عطایا: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عطایا در قرآن]] - [[عطایا در حدیث]] - [[عطایا در فقه اسلامی]] - [[عطایا در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = عطایا (پرسش)}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عطایا در قرآن]] - [[عطایا در حدیث]] - [[عطایا در فقه اسلامی]] - [[عطایا در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = عطایا (پرسش)}}
==مقدمه==
== مقدمه ==
عطایا، جمع "عطیه" بخشش‌های [[حکومتی]] بود که [[خلفا]] اغلب، به فراخور حال [[مستمندان]]، به آنان اعطا می‌کردند.
عطایا، جمع "عطیه" بخشش‌های [[حکومتی]] بود که [[خلفا]] اغلب، به فراخور حال [[مستمندان]]، به آنان اعطا می‌کردند.
برای نخستین بار [[عمر]] - [[خلیفه دوم]] - همه درآمدهایی که از طریق [[خراج]] [[زمین‌ها]] "مفتوحة العنوة" و امثال آن به دست می‌آمد، میان [[مسلمانان]]، بر حسب [[اختلاف]] [[شؤون]] و سوابق افراد تقسیم می‌کرد و برای هر شخص، [[حقوقی]] مقرر کرده بود که مبلغ آن نسبت به افراد متفاوت بود<ref>النظم المالیه والاقتصادیه فی دولة الاسلامیه، ص۹۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲؛ فتوح البلدان، ص۴۹۰؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۰۲؛ تاریخ الخلفا، ج۱، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۴، ص۵۵۵.</ref>. عطایا، خود اهرمی [[سیاسی]]، در جهت [[اطاعت]] متمردین محسوب می‌گردید؛ زیرا کسانی که از [[فرمان]] [[خلیفه]] سرباز می‌زدند و یا در [[جهاد]] شرکت نمی‌کردند از آن [[محروم]] می‌شدند<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۳۸.</ref>.
برای نخستین بار [[عمر]] - [[خلیفه دوم]] - همه درآمدهایی که از طریق [[خراج]] [[زمین‌ها]] "مفتوحة العنوة" و امثال آن به دست می‌آمد، میان [[مسلمانان]]، بر حسب [[اختلاف]] [[شؤون]] و سوابق افراد تقسیم می‌کرد و برای هر شخص، [[حقوقی]] مقرر کرده بود که مبلغ آن نسبت به افراد متفاوت بود<ref>النظم المالیه والاقتصادیه فی دولة الاسلامیه، ص۹۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲؛ فتوح البلدان، ص۴۹۰؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۰۲؛ تاریخ الخلفا، ج۱، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۴، ص۵۵۵.</ref>. عطایا، خود اهرمی [[سیاسی]]، در جهت [[اطاعت]] متمردین محسوب می‌گردید؛ زیرا کسانی که از [[فرمان]] [[خلیفه]] سرباز می‌زدند و یا در [[جهاد]] شرکت نمی‌کردند از آن [[محروم]] می‌شدند<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۳۸.</ref>.

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۳

مقدمه

عطایا، جمع "عطیه" بخشش‌های حکومتی بود که خلفا اغلب، به فراخور حال مستمندان، به آنان اعطا می‌کردند. برای نخستین بار عمر - خلیفه دوم - همه درآمدهایی که از طریق خراج زمین‌ها "مفتوحة العنوة" و امثال آن به دست می‌آمد، میان مسلمانان، بر حسب اختلاف شؤون و سوابق افراد تقسیم می‌کرد و برای هر شخص، حقوقی مقرر کرده بود که مبلغ آن نسبت به افراد متفاوت بود[۱]. عطایا، خود اهرمی سیاسی، در جهت اطاعت متمردین محسوب می‌گردید؛ زیرا کسانی که از فرمان خلیفه سرباز می‌زدند و یا در جهاد شرکت نمی‌کردند از آن محروم می‌شدند[۲].

منابع

پانویس

  1. النظم المالیه والاقتصادیه فی دولة الاسلامیه، ص۹۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲؛ فتوح البلدان، ص۴۹۰؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۰۲؛ تاریخ الخلفا، ج۱، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۴، ص۵۵۵.
  2. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۳۸.