پرش به محتوا

اهل بیت پیامبر خاتم در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۹: خط ۹:
در [[روایات]] و به ویژه [[احادیث نبوی]] مطالب صریح و غیر قابل انکاری درباره [[اهل بیت]]{{عم}} وارد شده است؛ مانند [[حدیث متواتر]] «[[ثقلین]]»<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۴، ۱۷، ۲۶، ۵۹؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۹۴؛ لکنھوی، میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۱۹، ص۷۳۲؛ امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۵.</ref> که اهل بیت{{عم}} را در کنار [[کتاب الله]] قرار داده است<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>. این [[حدیث]] در بین همه [[مسلمانان]] [[متواتر]] است و در «[[صحاح]] شش‌گانه» و دیگر کتاب‌های [[اهل سنت]] با تعبیرها و الفاظ مختلف و موارد مکرر از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} نقل شده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۳۵۸.</ref>. [[روایت متواتر]] دیگر حدیث معروف «[[سفینه]]» است<ref>امام خمینی، المکاسب المحرمة، ج۲، ص۱۵۹؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>؛ در این [[روایت]] پیامبر اسلام{{صل}} اهل بیت{{عم}} خود را به [[کشتی نوح]] [[تشبیه]] کرده است که هرکس بر آن سوار شود [[نجات یافته]] و هرکس از آن [[تخلف]] کند هلاک خواهد شد<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تحقیق علی اکبر غفاری، ص۴۴؛ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق عبدالرحمن مرعشلی، ج۲، ص۳۴۳؛ ۳/۱۵۱؛ ابن حجر هیتمی، احمد، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالرحمن ترکی، ج۲، ص۴۴۵.</ref>. در روایت دیگر پیامبر اسلام{{صل}}، اهل بیت{{عم}} خود را به [[ستارگان]] [[آسمان]] تشبیه کرده و ایشان را مایه [[امان]] و [[نجات]] [[امت]] از [[اختلاف]] معرفی می‌کند. در برخی روایات مخالفانشان را [[حزب]] [[ابلیس]] می‌نامد<ref>حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق عبدالرحمن مرعشلی، ج۳، ص۱۴۹.</ref> و در برخی روایات، نبود اهل بیت{{عم}} را مایه نابودی [[زمین]] می‌داند<ref>طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۳۷۹.</ref>. در مجموعه‌ای از روایات اشخاص اهل بیت{{عم}} معرفی شده‌اند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۸۷؛ ج۱، ص۴۲۳؛ سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور، ج۵، ص۱۹۸؛ ابن حجر هیتمی، احمد، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالرحمن ترکی، ج۲، ص۴۲۱.</ref>. در برخی روایات نیز نام اهل بیت{{عم}} به عنوان [[جانشینان پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]] [[امت]] بعد از ایشان بیان شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۵۲۵-۵۲۶؛ جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، تحقیق محمدباقر محمودی، ج۲، ص۱۳۴.</ref>. در برخی [[روایات]] اهل بیت{{عم}} با عباراتی همچون «[[عترت]]»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، ج۳۶، ص۳۰۹.</ref>، «ذریة»<ref>التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری{{ع}}، ص۲۵۵.</ref>، «[[ذی القربی]]»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، ج۴۵، ص۱۶۶.</ref> و «[[آل محمد]]{{صل}}»<ref>صدوق، محمد بن علی، الخصال، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۱۸۸.</ref> معرفی شده‌اند<ref>[[مصطفی فرخی|فرخی، مصطفی]]، [[اهل بیت - فرخی (مقاله)| مقاله «اهل بیت»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص ۲۲۱.</ref>.
