پرش به محتوا

بنی شیبه: تفاوت میان نسخه‌ها

۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
خط ۲۴: خط ۲۴:
آنها به مناطق پیرامون [[جزیرة العرب]] [[مهاجرت]] کردند و از میان آنها تیره‌هایی پدید آمد که از مشهور‌ترین آنها در عراق می‌توان به بنی‌جبیر،<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۴۱۴.</ref>[[آل]] [[حمزه]]،<ref>معجم قبائل العرب، ج۲، ص۷۹۴.</ref>آل عجینه، آل شقافی، آل [[مؤذن]]، آل ساعجی، آل عبداللطیف، آل ابوالرک و آل حاج محمدصالح اشاره کرد.
آنها به مناطق پیرامون [[جزیرة العرب]] [[مهاجرت]] کردند و از میان آنها تیره‌هایی پدید آمد که از مشهور‌ترین آنها در عراق می‌توان به بنی‌جبیر،<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۴۱۴.</ref>[[آل]] [[حمزه]]،<ref>معجم قبائل العرب، ج۲، ص۷۹۴.</ref>آل عجینه، آل شقافی، آل [[مؤذن]]، آل ساعجی، آل عبداللطیف، آل ابوالرک و آل حاج محمدصالح اشاره کرد.


برخی نیز در [[مصر]] ساکن شدند.<ref>نهایة الارب، ج۱، ص۳۱۰.</ref> برپایه دیدگاه مشهور نسب‌شناسان، [[نسل]] بنی شیبه هیچ‌گاه در [[مکه]] گُسسته نشده است<ref>تاریخ مکه، ص۶۶۵.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۶-۳۸۷.</ref>
برخی نیز در [[مصر]] ساکن شدند.<ref>نهایة الارب، ج۱، ص۳۱۰.</ref> برپایه دیدگاه مشهور نسب‌شناسان، [[نسل]] بنی شیبه هیچ‌گاه در [[مکه]] گُسسته نشده است<ref>تاریخ مکه، ص۶۶۵.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۶-۳۸۷.</ref>


==بنی شیبه بعد از [[اسلام]]==
==بنی شیبه بعد از [[اسلام]]==
به موجب گزارشی، [[پس از ظهور]] اسلام، [[شیبه]] و فرزندانش همانند بسیاری از تیره‌های [[قریش]] در برابر [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] ایستادند. آنها که از [[دوران جاهلیت]] [[منصب]] لواء و [[پرچم‌داری]] قریش را در [[اختیار]] داشتند، با حمل [[پرچم]] [[مشرکان]] نقشی مهم را در نبرد‌های [[بدر]] و [[احد]] عهده‌دار بودند؛ چنان‌که پرچم مسلمانان در بدر را نیز [[مصعب بن عمیر]] از [[بنی‌عبدالدار]] بر دوش کشید.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۶۰؛ المنتظم، ج۳، ص۱۰۶.</ref>
به موجب گزارشی، [[پس از ظهور]] اسلام، [[شیبه]] و فرزندانش همانند بسیاری از تیره‌های [[قریش]] در برابر [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] ایستادند. آنها که از [[دوران جاهلیت]] [[منصب]] لواء و [[پرچم‌داری]] قریش را در [[اختیار]] داشتند، با حمل [[پرچم]] [[مشرکان]] نقشی مهم را در نبرد‌های [[بدر]] و [[احد]] عهده‌دار بودند؛ چنان‌که پرچم مسلمانان در بدر را نیز [[مصعب بن عمیر]] از [[بنی‌عبدالدار]] بر دوش کشید.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۶۰؛ المنتظم، ج۳، ص۱۰۶.</ref>


شیبه با مسلمانان سخت‌گیر بود<ref>المغازی، ج۳، ص۹۰۹؛ انساب الاشراف، ج۹، ص۴۰۴.</ref> و تا [[فتح مکه]] [[مسلمان]] نشد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص۳۸۲.</ref> او در همان سال همراه دیگر تازه مسلمانان قریش در [[غزوه حنین]] شرکت کرد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۲؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۳۸.</ref> از نقش شیبه و فرزندانش در دوران [[مدنی]] پیامبر و [[همراهی]] آنها با قریش در نبردهای این دوره گزارشی در دست نیست. اما برپایه گزارش‌هایی، [[پدر]] و برخی از برادرانش در [[اُحد]] کشته شدند<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۷؛ الاصابه، ج۶، ص۴۹۱.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۷-۳۸۸.</ref>
شیبه با مسلمانان سخت‌گیر بود<ref>المغازی، ج۳، ص۹۰۹؛ انساب الاشراف، ج۹، ص۴۰۴.</ref> و تا [[فتح مکه]] [[مسلمان]] نشد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص۳۸۲.</ref> او در همان سال همراه دیگر تازه مسلمانان قریش در [[غزوه حنین]] شرکت کرد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۲؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۳۸.</ref> از نقش شیبه و فرزندانش در دوران [[مدنی]] پیامبر و [[همراهی]] آنها با قریش در نبردهای این دوره گزارشی در دست نیست. اما برپایه گزارش‌هایی، [[پدر]] و برخی از برادرانش در [[اُحد]] کشته شدند<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۷؛ الاصابه، ج۶، ص۴۹۱.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۷-۳۸۸.</ref>


==بنی شیبه و مقام پرده‌داری==
==بنی شیبه و مقام پرده‌داری==
خط ۵۳: خط ۵۳:
[[شیبة بن عثمان]] در [[روزگار]] [[علی]]{{ع}} مدتی کوتاه از سوی [[بسر بن ارطاة]] که از سوی [[معاویه]] برای [[سرکوب]] [[شیعیان]] [[مکه]] و [[مدینه]]<ref>الغارات، ج۲، ص۵۰۸.</ref> مأمور شده بود، پس از گریختن [[قثم بن عباس]]، [[کارگزار امام علی]]{{ع}}، [[امیر]] مکه شد.<ref>الغارات، ج۲، ص۶۰۸؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۱۱؛ الفتوح، ج۴، ص۲۳۶.</ref>
[[شیبة بن عثمان]] در [[روزگار]] [[علی]]{{ع}} مدتی کوتاه از سوی [[بسر بن ارطاة]] که از سوی [[معاویه]] برای [[سرکوب]] [[شیعیان]] [[مکه]] و [[مدینه]]<ref>الغارات، ج۲، ص۵۰۸.</ref> مأمور شده بود، پس از گریختن [[قثم بن عباس]]، [[کارگزار امام علی]]{{ع}}، [[امیر]] مکه شد.<ref>الغارات، ج۲، ص۶۰۸؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۱۱؛ الفتوح، ج۴، ص۲۳۶.</ref>


برخی نیز گویند که خود [[مردم]] مکه او را به‌عنوان امیر برگزیدند.<ref>الغارات، ج۲، ص۶۲۰.</ref> همچنین به [[سال ۳۹ق]]. هنگام [[ستیز]] [[قثم]] با [[یزید بن شجره رهاوی]]، فرستاده معاویه، درباره سالاری [[حج]]، مردم بر [[شیبة بن عثمان]] توافق کردند<ref>مروج الذهب، ج۴، ص۳۰۲.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۹.</ref>
برخی نیز گویند که خود [[مردم]] مکه او را به‌عنوان امیر برگزیدند.<ref>الغارات، ج۲، ص۶۲۰.</ref> همچنین به [[سال ۳۹ق]]. هنگام [[ستیز]] [[قثم]] با [[یزید بن شجره رهاوی]]، فرستاده معاویه، درباره سالاری [[حج]]، مردم بر [[شیبة بن عثمان]] توافق کردند<ref>مروج الذهب، ج۴، ص۳۰۲.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۹.</ref>


==بنی شیبه در دوران [[اموی]]==
==بنی شیبه در دوران [[اموی]]==
خط ۶۶: خط ۶۶:
در [[حکومت]] [[خالد بن عبدالله قسری]] بر [[مکه]]<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۷۶.</ref> هنگامی که یکی از شخصیت‌های بنی شیبه او را از [[رفتار]] نادرستش بازداشت و [[نهی از منکر]] کرد، [[حکمران]] با وی [[تندی]] نمود و با نادیده گرفتن [[فرمان]] [[خلیفه]] درباره وی، او را ۱۰۰ ضربه تازیانه زد. با [[شکایت]] عبدالله به [[سلیمان بن عبدالملک]] وی [[دستور]] داد تا خالد را [[قصاص]] و دستانش را قطع کنند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۸-۱۶۹؛ انساب الاشراف، ج۹، ص۴۰۵؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۷.</ref> برخی از منابع، خودداری پرده‌دار از باز کردن در کعبه در هنگام غیر معمول برای خالد یا [[سرقت]] [[اموال]] [[حاجیان]] به دست آنها را [[دلیل]] [[خشم]] خالد دانسته‌اند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۹-۱۷۰؛ تاریخ دمشق، ج۲۹، ص۱۷۱-۱۷۲.</ref>
در [[حکومت]] [[خالد بن عبدالله قسری]] بر [[مکه]]<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۷۶.</ref> هنگامی که یکی از شخصیت‌های بنی شیبه او را از [[رفتار]] نادرستش بازداشت و [[نهی از منکر]] کرد، [[حکمران]] با وی [[تندی]] نمود و با نادیده گرفتن [[فرمان]] [[خلیفه]] درباره وی، او را ۱۰۰ ضربه تازیانه زد. با [[شکایت]] عبدالله به [[سلیمان بن عبدالملک]] وی [[دستور]] داد تا خالد را [[قصاص]] و دستانش را قطع کنند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۸-۱۶۹؛ انساب الاشراف، ج۹، ص۴۰۵؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۷.</ref> برخی از منابع، خودداری پرده‌دار از باز کردن در کعبه در هنگام غیر معمول برای خالد یا [[سرقت]] [[اموال]] [[حاجیان]] به دست آنها را [[دلیل]] [[خشم]] خالد دانسته‌اند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۹-۱۷۰؛ تاریخ دمشق، ج۲۹، ص۱۷۱-۱۷۲.</ref>


از رابطه بنی شیبه با دیگر خلفای اموی گزارشی در دست نیست؛ جز آنکه آورده‌اند که [[نبیه بن وهب شیبی]]، یکی از [[فقیهان]]، در [[فتنه]] دوران [[خلافت]] [[ولید بن یزید]] کشته شد.<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۴۱۴.</ref> در این [[زمان]]، [[بنی شیبه]] [[امام باقر]]{{ع}} را که با فتواهایش درباره دست‌اندازی آنها به [[هدایا]] و نذورات [[کعبه]] واکنش نشان می‌داد، به‌گمراهی و [[بدعت‌گذاری]] متهم کردند. در برابر، [[امام]] آنان را سارقانی دانست که اگر [[قدرت]] یابد، دستان آنها را به [[جرم]] [[سرقت]] [[اموال]] کعبه قطع خواهد کرد<ref>الکافی، ج۴، ص۲۴۲.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۹-۳۹۱.</ref>
از رابطه بنی شیبه با دیگر خلفای اموی گزارشی در دست نیست؛ جز آنکه آورده‌اند که [[نبیه بن وهب شیبی]]، یکی از [[فقیهان]]، در [[فتنه]] دوران [[خلافت]] [[ولید بن یزید]] کشته شد.<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۴۱۴.</ref> در این [[زمان]]، [[بنی شیبه]] [[امام باقر]]{{ع}} را که با فتواهایش درباره دست‌اندازی آنها به [[هدایا]] و نذورات [[کعبه]] واکنش نشان می‌داد، به‌گمراهی و [[بدعت‌گذاری]] متهم کردند. در برابر، [[امام]] آنان را سارقانی دانست که اگر [[قدرت]] یابد، دستان آنها را به [[جرم]] [[سرقت]] [[اموال]] کعبه قطع خواهد کرد<ref>الکافی، ج۴، ص۲۴۲.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۸۹-۳۹۱.</ref>


==بنی شیبه و زبیریان==
==بنی شیبه و زبیریان==
گزارش‌های گوناگون حاکی از [[همکاری]] نزدیک میان بنی شیبه و زبیریان در [[دولت]] ده ساله [[ابن زبیر]] در [[مکه]] است. [[جبیر بن طلحه شیبی]]، [[کلیددار]] کعبه به [[سال ۶۵ق]].<ref>تاریخ الکعبة المعظمه، ص۸۵.</ref> یکی از اعضای گروه مشورتی ابن زبیر بود که وی بدون نظرخواهی از آنها کاری نمی‌‌کرد.<ref>الطبقات، خامسه۲، ص۴۹؛ تاریخ دمشق، ج۲۸، ص۲۰۸؛ تاریخ الاسلام، ج۵، ص۴۴۲.</ref> او در [[حمایت]] از ابن زبیر با [[عمرو بن زبیر]] که از سوی یزید مامور [[دستگیری]] برادرش شده بود، [[مذاکره]] کرد و وی را [[نکوهش]] نمود.<ref>تاریخ الاسلام، ج۵، ص۴۴۲.</ref> وی در [[نبرد]] ابن زبیر با [[سپاه]] یزید، او را [[یاری]] می‌کرد.<ref>انساب الاشراف، ج۵، ص۳۴۷.</ref> [[خانه]] بنی شیبه هنگام بازسازی کعبه در [[روزگار]] ابن زبیر محل نگهداری اموال و پرده [[خانه کعبه]] از سوی زبیریان شد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۷؛ سبل الهدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref>
گزارش‌های گوناگون حاکی از [[همکاری]] نزدیک میان بنی شیبه و زبیریان در [[دولت]] ده ساله [[ابن زبیر]] در [[مکه]] است. [[جبیر بن طلحه شیبی]]، [[کلیددار]] کعبه به [[سال ۶۵ق]].<ref>تاریخ الکعبة المعظمه، ص۸۵.</ref> یکی از اعضای گروه مشورتی ابن زبیر بود که وی بدون نظرخواهی از آنها کاری نمی‌‌کرد.<ref>الطبقات، خامسه۲، ص۴۹؛ تاریخ دمشق، ج۲۸، ص۲۰۸؛ تاریخ الاسلام، ج۵، ص۴۴۲.</ref> او در [[حمایت]] از ابن زبیر با [[عمرو بن زبیر]] که از سوی یزید مامور [[دستگیری]] برادرش شده بود، [[مذاکره]] کرد و وی را [[نکوهش]] نمود.<ref>تاریخ الاسلام، ج۵، ص۴۴۲.</ref> وی در [[نبرد]] ابن زبیر با [[سپاه]] یزید، او را [[یاری]] می‌کرد.<ref>انساب الاشراف، ج۵، ص۳۴۷.</ref> [[خانه]] بنی شیبه هنگام بازسازی کعبه در [[روزگار]] ابن زبیر محل نگهداری اموال و پرده [[خانه کعبه]] از سوی زبیریان شد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۷؛ سبل الهدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref>


با همکاری جبیر بن شیبه در بازسازی کعبه در دوران خلافت ابن زبیر، وی توانست باترفندی، هنگام [[نماز جماعت]]، [[افتخار]] [[نصب حجرالاسود]] در جای خود را نصیب خود یا پسرانش [[حمزه]] یا عباد، <ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۸؛ محاضرة الابرار، ج۱، ص۱۹۱.</ref> از [[خاندان]] پرده‌داران کعبه، کند که این کار [[اعتراض]] بسیاری را بر انگیخت<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۸؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۶۰.</ref>. [[حجاج]] بن [[یوسف]] در نبرد با ابن زبیر خانه بنی شیبه و [[حارث بن خالد]] را به عنوان خانه [[امن]] اعلام کرد و زبیریان با [[پناه]] بردن به آن در [[امان]] ماندند<ref>انساب الاشراف، ج۷، ص۱۲۶.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۱-۳۹۲.</ref>
با همکاری جبیر بن شیبه در بازسازی کعبه در دوران خلافت ابن زبیر، وی توانست باترفندی، هنگام [[نماز جماعت]]، [[افتخار]] [[نصب حجرالاسود]] در جای خود را نصیب خود یا پسرانش [[حمزه]] یا عباد، <ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۸؛ محاضرة الابرار، ج۱، ص۱۹۱.</ref> از [[خاندان]] پرده‌داران کعبه، کند که این کار [[اعتراض]] بسیاری را بر انگیخت<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۸؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۶۰.</ref>. [[حجاج]] بن [[یوسف]] در نبرد با ابن زبیر خانه بنی شیبه و [[حارث بن خالد]] را به عنوان خانه [[امن]] اعلام کرد و زبیریان با [[پناه]] بردن به آن در [[امان]] ماندند<ref>انساب الاشراف، ج۷، ص۱۲۶.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۱-۳۹۲.</ref>


==بنی شیبه و [[عباسیان]]==
==بنی شیبه و [[عباسیان]]==
خط ۹۶: خط ۹۶:
از نقش برخی از بنی شیبه در تحولات و رخدادهای مکه گزارش‌هایی در دست است. [[محمد شیبی]] در فتنه‌ای هنگام [[حکمرانی]] [[شریف]] [[یحیی بن سرور]] به سبب کشته شدن شریف شنبر، [[امیر]] [[عرب]] بادیه‌نشین، به‌دست یحیی که موجب [[هجوم]] [[فرمانده]] [[منصوب]] از سوی [[محمد علی پاشا]]، [[دوست]] مقتول، به قصر امیر یحیی شد، [[میانجیگری]] کرد.<ref>تاریخ مکه، ص۵۱۶.</ref>
از نقش برخی از بنی شیبه در تحولات و رخدادهای مکه گزارش‌هایی در دست است. [[محمد شیبی]] در فتنه‌ای هنگام [[حکمرانی]] [[شریف]] [[یحیی بن سرور]] به سبب کشته شدن شریف شنبر، [[امیر]] [[عرب]] بادیه‌نشین، به‌دست یحیی که موجب [[هجوم]] [[فرمانده]] [[منصوب]] از سوی [[محمد علی پاشا]]، [[دوست]] مقتول، به قصر امیر یحیی شد، [[میانجیگری]] کرد.<ref>تاریخ مکه، ص۵۱۶.</ref>


شیبی‌ها گاهی نیز با [[مخالفان]] اشراف همدست می‌شدند؛ چنان‌که به سال ۱۳۱۱ق. شیخ [[عمر بن جعفر شیبی]] همراه گروهی از شخصیت‌های [[مکه]]، در [[اختلاف]] میان امیر مکه [[شریف بن الرفیق بن محمد]] و [[حکمران]] [[عثمانی]] [[حجاز]]، جانب [[عثمان]] نوری پاشا، [[والی]] حجاز، راگرفت. پس از رفع این [[ستیز]]، [[سلطان]] عبدالحمید عثمانی افزون بر حکمران حجاز، همه همراهان او از جمله شیخ عمر را از مناصبشان برکنار و از حجاز [[تبعید]] کرد. البته این [[حکم]] درباره پرده‌دار [[کعبه]] با [[تخفیف]] [[اجرا]] شد و وی تنها از مکه بیرون رانده شد و تا هنگام [[مرگ]] به سال ۱۳۲۰ق. در قریه هدا در ۷۰ کیلومتری [[شرق]] مکه [[مسکن]] گزید.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref> [[بنی شیبه]] افزون بر پرده‌داری، گاهی از سوی اشراف به [[مناصب]] دیگر گماشته می‌شدند. [[انتخاب]] شیخ [[حسن]] عبدالقادر شیبی به دست امیر مکه شریف [[حسین بن علی]] به سال ۱۳۲۷ق. برای [[نمایندگی]] مجلس، از آن جمله است که پس از [[همکاری]] آن دو انجام شد<ref>تاریخ مکه، ص۶۵۶، ۶۶۱.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۳-۳۹۴.</ref>
شیبی‌ها گاهی نیز با [[مخالفان]] اشراف همدست می‌شدند؛ چنان‌که به سال ۱۳۱۱ق. شیخ [[عمر بن جعفر شیبی]] همراه گروهی از شخصیت‌های [[مکه]]، در [[اختلاف]] میان امیر مکه [[شریف بن الرفیق بن محمد]] و [[حکمران]] [[عثمانی]] [[حجاز]]، جانب [[عثمان]] نوری پاشا، [[والی]] حجاز، راگرفت. پس از رفع این [[ستیز]]، [[سلطان]] عبدالحمید عثمانی افزون بر حکمران حجاز، همه همراهان او از جمله شیخ عمر را از مناصبشان برکنار و از حجاز [[تبعید]] کرد. البته این [[حکم]] درباره پرده‌دار [[کعبه]] با [[تخفیف]] [[اجرا]] شد و وی تنها از مکه بیرون رانده شد و تا هنگام [[مرگ]] به سال ۱۳۲۰ق. در قریه هدا در ۷۰ کیلومتری [[شرق]] مکه [[مسکن]] گزید.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref> [[بنی شیبه]] افزون بر پرده‌داری، گاهی از سوی اشراف به [[مناصب]] دیگر گماشته می‌شدند. [[انتخاب]] شیخ [[حسن]] عبدالقادر شیبی به دست امیر مکه شریف [[حسین بن علی]] به سال ۱۳۲۷ق. برای [[نمایندگی]] مجلس، از آن جمله است که پس از [[همکاری]] آن دو انجام شد<ref>تاریخ مکه، ص۶۵۶، ۶۶۱.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۳-۳۹۴.</ref>


==بنی شیبه و [[آل‌سعود]]==
==بنی شیبه و [[آل‌سعود]]==
آل سعود پس از [[سلطه]] بر حجاز از سال ۱۳۴۳ق. بنی شیبه را همچنان بر پرده‌داری کعبه ابقا نمودند و [[جامه]] کعبه و ضمایم آن را در [[اختیار]] آنها قرار دادند.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۱۵.</ref> اما اکنون آل سعود به [[دلیل]] [[تحریم]] [[تبرک]] جستن [[مردم]] به اشیای کعبه و به بهانه این که پرده‌های کعبه در شمار آثار [[تاریخی]] به‌شمار می‌روند، از فروش آنها [[پیشگیری]] می‌کنند و در برابر، مبلغی به پرده‌داران کعبه می‌پردازند.<ref>اعلام الانام، ص۴۷؛ کعبه و جامه آن، ص۲۸۵.</ref>
آل سعود پس از [[سلطه]] بر حجاز از سال ۱۳۴۳ق. بنی شیبه را همچنان بر پرده‌داری کعبه ابقا نمودند و [[جامه]] کعبه و ضمایم آن را در [[اختیار]] آنها قرار دادند.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۱۵.</ref> اما اکنون آل سعود به [[دلیل]] [[تحریم]] [[تبرک]] جستن [[مردم]] به اشیای کعبه و به بهانه این که پرده‌های کعبه در شمار آثار [[تاریخی]] به‌شمار می‌روند، از فروش آنها [[پیشگیری]] می‌کنند و در برابر، مبلغی به پرده‌داران کعبه می‌پردازند.<ref>اعلام الانام، ص۴۷؛ کعبه و جامه آن، ص۲۸۵.</ref>


بنی شیبه همچنین از سوی آل سعود مناصبی همانند [[ریاست]] بر برخی از شوراهای دولتی و [[نیابت]] دوم مجلس شورای مکه و ریاست کمیته پیگیری [[اوقاف]] حرمین شریفین و [[ریاست]] کمیته [[امداد]] پزشکی را برعهده دارند.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۲۰۱.</ref> شیخ [[عبدالقادر شیبی]] مورد توجه [[ملک]] [[عبدالعزیز]] بود و همراه پرده‌داری به مدت ۱۶سال، برخی از [[مناصب]] دولتی را نیز بر عهده داشت<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۲۰۱.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۴.</ref>
بنی شیبه همچنین از سوی آل سعود مناصبی همانند [[ریاست]] بر برخی از شوراهای دولتی و [[نیابت]] دوم مجلس شورای مکه و ریاست کمیته پیگیری [[اوقاف]] حرمین شریفین و [[ریاست]] کمیته [[امداد]] پزشکی را برعهده دارند.<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۲۰۱.</ref> شیخ [[عبدالقادر شیبی]] مورد توجه [[ملک]] [[عبدالعزیز]] بود و همراه پرده‌داری به مدت ۱۶سال، برخی از [[مناصب]] دولتی را نیز بر عهده داشت<ref>التاریخ القویم، ج۴، ص۲۰۱.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۴.</ref>


==[[جایگاه اجتماعی]] بنی شیبه==
==[[جایگاه اجتماعی]] بنی شیبه==
خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:
هنگامی که به [[دستور]] سلطان [[سلیمان عثمانی]] در کعبه را با ورقه‌‏ای از نقره [[تزیین]] کردند، هزار اشرفی در برابر نقره‌ای که از روی در کهن آن برداشته شده بود، به بنی شیبه داده شد.<ref>مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۶.</ref> نیز به سال ۹۶۲ق. شیبی‌ها ناودان طلای ارسالی [[حاکم مصر]] را جایگزین ناودان نقره‌ای کردند و ناودان نقره‌ای را در برابر ۲۰۰ اشرفی به [[خزانه]] سلطنتی استامبول ارسال نمودند.<ref>منائح الکرم، ج۳، ص۳۵۰؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۶-۲۷۷؛ تاریخ مکه، ص۶۲۸.</ref>
هنگامی که به [[دستور]] سلطان [[سلیمان عثمانی]] در کعبه را با ورقه‌‏ای از نقره [[تزیین]] کردند، هزار اشرفی در برابر نقره‌ای که از روی در کهن آن برداشته شده بود، به بنی شیبه داده شد.<ref>مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۶.</ref> نیز به سال ۹۶۲ق. شیبی‌ها ناودان طلای ارسالی [[حاکم مصر]] را جایگزین ناودان نقره‌ای کردند و ناودان نقره‌ای را در برابر ۲۰۰ اشرفی به [[خزانه]] سلطنتی استامبول ارسال نمودند.<ref>منائح الکرم، ج۳، ص۳۵۰؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۶-۲۷۷؛ تاریخ مکه، ص۶۲۸.</ref>


افزون بر این درآمد، پرداختن به [[تجارت]] و بهره‌برداری از نخلستانی بزرگ به نام ریمه نزدیک [[مدینه]] و باغ‌هایی در [[طائف]]، همواره موقعیت [[اقتصادی]] این [[طایفه]] را [[استحکام]] می‌بخشید<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۱۱۴.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۶-۳۹۷.</ref>
افزون بر این درآمد، پرداختن به [[تجارت]] و بهره‌برداری از نخلستانی بزرگ به نام ریمه نزدیک [[مدینه]] و باغ‌هایی در [[طائف]]، همواره موقعیت [[اقتصادی]] این [[طایفه]] را [[استحکام]] می‌بخشید<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۱۱۴.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۶-۳۹۷.</ref>


==[[راوی حدیث]] [[پیامبر]]==
==[[راوی حدیث]] [[پیامبر]]==
از میان [[بنی شیبه]]، برخی راوی حدیث پیامبر بودند<ref>نک: اسد الغابه، ج۵، ص۵، ۳۶۹؛ الانساب، ج۸، ص۲۰۸؛ الاصابه، ج۱، ص۵۱۵؛ ج۸، ص۱۵۵.</ref>؛ از جمله: [[شیبة بن عثمان]]، <ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۵۶.</ref>  [[عطاء شیبی عبدری]]،<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۴۰؛ الاصابه، ج۵، ص۲۰۹.</ref> [[صفیه بنت شیبه]] که از [[عایشه]]، ‌[[ام سلمه]] و‌ [[ام حبیبه]] [[همسران پیامبر]]{{صل}} [[حدیث]] [[روایت]] نمود،<ref>الاصابه، ج۸، ص۲۱۳.</ref> [[عبدالملک حجبی]]،<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۴۰۶.</ref>[[عبدالحمید بن جبیر بن شیبه]]، [[موسی بن عبدالملک]]،<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۳۶۹؛ امتاع الاسماع، ج۲، ص۲۷۷.</ref> و [[احمد بن دیلم شیبی]].<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۰۹.</ref>
از میان [[بنی شیبه]]، برخی راوی حدیث پیامبر بودند<ref>نک: اسد الغابه، ج۵، ص۵، ۳۶۹؛ الانساب، ج۸، ص۲۰۸؛ الاصابه، ج۱، ص۵۱۵؛ ج۸، ص۱۵۵.</ref>؛ از جمله: [[شیبة بن عثمان]]، <ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۵۶.</ref>  [[عطاء شیبی عبدری]]،<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۴۰؛ الاصابه، ج۵، ص۲۰۹.</ref> [[صفیه بنت شیبه]] که از [[عایشه]]، ‌[[ام سلمه]] و‌ [[ام حبیبه]] [[همسران پیامبر]]{{صل}} [[حدیث]] [[روایت]] نمود،<ref>الاصابه، ج۸، ص۲۱۳.</ref> [[عبدالملک حجبی]]،<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۴۰۶.</ref>[[عبدالحمید بن جبیر بن شیبه]]، [[موسی بن عبدالملک]]،<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۳۶۹؛ امتاع الاسماع، ج۲، ص۲۷۷.</ref> و [[احمد بن دیلم شیبی]].<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۰۹.</ref>


سکونت بنی شیبه در [[مکه]] تاکنون ادامه دارد.<ref>تاریخ مکه، ص۶۶۵.</ref> برخی از شیبی‌ها افزون بر داشتن [[منصب]] [[حجابت]] [[کعبه]] و [[قضاوت]] مکه، صاحب تالیف نیز بودند؛ از جمله [[جمال‌الدین ابوالمحاسن شافعی]] در [[قرن هشتم]] که در [[دانش]] [[تاریخ]] صاحب‌نظر بود و کتاب [[طیب]] الحیاة، مختصر حیاة الحیوان از تالیفات او است<ref>شذرات الذهب، ج۹، ص۳۲۵.</ref>.<ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۷-۳۹۸.</ref>
سکونت بنی شیبه در [[مکه]] تاکنون ادامه دارد.<ref>تاریخ مکه، ص۶۶۵.</ref> برخی از شیبی‌ها افزون بر داشتن [[منصب]] [[حجابت]] [[کعبه]] و [[قضاوت]] مکه، صاحب تالیف نیز بودند؛ از جمله [[جمال‌الدین ابوالمحاسن شافعی]] در [[قرن هشتم]] که در [[دانش]] [[تاریخ]] صاحب‌نظر بود و کتاب [[طیب]] الحیاة، مختصر حیاة الحیوان از تالیفات او است<ref>شذرات الذهب، ج۹، ص۳۲۵.</ref><ref>[[سید رضا هدایتی|هدایتی، سید رضا]]، [[بنی شیبه (مقاله)|مقاله «بنی شیبه»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۹۷-۳۹۸.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش