جابر بن عبدالله بن رئاب: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب پیامبر | عنوان مدخل = جابر بن عبدالله بن رئاب | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} == آشنایی اجمالی == وی جابر بن عبد الله بن رئاب بن نعمان بن سنان بن عبید بن عدی بن غنم بن کعب بن سلمة خزرجی<ref>ریاب با رباب ر.ک: اب...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = اصحاب پیامبر
| موضوع مرتبط = اصحاب پیامبر
خط ۷: خط ۶:
}}
}}
== آشنایی اجمالی ==
== آشنایی اجمالی ==
وی [[جابر بن عبد الله بن رئاب بن نعمان بن سنان بن عبید بن عدی بن غنم بن کعب بن سلمة خزرجی]]<ref>ریاب با رباب ر.ک: ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۰۸.</ref> [[انصاری]] است که گاه او را «جبار»<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۲۱.</ref> و گاه به جد منسوب کرده، «جابر بن رئاب» گویند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۵ و ۵۴۶.</ref>. [[طوسی]]<ref> طوسی، محمد بن حسن (م۴۶۰)، رجال، ص۳۲.</ref> کنیه‌اش را «ابویاسر» بیان کرده که صحیح نیست و [[ابویاسر بن اخطب]] کسی است که در [[روایت]] جابر آمده است<ref>بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸.</ref>.
وی [[جابر بن عبد الله بن رئاب بن نعمان بن سنان بن عبید بن عدی بن غنم بن کعب بن سلمة خزرجی]]<ref>ریاب با رباب ر. ک: ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۰۸.</ref> [[انصاری]] است که گاه او را «جبار»<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۲۱.</ref> و گاه به جد منسوب کرده، «جابر بن رئاب» گویند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۵ و ۵۴۶.</ref>. [[طوسی]]<ref> طوسی، محمد بن حسن (م۴۶۰)، رجال، ص۳۲.</ref> کنیه‌اش را «ابویاسر» بیان کرده که صحیح نیست و [[ابویاسر بن اخطب]] کسی است که در [[روایت]] جابر آمده است<ref>بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸.</ref>.


او از اعضای شش نفره حاضر در [[عقبه اول]] است که از نخستین [[اسلام]] آورندگان [[انصار]] به شمار می‌روند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۷۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۷۰ و ج۳، ص۴۳۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۲؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹.</ref>. برخی به جای وی از [[عبادة بن صامت]] نام برده<ref>ابن سیدالناس، محمد بن محمد، عیون الأثر فی فنون المغازی والسیر، ج۱، ص۲۰۶.</ref> و یا اینکه بر اثر توهم و تشابه اسمی به جای فرد مورد بحث، از [[جابر بن عبد الله انصاری]] از شرکت کنندگان در عقبه اول نام برده‌اند.
او از اعضای شش نفره حاضر در [[عقبه اول]] است که از نخستین [[اسلام]] آورندگان [[انصار]] به شمار می‌روند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۷۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۷۰ و ج۳، ص۴۳۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۲؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹.</ref>. برخی به جای وی از [[عبادة بن صامت]] نام برده<ref>ابن سیدالناس، محمد بن محمد، عیون الأثر فی فنون المغازی والسیر، ج۱، ص۲۰۶.</ref> و یا اینکه بر اثر توهم و تشابه اسمی به جای فرد مورد بحث، از [[جابر بن عبد الله انصاری]] از شرکت کنندگان در عقبه اول نام برده‌اند.
خط ۱۳: خط ۱۲:
جابر را [[مدنی]] و ساکن آن [[شهر]] دانسته‌اند<ref>بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۳۲.</ref> بیان این مطلب برای یک شخص مدنی گویای این نکته است که وی در [[فتوحات]] یا حضور نداشته و از [[مدینه]] خارج نشده است و یا اینکه برخلاف بسیاری از [[صحابه]] که در مناطق فتح شده ساکن شدند، وی به مدینه بازگشت. [[موسی بن عقبه]] و [[عروة بن زبیر]] نام او را در شمار حاضران در [[بدر]] آورده‌‍‌اند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۵۶؛ ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۲۰۰؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۳۵.</ref>. [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref> و [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۹۲.</ref> افزون بر حضور جابر در [[بدر]]، از شرکت او در [[أحد]]، [[خندق]] و دیگر [[غزوات]] یاد کرده‌اند.
جابر را [[مدنی]] و ساکن آن [[شهر]] دانسته‌اند<ref>بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۳۲.</ref> بیان این مطلب برای یک شخص مدنی گویای این نکته است که وی در [[فتوحات]] یا حضور نداشته و از [[مدینه]] خارج نشده است و یا اینکه برخلاف بسیاری از [[صحابه]] که در مناطق فتح شده ساکن شدند، وی به مدینه بازگشت. [[موسی بن عقبه]] و [[عروة بن زبیر]] نام او را در شمار حاضران در [[بدر]] آورده‌‍‌اند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۵۶؛ ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۲۰۰؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۳۵.</ref>. [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref> و [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۹۲.</ref> افزون بر حضور جابر در [[بدر]]، از شرکت او در [[أحد]]، [[خندق]] و دیگر [[غزوات]] یاد کرده‌اند.


از او نقل شده که [[رسول خدا]]{{صل}} در [[جنگ بدر]] هفتاد نفر از جمله [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[عقیل]] را [[اسیر]] نمود و برای [[آزادی]] هر یک چهل اوقیه طلا مقرر فرمود<ref>شامی، سبل الهدی و الرشاد، ج۴، ص۷۱.</ref>. همچنین از جابر نقل شده است که گفت: در جنگ بدر [[پیامبر]] در [[نماز عصر]] [[تبسم]] کرد و چون از آن [[حضرت]] سؤال شد، فرمود: [[میکائیل]] (یا [[جبرئیل]]) را به همراه [[ملک]] دیگری تبسم کنان دیدم که غبار بر چهره (یا بر بال‌هایش) از میدان [[جنگ]] باز می‌گشتند<ref>ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۱۳۹؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۱۸۸.</ref>. [[آگاهی]] [[بغوی]]<ref>بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰-۴۵۱.</ref> از [[روایات]] [[مسند]] او تنها همین [[روایت]] بود که بغوی آن را نیز به دلیل [[ضعف]] [[وازع بن نافع]] در سند، رد کرده است <ref>نیز بنگرید: ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۲-۴۹۳.</ref>. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.</ref> نیز تنها روایتی که از جابر شناخته این است که رسول خدا{{صل}} [[آیه]] {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ}}<ref>«خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست» سوره رعد، آیه ۳۹.</ref>. را قرائت، و آن را به [[رزق و روزی]] [[تفسیر]] کرده است<ref>بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸؛ طبری، تاریخ طبری، ج۱، ص۱۳۸؛ ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل، تفسیر، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. [[راوی]] روایت یاد شده [[باز وازع بن نافع]] است که [[ابن حجر]]<ref>فتح الباری، ج۱۳، ص۴۳۵.</ref> سند این روایت را به شدت [[تضعیف]] کرده است. از دیگر [[روایات تفسیری]] او این است که می‌گوید: رسول خدا{{صل}} آیه {{متن قرآن|لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ}}<ref>«در زندگی این جهان و در جهان واپسین نوید آنان راست» سوره یونس، آیه ۶۴.</ref>. را به [[رؤیای صادقه]] تفسیر کرده‌اند<ref>ابن حمید، عبد، المنتخب من مسند ابن حمید، ص۳۳۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref>.
از او نقل شده که [[رسول خدا]] {{صل}} در [[جنگ بدر]] هفتاد نفر از جمله [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[عقیل]] را [[اسیر]] نمود و برای [[آزادی]] هر یک چهل اوقیه طلا مقرر فرمود<ref>شامی، سبل الهدی و الرشاد، ج۴، ص۷۱.</ref>. همچنین از جابر نقل شده است که گفت: در جنگ بدر [[پیامبر]] در [[نماز عصر]] [[تبسم]] کرد و چون از آن [[حضرت]] سؤال شد، فرمود: [[میکائیل]] (یا [[جبرئیل]]) را به همراه [[ملک]] دیگری تبسم کنان دیدم که غبار بر چهره (یا بر بال‌هایش) از میدان [[جنگ]] باز می‌گشتند<ref>ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۱۳۹؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۱۸۸.</ref>. [[آگاهی]] [[بغوی]]<ref>بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰-۴۵۱.</ref> از [[روایات]] [[مسند]] او تنها همین [[روایت]] بود که بغوی آن را نیز به دلیل [[ضعف]] [[وازع بن نافع]] در سند، رد کرده است <ref>نیز بنگرید: ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۲-۴۹۳.</ref>. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.</ref> نیز تنها روایتی که از جابر شناخته این است که رسول خدا {{صل}} [[آیه]] {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ}}<ref>«خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست» سوره رعد، آیه ۳۹.</ref>. را قرائت، و آن را به [[رزق و روزی]] [[تفسیر]] کرده است<ref>بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸؛ طبری، تاریخ طبری، ج۱، ص۱۳۸؛ ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل، تفسیر، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. [[راوی]] روایت یاد شده [[باز وازع بن نافع]] است که [[ابن حجر]]<ref>فتح الباری، ج۱۳، ص۴۳۵.</ref> سند این روایت را به شدت [[تضعیف]] کرده است. از دیگر [[روایات تفسیری]] او این است که می‌گوید: رسول خدا {{صل}} آیه {{متن قرآن|لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ}}<ref>«در زندگی این جهان و در جهان واپسین نوید آنان راست» سوره یونس، آیه ۶۴.</ref>. را به [[رؤیای صادقه]] تفسیر کرده‌اند<ref>ابن حمید، عبد، المنتخب من مسند ابن حمید، ص۳۳۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref>.


[[ابن قانع]]<ref>ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۳۹۱.</ref> و [[طبرانی]]<ref>طبرانی، المعجم الأوسط، ج۲، ص۱۸۸.</ref> [[روایت]] دیگر او را از [[پیامبر]] چنین نقل کرده‌اند که فرمود: [[جبرئیل]] نزد من آمد و گفت: [[خدیجه]] را به خانه‌ای (در [[بهشت]]) مرصع به یاقوت و زبرجد مژده ده که نه صدایی در آن است و نه [[بیماری]] و [[سختی]]، [[هیثمی]]<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۲۴.</ref> نیز این روایت را به دلیل [[وازع بن نافع]] [[تضعیف]] کرده است. [[تاریخ]] درگذشت او بیان نشده است، ولی [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۶۲، ص۳۶۶.</ref> در روایتی وی را آخرین [[صحابی]] دانسته که در [[مدینه]] درگذشت، اما این صحیح نیست و مطلب یادشده با [[جابر بن عبدالله انصاری]] خلط شده است. [[شاهد]] آنکه در روایت یادشده فرد مورد بحث، [[جابر بن عبدالله بن رئاب بن حرام]] ذکر شده است. [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref> گوید: نسلی از جابر باقی نماند.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «جابر بن عبدالله بن رئاب»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۳۴۷ - ۳۴۸.</ref>
[[ابن قانع]]<ref>ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۳۹۱.</ref> و [[طبرانی]]<ref>طبرانی، المعجم الأوسط، ج۲، ص۱۸۸.</ref> [[روایت]] دیگر او را از [[پیامبر]] چنین نقل کرده‌اند که فرمود: [[جبرئیل]] نزد من آمد و گفت: [[خدیجه]] را به خانه‌ای (در [[بهشت]]) مرصع به یاقوت و زبرجد مژده ده که نه صدایی در آن است و نه [[بیماری]] و [[سختی]]، [[هیثمی]]<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۲۴.</ref> نیز این روایت را به دلیل [[وازع بن نافع]] [[تضعیف]] کرده است. [[تاریخ]] درگذشت او بیان نشده است، ولی [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۶۲، ص۳۶۶.</ref> در روایتی وی را آخرین [[صحابی]] دانسته که در [[مدینه]] درگذشت، اما این صحیح نیست و مطلب یادشده با [[جابر بن عبدالله انصاری]] خلط شده است. [[شاهد]] آنکه در روایت یادشده فرد مورد بحث، [[جابر بن عبدالله بن رئاب بن حرام]] ذکر شده است. [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.</ref> گوید: نسلی از جابر باقی نماند.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «جابر بن عبدالله بن رئاب»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۳۴۷ - ۳۴۸.</ref>
خط ۳۰: خط ۲۹:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۱۷

آشنایی اجمالی

وی جابر بن عبد الله بن رئاب بن نعمان بن سنان بن عبید بن عدی بن غنم بن کعب بن سلمة خزرجی[۱] انصاری است که گاه او را «جبار»[۲] و گاه به جد منسوب کرده، «جابر بن رئاب» گویند[۳]. طوسی[۴] کنیه‌اش را «ابویاسر» بیان کرده که صحیح نیست و ابویاسر بن اخطب کسی است که در روایت جابر آمده است[۵].

او از اعضای شش نفره حاضر در عقبه اول است که از نخستین اسلام آورندگان انصار به شمار می‌روند[۶]. برخی به جای وی از عبادة بن صامت نام برده[۷] و یا اینکه بر اثر توهم و تشابه اسمی به جای فرد مورد بحث، از جابر بن عبد الله انصاری از شرکت کنندگان در عقبه اول نام برده‌اند.

جابر را مدنی و ساکن آن شهر دانسته‌اند[۸] بیان این مطلب برای یک شخص مدنی گویای این نکته است که وی در فتوحات یا حضور نداشته و از مدینه خارج نشده است و یا اینکه برخلاف بسیاری از صحابه که در مناطق فتح شده ساکن شدند، وی به مدینه بازگشت. موسی بن عقبه و عروة بن زبیر نام او را در شمار حاضران در بدر آورده‌‍‌اند[۹]. ابن سعد[۱۰] و ابن عبدالبر[۱۱] و ابن اثیر[۱۲] افزون بر حضور جابر در بدر، از شرکت او در أحد، خندق و دیگر غزوات یاد کرده‌اند.

از او نقل شده که رسول خدا (ص) در جنگ بدر هفتاد نفر از جمله عباس بن عبدالمطلب و عقیل را اسیر نمود و برای آزادی هر یک چهل اوقیه طلا مقرر فرمود[۱۳]. همچنین از جابر نقل شده است که گفت: در جنگ بدر پیامبر در نماز عصر تبسم کرد و چون از آن حضرت سؤال شد، فرمود: میکائیل (یا جبرئیل) را به همراه ملک دیگری تبسم کنان دیدم که غبار بر چهره (یا بر بال‌هایش) از میدان جنگ باز می‌گشتند[۱۴]. آگاهی بغوی[۱۵] از روایات مسند او تنها همین روایت بود که بغوی آن را نیز به دلیل ضعف وازع بن نافع در سند، رد کرده است [۱۶]. ابن عبدالبر[۱۷] نیز تنها روایتی که از جابر شناخته این است که رسول خدا (ص) آیه يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ[۱۸]. را قرائت، و آن را به رزق و روزی تفسیر کرده است[۱۹]. راوی روایت یاد شده باز وازع بن نافع است که ابن حجر[۲۰] سند این روایت را به شدت تضعیف کرده است. از دیگر روایات تفسیری او این است که می‌گوید: رسول خدا (ص) آیه لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ[۲۱]. را به رؤیای صادقه تفسیر کرده‌اند[۲۲].

ابن قانع[۲۳] و طبرانی[۲۴] روایت دیگر او را از پیامبر چنین نقل کرده‌اند که فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت: خدیجه را به خانه‌ای (در بهشت) مرصع به یاقوت و زبرجد مژده ده که نه صدایی در آن است و نه بیماری و سختی، هیثمی[۲۵] نیز این روایت را به دلیل وازع بن نافع تضعیف کرده است. تاریخ درگذشت او بیان نشده است، ولی ابن عساکر[۲۶] در روایتی وی را آخرین صحابی دانسته که در مدینه درگذشت، اما این صحیح نیست و مطلب یادشده با جابر بن عبدالله انصاری خلط شده است. شاهد آنکه در روایت یادشده فرد مورد بحث، جابر بن عبدالله بن رئاب بن حرام ذکر شده است. ابن سعد[۲۷] گوید: نسلی از جابر باقی نماند.[۲۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ریاب با رباب ر. ک: ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۰۸.
  2. واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۲۱.
  3. ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۵ و ۵۴۶.
  4. طوسی، محمد بن حسن (م۴۶۰)، رجال، ص۳۲.
  5. بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸.
  6. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۷۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۷۰ و ج۳، ص۴۳۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۲؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹.
  7. ابن سیدالناس، محمد بن محمد، عیون الأثر فی فنون المغازی والسیر، ج۱، ص۲۰۶.
  8. بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۳۲.
  9. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۵۶؛ ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۲۰۰؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۳۵.
  10. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.
  11. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.
  12. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۹۲.
  13. شامی، سبل الهدی و الرشاد، ج۴، ص۷۱.
  14. ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۱۳۹؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۱۸۸.
  15. بغوی، معجم الصحابه، ج۱، ص۴۵۰-۴۵۱.
  16. نیز بنگرید: ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۲-۴۹۳.
  17. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۹۲.
  18. «خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست» سوره رعد، آیه ۳۹.
  19. بنگرید: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۰۸؛ طبری، تاریخ طبری، ج۱، ص۱۳۸؛ ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل، تفسیر، ج۲، ص۵۳۸.
  20. فتح الباری، ج۱۳، ص۴۳۵.
  21. «در زندگی این جهان و در جهان واپسین نوید آنان راست» سوره یونس، آیه ۶۴.
  22. ابن حمید، عبد، المنتخب من مسند ابن حمید، ص۳۳۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.
  23. ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۳۹۱.
  24. طبرانی، المعجم الأوسط، ج۲، ص۱۸۸.
  25. هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۲۴.
  26. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۶۲، ص۳۶۶.
  27. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۳۱.
  28. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «جابر بن عبدالله بن رئاب»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۴۷ - ۳۴۸.