در [[روایات]] و به ویژه [[احادیث نبوی]] مطالب صریح و غیر قابل انکاری درباره [[اهل بیت]]{{عم}} وارد شده است؛ مانند [[حدیث متواتر]] «[[ثقلین]]»<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۴، ۱۷، ۲۶، ۵۹؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۹۴؛ لکنھوی، میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۱۹، ص۷۳۲؛ امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۵.</ref> که اهل بیت{{عم}} را در کنار [[کتاب الله]] قرار داده است<ref>آیت الله خامنه‌ای، ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>. این [[حدیث]] در بین همه [[مسلمانان]] [[متواتر]] است و در «[[صحاح]] شش‌گانه» و دیگر کتاب‌های [[اهل سنت]] با تعبیرها و الفاظ مختلف و موارد مکرر از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} نقل شده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۳۵۸.</ref>. [[روایت متواتر]] دیگر حدیث معروف «[[سفینه]]» است<ref>امام خمینی، المکاسب المحرمة، ج۲، ص۱۵۹؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>؛ در این [[روایت]] پیامبر اسلام{{صل}} اهل بیت{{عم}} خود را به [[کشتی نوح]] [[تشبیه]] کرده است که هرکس بر آن سوار شود [[نجات یافته]] و هرکس از آن [[تخلف]] کند هلاک خواهد شد<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تحقیق علی اکبر غفاری، ص۴۴؛ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق عبدالرحمن مرعشلی، ج۲، ص۳۴۳؛ ۳/۱۵۱؛ ابن حجر هیتمی، احمد، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالرحمن ترکی، ج۲، ص۴۴۵.</ref>. در روایت دیگر پیامبر اسلام{{صل}}، اهل بیت{{عم}} خود را به [[ستارگان]] [[آسمان]] تشبیه کرده و ایشان را مایه [[امان]] و [[نجات]] [[امت]] از [[اختلاف]] معرفی می‌کند. در برخی روایات مخالفانشان را [[حزب]] [[ابلیس]] می‌نامد<ref>حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق عبدالرحمن مرعشلی، ج۳، ص۱۴۹.</ref> و در برخی روایات، نبود اهل بیت{{عم}} را مایه نابودی [[زمین]] می‌داند<ref>طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۳۷۹.</ref>. در مجموعه‌ای از روایات اشخاص اهل بیت{{عم}} معرفی شده‌اند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۸۷؛ ج۱، ص۴۲۳؛ سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور، ج۵، ص۱۹۸؛ ابن حجر هیتمی، احمد، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالرحمن ترکی، ج۲، ص۴۲۱.</ref>. در برخی روایات نیز نام اهل بیت{{عم}} به عنوان [[جانشینان پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]] [[امت]] بعد از ایشان بیان شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۵۲۵-۵۲۶؛ جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، تحقیق محمدباقر محمودی، ج۲، ص۱۳۴.</ref>. در برخی [[روایات]] اهل بیت{{عم}} با عباراتی همچون «[[عترت]]»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، ج۳۶، ص۳۰۹.</ref>، «ذریة»<ref>التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری{{ع}}، ص۲۵۵.</ref>، «[[ذی القربی]]»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، ج۴۵، ص۱۶۶.</ref> و «[[آل محمد]]{{صل}}»<ref>صدوق، محمد بن علی، الخصال، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۱۸۸.</ref> معرفی شده‌اند<ref>[[مصطفی فرخی|فرخی، مصطفی]]، [[اهل بیت - فرخی (مقاله)| مقاله «اهل بیت»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص ۲۲۱.</ref>.


== معناشناسی ==
== معناشناسی == [[اهل بیت]]" ترکیبی اضافی و مرکب از "[[اهل]]" و "[[بیت]]" است. واژه "[[اهل]]" به معانی سزاوار و لایق به چیزی، مختار و منتخب، [[خاندان]]، [[اقوام]] و [[خویشان]]، عیال و [[فرزندان]]، [[ملت]] و [[امت]] و... آمده است<ref>بصائر ذوی التمییز، ج‌۲، ص‌۸۳ ـ ۸۴.</ref> و قدر جامع همه آنها تعلق، سنخیت، اُنس و [[الفت]] داشتن با چیزی و اختصاص داشتن به آن است. البته هرچه تعلق چیزی به چیزی بیشتر باشد اختصاص بدان شدیدتر است و هرچه اختصاص شدیدتر باشد [[صدق]] عنوان "[[اهل]]" قوی‌تر خواهد بود<ref>التحقیق، ج‌۱، ص‌۱۶۹ ـ ۱۷۱، «اهل».</ref>. از نظر واژه‌شناسان "[[آل]]" به [[دلیل]] اینکه مصغّر آن "اُهَیْل" است با "[[اهل]]" یکی است، با این تفاوت که "[[آل]]" مخصوص انسان‌هاست و باید به اسم عَلَم اضافه شود، در حالی که چنین التزامی در کار برد "[[اهل]]" وجود ندارد<ref>مفردات، ص‌۹۸، «آل».</ref>. "[[بیت]]" نیز به معنای [[خانه]] و محل سکونت است<ref>لسان العرب، ج‌۱، ص‌۵۴۵‌، «بیت».</ref> و بدین ترتیب، ترکیب "[[اهل بیت]]" به معنای "ساکنان [[خانه]]" است<ref>[[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵، ص۷۶ - ۹۵.</ref>.
"[[اهل بیت]]" ترکیبی اضافی و مرکب از "[[اهل]]" و "[[بیت]]" است. واژه "[[اهل]]" به معانی سزاوار و لایق به چیزی، مختار و منتخب، [[خاندان]]، [[اقوام]] و [[خویشان]]، عیال و [[فرزندان]]، [[ملت]] و [[امت]] و... آمده است<ref>بصائر ذوی التمییز، ج‌۲، ص‌۸۳ ـ ۸۴.</ref> و قدر جامع همه آنها تعلق، سنخیت، اُنس و [[الفت]] داشتن با چیزی و اختصاص داشتن به آن است. البته هرچه تعلق چیزی به چیزی بیشتر باشد اختصاص بدان شدیدتر است و هرچه اختصاص شدیدتر باشد [[صدق]] عنوان "[[اهل]]" قوی‌تر خواهد بود<ref>التحقیق، ج‌۱، ص‌۱۶۹ ـ ۱۷۱، «اهل».</ref>. از نظر واژه‌شناسان "[[آل]]" به [[دلیل]] اینکه مصغّر آن "اُهَیْل" است با "[[اهل]]" یکی است، با این تفاوت که "[[آل]]" مخصوص انسان‌هاست و باید به اسم عَلَم اضافه شود، در حالی که چنین التزامی در کار برد "[[اهل]]" وجود ندارد<ref>مفردات، ص‌۹۸، «آل».</ref>. "[[بیت]]" نیز به معنای [[خانه]] و محل سکونت است<ref>لسان العرب، ج‌۱، ص‌۵۴۵‌، «بیت».</ref> و بدین ترتیب، ترکیب "[[اهل بیت]]" به معنای "ساکنان [[خانه]]" است<ref>[[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵، ص۷۶ - ۹۵.</ref>.


== [[اهل بیت]] در روایات نبوی ==
== [[اهل بیت]] در روایات نبوی ==
خط ۲۵: خط ۲۴:
# کاربرد عامّ که مؤمنان راستین را شامل می‌شود چنان که [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: هر کس [[پرهیزکار]] و [[صالح]] باشد از ما [[اهل بیت]] است<ref>دعائم الإسلام، ج۱، ص۶۲۲.</ref> [[امام]]{{ع}} به دو [[آیه]] از [[قرآن کریم]] بر این معنا استشهاد کرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref> ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید که آنان (در برابر شما) هوادار یکدیگرند و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است؛ بی‌گمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره مائده، آیه۵۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref>پروردگارا! به راستی آنان بسیاری از مردم را گمراه کرده‌اند پس هر که از من پیروی کند از من است و هر که با من سرکشی ورزد بی‌گمان تو آمرزنده‌ای بخشاینده‌ای؛ سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref>
# کاربرد عامّ که مؤمنان راستین را شامل می‌شود چنان که [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: هر کس [[پرهیزکار]] و [[صالح]] باشد از ما [[اهل بیت]] است<ref>دعائم الإسلام، ج۱، ص۶۲۲.</ref> [[امام]]{{ع}} به دو [[آیه]] از [[قرآن کریم]] بر این معنا استشهاد کرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref> ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید که آنان (در برابر شما) هوادار یکدیگرند و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است؛ بی‌گمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره مائده، آیه۵۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref>پروردگارا! به راستی آنان بسیاری از مردم را گمراه کرده‌اند پس هر که از من پیروی کند از من است و هر که با من سرکشی ورزد بی‌گمان تو آمرزنده‌ای بخشاینده‌ای؛ سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref>
# کاربرد خاصّ آن به [[خویشاوندان]] [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص دارد. چنان که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرموده است: هرگاه در [[جنگ با دشمنان]] [[اسلام]]، کار سخت می‌شد و [[مردم]] از [[مقابله با دشمن]] خودداری می‌کردند، [[پیامبر]]{{صل}} [[اهل بیت]] خود را به [[کارزار]] می‌فرستاد، [[عبیدة بن حارث]] در [[جنگ بدر]]، [[حمزه]] در [[احد]] و [[جعفر طیار]] در [[جنگ موته]] به [[شهادت]] رسیدند<ref>نهج البلاغه، نامه۹۹.</ref> .
# کاربرد خاصّ آن به [[خویشاوندان]] [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص دارد. چنان که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرموده است: هرگاه در [[جنگ با دشمنان]] [[اسلام]]، کار سخت می‌شد و [[مردم]] از [[مقابله با دشمن]] خودداری می‌کردند، [[پیامبر]]{{صل}} [[اهل بیت]] خود را به [[کارزار]] می‌فرستاد، [[عبیدة بن حارث]] در [[جنگ بدر]]، [[حمزه]] در [[احد]] و [[جعفر طیار]] در [[جنگ موته]] به [[شهادت]] رسیدند<ref>نهج البلاغه، نامه۹۹.</ref> .
# کاربرد اخصّ آن به آن دسته از [[خویشاوندان]] [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص دارد که از [[مقام]] و [[منزلت]] ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و [[رفتار]] آنان [[ملاک حق]] و راهنمای [[حقیقت]] است. چنان که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرموده است: به [[اهل بیت]] پیامبرتان بنگرید و به سمت و سوی حرکت آنان ملتزم باشید و از آنان [[پیروی]] کنید، زیرا آنان هرگز شما را از مسیر [[هدایت]] خارج نکرده و به [[گمراهی]] باز نمی‌گردانند، نه از آنان پیشی بگیرید که [[گمراه]] خواهید شد و نه از آنان فاصله بگیرید که هلاک خواهید شد<ref>نهج البلاغه، خطبه۹۷.</ref>. در روایتی دیگر [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: «ما هستیم خانه‌هایی که [[خدا]] امر فرموده است<ref> سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref>  از درهای آن داخل شوید و ماییم درهای [[رحمت]] [[حق]] و خانه‌هایی که از آنجا به [[حق]] [[تقرب]] می‌جویید»<ref>{{متن حدیث|نحن البیوتُ الّتی أمَرَ اللهُ أن یؤتی من أبوابها، نحنُ بابُ الله و الّتی یؤتی منها...}}، ابن شهرآشوب، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب{{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم..، ص۳۴. ر.ک: [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه]]، ص۳۰.</ref>. «ما درخت [[نبوت]] و [[بیت]] [[رحمت]] هستیم»<ref>{{متن حدیث|عن ابی‌جعفر{{ع}}، قال: «...نحن شجرة النبوة و بیت الرحمة}}، صفار، محمد بن حسن، «بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{صل}}»، ج۱، ص۵۷.</ref>.<ref>بیت در روایات به معنای ائمه{{عم}} است. ر.ک: [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی- شرح زیارت جامعه کبیره]]، ج۱، ص۴۷.</ref> و [[امام حسن]]{{ع}} خطاب به [[اهل عراق]] فرمود: "ما [[اهل]] بیتی هستیم که [[خداوند]] [[آیه مبارکه]] [[تطهیر]] را درباره آنان نازل فرموده است"<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۵۸.</ref> [[روایات]] در این خصوص بسیار است.
# کاربرد اخصّ آن به آن دسته از [[خویشاوندان]] [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص دارد که از [[مقام]] و [[منزلت]] ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و [[رفتار]] آنان [[ملاک حق]] و راهنمای [[حقیقت]] است. چنان که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرموده است: به [[اهل بیت]] پیامبرتان بنگرید و به سمت و سوی حرکت آنان ملتزم باشید و از آنان [[پیروی]] کنید، زیرا آنان هرگز شما را از مسیر [[هدایت]] خارج نکرده و به [[گمراهی]] باز نمی‌گردانند، نه از آنان پیشی بگیرید که [[گمراه]] خواهید شد و نه از آنان فاصله بگیرید که هلاک خواهید شد<ref>نهج البلاغه، خطبه۹۷.</ref>. در روایتی دیگر [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: «ما هستیم خانه‌هایی که [[خدا]] امر فرموده است<ref> سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref>  از درهای آن داخل شوید و ماییم درهای [[رحمت]] [[حق]] و خانه‌هایی که از آنجا به [[حق]] [[تقرب]] می‌جویید»<ref>{{متن حدیث|نحن البیوتُ الّتی أمَرَ اللهُ أن یؤتی من أبوابها، نحنُ بابُ الله و الّتی یؤتی منها...}}، ابن شهرآشوب، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب{{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم..، ص۳۴. ر.ک: [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه]]، ص۳۰.</ref>. «ما درخت [[نبوت]] و [[بیت]] [[رحمت]] هستیم»<ref>{{متن حدیث|عن ابی‌جعفر{{ع}}، قال: «...نحن شجرة النبوة و بیت الرحمة}}، صفار، محمد بن حسن، «بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{صل}}»، ج۱، ص۵۷.</ref><ref>بیت در روایات به معنای ائمه{{عم}} است. ر.ک: [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی- شرح زیارت جامعه کبیره]]، ج۱، ص۴۷.</ref> و [[امام حسن]]{{ع}} خطاب به [[اهل عراق]] فرمود: "ما [[اهل]] بیتی هستیم که [[خداوند]] [[آیه مبارکه]] [[تطهیر]] را درباره آنان نازل فرموده است"<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۵۸.</ref> [[روایات]] در این خصوص بسیار است.


از کاربردهای چهارگانه [[اهل بیت]] در [[روایات اسلامی]]، دو کاربرد اخیر متداول است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه به کار رفته باشد، یکی از آن دو مقصود است، و اصطلاح رایج در مورد اوّل،[[ اصحاب]] و در مورد دوم، ازواج است. بدین جهت در مجامع [[حدیثی]] و در باب [[فضایل]] اصطلاح [[اصحاب]]، ازواج و [[اهل بیت]] به صورت جداگانه مطرح شده‌اند. از دو معنای اخیر، در کتاب‌های [[شیعه]]، معنای دوم رایج‌تر است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه مطرح شود، معنای اخصّ آن مقصود است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>.
از کاربردهای چهارگانه [[اهل بیت]] در [[روایات اسلامی]]، دو کاربرد اخیر متداول است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه به کار رفته باشد، یکی از آن دو مقصود است، و اصطلاح رایج در مورد اوّل،[[اصحاب]] و در مورد دوم، ازواج است. بدین جهت در مجامع [[حدیثی]] و در باب [[فضایل]] اصطلاح [[اصحاب]]، ازواج و [[اهل بیت]] به صورت جداگانه مطرح شده‌اند. از دو معنای اخیر، در کتاب‌های [[شیعه]]، معنای دوم رایج‌تر است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه مطرح شود، معنای اخصّ آن مقصود است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>.


== جستارهای وابسته ==  
== جستارهای وابسته ==  
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش