ابو المورع محاضر بن مورع همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
ابوالمورع<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.</ref> [[محاضر بن مورع همدانی]] یامی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.</ref> و به [[نقلی]] سلولی و به نقلی دیگر [[سکونی]]<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰.</ref> از [[محدثان اهل سنت]]<ref>الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۲۰، ص۴۱۴؛ الذهبی تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۵۹۹.</ref> و ساکن جبانه [[کنده]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref> در [[کوفه]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.</ref> است. وی از [[هشام بن عروه]]، أعمش<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.</ref>، [[عاصم]] [[الأحول]]، [[سعد بن سعید أنصاری]]، [[مجالد بن سعید]]، [[هشام بن حسان]]<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.</ref>، [[أجلح کندی]] و دیگران<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.</ref> [[روایت]] کرده و [[أحمد بن حنبل]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳.</ref>، [[حجاج بن الشاعر]]<ref>اصبهانی، ابن منجویه، رجال صحیح مسلم، ج۲، ص۲۷۳.</ref>، [[محمد بن عبد الله بن نمیر]]، [[عثمان]] و [[عبدالله]] [[پسران]] [[محمد بن أبی شیبه]]<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref>، [[محمد بن إسحاق صغانی]]، [[محمد بن یحیی ذهلی]]، [[یوسف بن موسی قطان]]، [[أبو داود حرانی]]، [[أحمد بن سلیمان رهاوی]]، [[عبد الأعلی بن واصل]] و دیگران<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۵۹-۲۶۰؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷. عاصم بن سلیمان نیز ضمن اذعان به شنیدن حدیث از او در کوفه، از استعمال او توسط منصور دوانیقی (حک. ۱۳۶-۱۵۸ هجری) بر «موازین السوق وموازین البنائین» خبر داده است. ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.</ref> از او روایت کردند. از جمله مشهورترین این [[روایات]] که [[نقل]] آن را به وی نسبت داده‌اند، [[حدیثی]] است که [[احمد بن یونس]] از محاضر و او از [[سعد بن سعید]] از [[سعید بن مرجانه]] از [[ابوهریره]] نقل کرده که می‌‌گفت: «از [[رسول الله]]{{صل}} شنیدم که می‌‌فرمود: {{متن حدیث| یَنزِلُ الله إلى السماء الدنیا فی شطر اللیل أو ثلث اللیل الاخر فیقول من یدعونی فأستجیب له آو یسألنی فأعطیه. ثم یقول: من یقرض غیر عدیم و لا ظلوم}}<ref>مسلم بن حجاج، صحیح، ج۲، ص۱۷۶؛ بیهقی، السنن الکبری، ج۳، ص۲. البته این روایت و روایت‌های مشابه به جهت تحریف و وجود تجسیم از سوی شیعیان طرد شده و برخی از ائمه{{ع}} از جمله امام رضا{{ع}} به صراحت آن را رد کرده‌اند. ر. ک. مجلسی، بحار الانوار، ج۳، ص۳۱۴.</ref><ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید | ابوالمورع<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.</ref> [[محاضر بن مورع همدانی]] یامی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.</ref> و به [[نقلی]] سلولی و به نقلی دیگر [[سکونی]]<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰.</ref> از [[محدثان اهل سنت]]<ref>الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۲۰، ص۴۱۴؛ الذهبی تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۵۹۹.</ref> و ساکن جبانه [[کنده]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref> در [[کوفه]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.</ref> است. وی از [[هشام بن عروه]]، أعمش<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.</ref>، [[عاصم]] [[الأحول]]، [[سعد بن سعید أنصاری]]، [[مجالد بن سعید]]، [[هشام بن حسان]]<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.</ref>، [[أجلح کندی]] و دیگران<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.</ref> [[روایت]] کرده و [[أحمد بن حنبل]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳.</ref>، [[حجاج بن الشاعر]]<ref>اصبهانی، ابن منجویه، رجال صحیح مسلم، ج۲، ص۲۷۳.</ref>، [[محمد بن عبد الله بن نمیر]]، [[عثمان]] و [[عبدالله]] [[پسران]] [[محمد بن أبی شیبه]]<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref>، [[محمد بن إسحاق صغانی]]، [[محمد بن یحیی ذهلی]]، [[یوسف بن موسی قطان]]، [[أبو داود حرانی]]، [[أحمد بن سلیمان رهاوی]]، [[عبد الأعلی بن واصل]] و دیگران<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۵۹-۲۶۰؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷. عاصم بن سلیمان نیز ضمن اذعان به شنیدن حدیث از او در کوفه، از استعمال او توسط منصور دوانیقی (حک. ۱۳۶-۱۵۸ هجری) بر «موازین السوق وموازین البنائین» خبر داده است. ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.</ref> از او روایت کردند. از جمله مشهورترین این [[روایات]] که [[نقل]] آن را به وی نسبت داده‌اند، [[حدیثی]] است که [[احمد بن یونس]] از محاضر و او از [[سعد بن سعید]] از [[سعید بن مرجانه]] از [[ابوهریره]] نقل کرده که می‌‌گفت: «از [[رسول الله]]{{صل}} شنیدم که می‌‌فرمود: {{متن حدیث| یَنزِلُ الله إلى السماء الدنیا فی شطر اللیل أو ثلث اللیل الاخر فیقول من یدعونی فأستجیب له آو یسألنی فأعطیه. ثم یقول: من یقرض غیر عدیم و لا ظلوم}}<ref>مسلم بن حجاج، صحیح، ج۲، ص۱۷۶؛ بیهقی، السنن الکبری، ج۳، ص۲. البته این روایت و روایت‌های مشابه به جهت تحریف و وجود تجسیم از سوی شیعیان طرد شده و برخی از ائمه{{ع}} از جمله امام رضا{{ع}} به صراحت آن را رد کرده‌اند. ر. ک. مجلسی، بحار الانوار، ج۳، ص۳۱۴.</ref>. | ||
علمای [[اهل سنت]] در [[وثاقت]] یا [[ضعف]] [[محاضر بن مورع همدانی]] [[اختلاف]] کرده‌اند. بعضی او را به انحاء مختلف تضعیفش کردند و بسیاری نیز به [[توثیق]] از او پرداخته‌اند. [[أبو حاتم رازی]] با عبارت «لیس بالمتین یکتب حدیثه»<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref> و [[عبدالله بن أحمد]] [بن [[محمد]]] بن حنبل به [[نقل]] از پدرش با تعبیر «سَمِعت منه أحادیث و لم یکن من أصحاب الحدیث کَانَ مغفلا جداً»<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.</ref> به تضعیفش پرداخته‌اند. ضمن این که آجری نیز به نقل از أبو [[داود]] از أبو سعید حداد با عبارت: «[محاضر] لا یحسن أن یصدق فکیف یحسن أن یکذب کنا نوقفه علی الخطأ فی کتابه فإذا بلغ ذلک الموضع أخطأ»<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref> به توصیف او پرداخته است. آجری در موضعی دیگر، به نقل از أبو داود به [[تمجید]] ضمنی از او پرداخته، آورده که ابن مبارک او را سالیانی طولانی می‌‌شناخته و به [[هنگام غیبت]] "[[شریک]]"، محاضر به جای او [[نماز]] می‌‌خواند<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref>. [[نسائی]] هم به توثیق محاضر پرداخته با تعبیر«لیس به [[بأس]]» [[احادیث]] او را توثیق کرده است<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳.</ref> و [[ابن قانع]] <ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref>نیز [[محاضر بن مورع]] را در شمار [[ثقات]] به شمار آوردند. [[مسلمة بن قاسم]] هم از او با عبارت«ثقة مشهور» یاد کرده، او را هم نظر با [[کوفیان]] در [[حکم]] نبیذ دانسته است<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.</ref>. محاضر بن مورع از سوی [[أبو زرعه]] به عنوان فردی [[صدوق]] معرفی شده<ref>ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰-۲۶۱.</ref>، [[ابن سعد]] نیز ضمن توثیق و تمجید از او، از وی با عنوان «کان ثقة صدوقا ممتنعا عن التحدیث ثم [[حدث]] بعد» یاد کرده است<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref>. [[ابن عدی]] نیز در [[تکریم]] و توثیق از وی گفته: «و محاضر هذا قد روی، عَنِ الأَعْمَش أحادیث صالحة مستقیمة و غیره إِذَا روی عن غیره کذلک و لم أر فِی روایاته حَدِیثًا مُنْکَرًا فَأَذْکُرُهُ إِذَا رَوَی عَنْهُ ثقة»<ref>ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.</ref>. محاضر بن مورع همدانی در [[کوفه]] و در [[شوال]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref> سال ۲۰۶<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷.</ref> در دوره [[خلافت مأمون]] درگذشت<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.</ref><ref>سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی، ج۱.</ref>. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۱۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۵۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. ابو المورع محاضر بن مورع همدانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محاضر بن مورع همدانی در تاریخ اسلامی - محاضر بن مورع همدانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| ابو المورع محاضر بن مورع همدانی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | ابو المورع محاضر بن مورع همدانی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | |
| محل زندگی | کوفه |
| از اصحاب | امام علی |
مقدمه
ابوالمورع[۱] محاضر بن مورع همدانی یامی[۲] و به نقلی سلولی و به نقلی دیگر سکونی[۳] از محدثان اهل سنت[۴] و ساکن جبانه کنده[۵] در کوفه[۶] است. وی از هشام بن عروه، أعمش[۷]، عاصم الأحول، سعد بن سعید أنصاری، مجالد بن سعید، هشام بن حسان[۸]، أجلح کندی و دیگران[۹] روایت کرده و أحمد بن حنبل[۱۰]، حجاج بن الشاعر[۱۱]، محمد بن عبد الله بن نمیر، عثمان و عبدالله پسران محمد بن أبی شیبه[۱۲]، محمد بن إسحاق صغانی، محمد بن یحیی ذهلی، یوسف بن موسی قطان، أبو داود حرانی، أحمد بن سلیمان رهاوی، عبد الأعلی بن واصل و دیگران[۱۳] از او روایت کردند. از جمله مشهورترین این روایات که نقل آن را به وی نسبت داده‌اند، حدیثی است که احمد بن یونس از محاضر و او از سعد بن سعید از سعید بن مرجانه از ابوهریره نقل کرده که می‌‌گفت: «از رسول الله(ص) شنیدم که می‌‌فرمود: « یَنزِلُ الله إلى السماء الدنیا فی شطر اللیل أو ثلث اللیل الاخر فیقول من یدعونی فأستجیب له آو یسألنی فأعطیه. ثم یقول: من یقرض غیر عدیم و لا ظلوم»[۱۴].
علمای اهل سنت در وثاقت یا ضعف محاضر بن مورع همدانی اختلاف کرده‌اند. بعضی او را به انحاء مختلف تضعیفش کردند و بسیاری نیز به توثیق از او پرداخته‌اند. أبو حاتم رازی با عبارت «لیس بالمتین یکتب حدیثه»[۱۵] و عبدالله بن أحمد [بن محمد] بن حنبل به نقل از پدرش با تعبیر «سَمِعت منه أحادیث و لم یکن من أصحاب الحدیث کَانَ مغفلا جداً»[۱۶] به تضعیفش پرداخته‌اند. ضمن این که آجری نیز به نقل از أبو داود از أبو سعید حداد با عبارت: «[محاضر] لا یحسن أن یصدق فکیف یحسن أن یکذب کنا نوقفه علی الخطأ فی کتابه فإذا بلغ ذلک الموضع أخطأ»[۱۷] به توصیف او پرداخته است. آجری در موضعی دیگر، به نقل از أبو داود به تمجید ضمنی از او پرداخته، آورده که ابن مبارک او را سالیانی طولانی می‌‌شناخته و به هنگام غیبت "شریک"، محاضر به جای او نماز می‌‌خواند[۱۸]. نسائی هم به توثیق محاضر پرداخته با تعبیر«لیس به بأس» احادیث او را توثیق کرده است[۱۹]. ابن حبان[۲۰] و ابن قانع [۲۱]نیز محاضر بن مورع را در شمار ثقات به شمار آوردند. مسلمة بن قاسم هم از او با عبارت«ثقة مشهور» یاد کرده، او را هم نظر با کوفیان در حکم نبیذ دانسته است[۲۲]. محاضر بن مورع از سوی أبو زرعه به عنوان فردی صدوق معرفی شده[۲۳]، ابن سعد نیز ضمن توثیق و تمجید از او، از وی با عنوان «کان ثقة صدوقا ممتنعا عن التحدیث ثم حدث بعد» یاد کرده است[۲۴]. ابن عدی نیز در تکریم و توثیق از وی گفته: «و محاضر هذا قد روی، عَنِ الأَعْمَش أحادیث صالحة مستقیمة و غیره إِذَا روی عن غیره کذلک و لم أر فِی روایاته حَدِیثًا مُنْکَرًا فَأَذْکُرُهُ إِذَا رَوَی عَنْهُ ثقة»[۲۵]. محاضر بن مورع همدانی در کوفه و در شوال[۲۶] سال ۲۰۶[۲۷] در دوره خلافت مأمون درگذشت[۲۸][۲۹].
پانویس
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.
- ↑ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰.
- ↑ الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۲۰، ص۴۱۴؛ الذهبی تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۵۹۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ الکلاباذی، ابو نصر، الهدایة، ج۲، ص۸۷۵.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶.
- ↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۶-۴۷.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳.
- ↑ اصبهانی، ابن منجویه، رجال صحیح مسلم، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.
- ↑ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۵۹-۲۶۰؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷. عاصم بن سلیمان نیز ضمن اذعان به شنیدن حدیث از او در کوفه، از استعمال او توسط منصور دوانیقی (حک. ۱۳۶-۱۵۸ هجری) بر «موازین السوق وموازین البنائین» خبر داده است. ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.
- ↑ مسلم بن حجاج، صحیح، ج۲، ص۱۷۶؛ بیهقی، السنن الکبری، ج۳، ص۲. البته این روایت و روایت‌های مشابه به جهت تحریف و وجود تجسیم از سوی شیعیان طرد شده و برخی از ائمه(ع) از جمله امام رضا(ع) به صراحت آن را رد کرده‌اند. ر. ک. مجلسی، بحار الانوار، ج۳، ص۳۱۴.
- ↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۷، ص۵۱۳.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۴۷.
- ↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۷، ص۲۶۰-۲۶۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.
- ↑ ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۴۴۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷؛ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۴۳۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۷.
- ↑ سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی، ج۱.