده باز نمایند<ref>امام صادق{{ع}} به نقل از حضرت عیسی بن مریم{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|قَالَ: قَامَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ{{ع}} خَطِيباً فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ فَقَالَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تُحَدِّثُوا الْجُهَّالَ بِالْحِكْمَةِ فَتَظْلِمُوهَا وَ لَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا فَتَظْلِمُوهُمْ}} (الکافی، ج۱، ص۴۲).</ref>؛ چنان که وقتی [[سعد بن سعد]] از [[امام هشتم]]{{ع}} درباره [[توحید]] سؤال می‌کند، [[حضرت]] در پاسخی کوتاه می‌فرمایند: «بر همین [[اعتقاد]] که هستید کافی است!»<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا{{ع}} عَنِ التَّوْحِيدِ فَقَالَ‏ هُوَ الَّذِي‏ أَنْتُمْ‏ عَلَيْهِ‏}}</ref>.


اما هنگامی که [[هشام بن سالم]] به [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} می‌رسد و سخن از توحید می‌شود، [[امام]]{{ع}} بیانات بلندی برای او می‌فرمایند که بعدها مبنای بسیاری از [[براهین]] [[متین]] [[عقلی]] در توحید، از جمله قاعده {{عربی|صرف الشي‏ء لا يتثنى و لا يتكرر}}<ref>التعلیقات علی الشواهد الربوبیة (ط. المرکز الجامعی للنشر، ۱۳۶۰ ه.ش.)، ص۴۲۴؛ اصول المعارف (ط. جامع مدرسین، ۱۳۷۵ ه.ش)، ص۲۶.</ref> می‌گردد: {{متن حدیث|عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَقَالَ لِي أَ تَنْعَتُ اللَّهَ فَقُلْتُ نَعَمْ قَالَ هَاتِ فَقُلْتُ‏ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ قَالَ هَذِهِ صِفَةٌ يَشْتَرِكُ‏ فِيهَا الْمَخْلُوقُونَ‏ قُلْتُ فَكَيْفَ تَنْعَتُهُ فَقَالَ هُوَ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِيهِ وَ حَيَاةٌ لَا مَوْتَ فِيهِ وَ عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِيهِ وَ حَقٌّ لَا بَاطِلَ فِيهِ فَخَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ وَ أَنَا أَعْلَمُ النَّاسِ بِالتَّوْحِيدِ}}<ref>التوحید (للصدوق) (ط. جامعه مدرسین، ۱۳۹۸ه.ق)، ص۱۴۶.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۱۷۶.</ref>
اما هنگامی که [[هشام بن سالم]] به [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} می‌رسد و سخن از توحید می‌شود، [[امام]]{{ع}} بیانات بلندی برای او می‌فرمایند که بعدها مبنای بسیاری از [[براهین]] [[متین]] [[عقلی]] در توحید، از جمله قاعده {{عربی|صرف الشي‏ء لا يتثنى و لا يتكرر}}<ref>التعلیقات علی الشواهد الربوبیة (ط. المرکز الجامعی للنشر، ۱۳۶۰ ه.ش.)، ص۴۲۴؛ اصول المعارف (ط. جامع مدرسین، ۱۳۷۵ ه.ش)، ص۲۶.</ref> می‌گردد: {{متن حدیث|عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَقَالَ لِي أَ تَنْعَتُ اللَّهَ فَقُلْتُ نَعَمْ قَالَ هَاتِ فَقُلْتُ‏ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ قَالَ هَذِهِ صِفَةٌ يَشْتَرِكُ‏ فِيهَا الْمَخْلُوقُونَ‏ قُلْتُ فَكَيْفَ تَنْعَتُهُ فَقَالَ هُوَ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِيهِ وَ حَيَاةٌ لَا مَوْتَ فِيهِ وَ عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِيهِ وَ حَقٌّ لَا بَاطِلَ فِيهِ فَخَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ وَ أَنَا أَعْلَمُ النَّاسِ بِالتَّوْحِيدِ}}<ref>التوحید (للصدوق) (ط. جامعه مدرسین، ۱۳۹۸ه.ق)، ص۱۴۶.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۱۷۶.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش