عول در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = عول | |||
| عنوان مدخل = [[عول]] | |||
| مداخل مرتبط = [[عول در قرآن]] - [[عول در حدیث]] - [[عول در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = عول (پرسش) | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
ترکِ [[انصاف]]<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۹۷.</ref> و [[ستم]] کردن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۹.</ref>. اصل آن به معنای [[گرایش]] در [[حکم]] کردن به [[جور]] و [[بی‌عدالتی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۴۸.</ref>. | ترکِ [[انصاف]]<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۹۷.</ref> و [[ستم]] کردن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۹.</ref>. اصل آن به معنای [[گرایش]] در [[حکم]] کردن به [[جور]] و [[بی‌عدالتی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۴۸.</ref>. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۳: | ||
[[تجاوز]] از حدّ [[اعتدال]] در هر امری را "عول" گویند که در آن مفهوم "[[استیلاء]] در [[استعلا]]" وجود دارد که این مفهوم در [[کفالت]] مصداق پیدا می‌کند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۶۴.</ref>؛ اگر کسی در کفالت اعتدال را بر هم زند و ستم ورزد، مورد [[نهی الهی]] واقع می‌شود. | [[تجاوز]] از حدّ [[اعتدال]] در هر امری را "عول" گویند که در آن مفهوم "[[استیلاء]] در [[استعلا]]" وجود دارد که این مفهوم در [[کفالت]] مصداق پیدا می‌کند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۶۴.</ref>؛ اگر کسی در کفالت اعتدال را بر هم زند و ستم ورزد، مورد [[نهی الهی]] واقع می‌شود. | ||
در [[جامعه قرآنی]] "[[ستم و جور]] کردن" حتی در [[حق خانواده]] و [[همسر]] [[نکوهیده]] و [[مذموم]] است. در [[تعدد زوجات]]، در صورتی که احتمال رعایت [[عدالت]] میان [[همسران]] نباشد، [[امر]] به [[تک‌همسری]] شده است تا مرد دچار ستم، جور و [[بی‌انصافی]] نگردد: {{متن قرآن|فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا}}<ref>«و اگر می‌هراسید که در مورد یتیمان | در [[جامعه قرآنی]] "[[ستم و جور]] کردن" حتی در [[حق خانواده]] و [[همسر]] [[نکوهیده]] و [[مذموم]] است. در [[تعدد زوجات]]، در صورتی که احتمال رعایت [[عدالت]] میان [[همسران]] نباشد، [[امر]] به [[تک‌همسری]] شده است تا مرد دچار ستم، جور و [[بی‌انصافی]] نگردد: {{متن قرآن|فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا}}<ref>«و اگر می‌هراسید که در مورد یتیمان دادگری نکنید (با آنان ازدواج نکنید و) از زنانی که می‌پسندید، دو دو، و سه سه، و چهار چهار همسر گیرید و اگر بیم دارید که داد نورزید یک زن را و یا کنیز خود را (به همسری گزینید)؛ این کار به آنکه ستم نورزید نزدیک‌تر است» سوره نساء، آیه ۳.</ref>. | ||
اساس [[تشریع اسلامی]] در [[احکام ازدواج]] - بنا بر آنچه از این [[آیه شریفه]] برداشت می‌شود - بر [[عدل]]، [[قسط]] و [[نفی جور]] و [[اجحاف]] در [[حقوق زنان]] است<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۱۶۹.</ref>. همین آیه شریفه که در واقع بیان [[حکمت]] در تعدد و تک‌همسری در [[اسلام]] است، پاسخ [[تبلیغات]] [[غرب]] بر ضد تعدد زوجات در [[احکام اسلامی]] و [[نقض]] حقوق زنان در [[جامعه اسلامی]] است.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۲۸-۴۲۹.</ref> | اساس [[تشریع اسلامی]] در [[احکام ازدواج]] - بنا بر آنچه از این [[آیه شریفه]] برداشت می‌شود - بر [[عدل]]، [[قسط]] و [[نفی جور]] و [[اجحاف]] در [[حقوق زنان]] است<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۱۶۹.</ref>. همین آیه شریفه که در واقع بیان [[حکمت]] در تعدد و تک‌همسری در [[اسلام]] است، پاسخ [[تبلیغات]] [[غرب]] بر ضد تعدد زوجات در [[احکام اسلامی]] و [[نقض]] حقوق زنان در [[جامعه اسلامی]] است.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۲۸-۴۲۹.</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عول است. عول از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عول در قرآن - عول در حدیث - عول در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
ترکِ انصاف[۱] و ستم کردن[۲]. اصل آن به معنای گرایش در حکم کردن به جور و بی‌عدالتی[۳].
﴿ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا﴾[۴].
تجاوز از حدّ اعتدال در هر امری را "عول" گویند که در آن مفهوم "استیلاء در استعلا" وجود دارد که این مفهوم در کفالت مصداق پیدا می‌کند[۵]؛ اگر کسی در کفالت اعتدال را بر هم زند و ستم ورزد، مورد نهی الهی واقع می‌شود.
در جامعه قرآنی "ستم و جور کردن" حتی در حق خانواده و همسر نکوهیده و مذموم است. در تعدد زوجات، در صورتی که احتمال رعایت عدالت میان همسران نباشد، امر به تک‌همسری شده است تا مرد دچار ستم، جور و بی‌انصافی نگردد: ﴿فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا﴾[۶].
اساس تشریع اسلامی در احکام ازدواج - بنا بر آنچه از این آیه شریفه برداشت می‌شود - بر عدل، قسط و نفی جور و اجحاف در حقوق زنان است[۷]. همین آیه شریفه که در واقع بیان حکمت در تعدد و تک‌همسری در اسلام است، پاسخ تبلیغات غرب بر ضد تعدد زوجات در احکام اسلامی و نقض حقوق زنان در جامعه اسلامی است.[۸]
منابع
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۹۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۹.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۴۸.
- ↑ «این کار به آنکه ستم نورزید نزدیک‌تر است» سوره نساء، آیه ۳.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۶۴.
- ↑ «و اگر می‌هراسید که در مورد یتیمان دادگری نکنید (با آنان ازدواج نکنید و) از زنانی که می‌پسندید، دو دو، و سه سه، و چهار چهار همسر گیرید و اگر بیم دارید که داد نورزید یک زن را و یا کنیز خود را (به همسری گزینید)؛ این کار به آنکه ستم نورزید نزدیک‌تر است» سوره نساء، آیه ۳.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۱۶۹.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۲۸-۴۲۹.