عدالت فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'برخی از علما' به 'برخی از دانشمندان')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = عدالت اجتماعی
| موضوع مرتبط = عدالت اجتماعی
| عنوان مدخل  = [[عدالت فرهنگی]]
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط = [[عدالت فرهنگی در قرآن]] - [[عدالت فرهنگی در حدیث]] - [[عدالت فرهنگی در نهج البلاغه]] - [[عدالت فرهنگی در کلام اسلامی]] - [[عدالت فرهنگی در سیره معصومان]] - [[عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی]]
| مداخل مرتبط = [[عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی]] - [[عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  = عدالت فرهنگی (پرسش)
| پرسش مرتبط  = عدالت (پرسش)
}}
}}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
* نقش محوری تأثیر [[فرهنگ]] بر [[شخصیت]] و نوع نگرش افراد در [[زندگی]]، بر کسی پوشیده نیست. [[امام خمینی]] [[فرهنگ]] را مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک [[ملت]] می‌دانست<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.</ref> و بر این [[باور]] بود که اگر [[فرهنگ]] درست بشود، یک مملکت [[اصلاح]] می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.</ref> و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در [[فرهنگ]] باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که [[ملت]] را به [[تباهی]] می‌کشد یا به اوج [[عظمت]] و [[قدرت]] میرساند<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.</ref>. همچنین ایشان، [[فرهنگ اسلامی]] [[شرق]] را مترقی‌ترین و بلندترین [[فرهنگ]] می‌دانست<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref> و در مقابل، [[فرهنگ]] [[استعماری]] [[غرب]] را مانع [[رشد]] و [[شکوفایی استعدادها]] و [[تربیت]] صحیح عنوان می‌نمود<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۵۰۵.</ref>. اما [[عدالت فرهنگی]] را میتوان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای [[فرهنگی]] دانست. هرچند تعبیر "[[عدالت فرهنگی]]" را در میان سخنان [[امام خمینی]] نمی‌توان یافت؛ اما با تتبع و موشکافی در آثار ایشان می‌توان به کارکردها و شاخصه‌های آن در [[اندیشه]] [[امام خمینی]] پی برد. از جمله این شاخصه‌ها عبارت‌اند از:
نقش محوری تأثیر [[فرهنگ]] بر [[شخصیت]] و نوع نگرش افراد در [[زندگی]]، بر کسی پوشیده نیست. [[فرهنگ]] مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک [[ملت]] است<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.</ref>. اگر [[فرهنگ]] درست بشود، یک مملکت [[اصلاح]] می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.</ref> و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در [[فرهنگ]] باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که [[ملت]] را به [[تباهی]] می‌کشد یا به اوج [[عظمت]] و [[قدرت]] می‌رساند<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.</ref>. عدالت فرهنگی را می‌توان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای [[فرهنگی]] دانست. کارکردها و شاخصه‌های عدالت فرهنگی عبارت‌اند از:
# '''برخورداری از فرصت‌های [[آموزشی]] برابر''': یکی از زمینه‌های مهم تحقق [[عدالت فرهنگی]]، [[توازن]] در بهره‌مندی افراد در [[علم]] و [[معرفت]] مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. [[امام خمینی]] با تأسیس [[حکومت اسلامی]] و احیای [[قوانین]] روح‌بخش [[اسلام]] در [[جامعه]]، بزرگ‌ترین گام را در زمینه بیدارسازی [[عقل]] و [[اندیشه]] [[مردم]] برداشت و در مرحله بعد با رهنمودها و اقدامات ارزنده خویش، از جمله تأکید بر "[[نهضت]] سوادآموزی" [[جامعه]] را به سوی [[علم]]، [[آموزش]] و معرفت‌اندوزی سوق داد. ایشان همواره به [[جوانان]] توصیه می‌نمود که کوشش کنید با بیان و قلم، مسلسل‌ها را کنار بگذارید و میدان را به قلم‌ها و به [[علم‌ها]] و به [[دانش‌ها]] واگذار کنید<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۴۸۸.</ref>. [[امام خمینی]] [[آموزش]] همگانی را از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار [[جامعه]] می‌داند و عدم تأمین این نیاز را به مثابه یکی از وجوه [[محرومیت]] بیان می‌کند<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.</ref>. از منظر ایشان مسأله [[تعلیم و تعلّم]]، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین [[نهضت]] سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.</ref>. [[امام خمینی]] انجام بخشی از [[رسالت]] آگاه‌سازی و معرفت‌بخشی به [[جامعه]] را نیز بر عهده دو قشر [[فرهیخته]] [[جامعه]] یعنی [[روحانیون]] و دانشگاهیان نهاده و [[معتقد]] بود [[روحانیون]] با دانشگاهیان یک مسیر واحد دارند و [[مسئولیت]] این دو [[طایفه]] از همه طوایف دیگر بیشتر است، چنانچه شغل‌شان شریف‌تر است<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۶۷.</ref>. بیان واقعیات و [[آگاه کردن]] [[مردم]] از وقایع روز [[جامعه]] نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به [[جامعه]] است. [[امام خمینی]] در این رابطه، نقش [[ائمه]] [[جمعه]] و جماعات را مهم دانسته و آنها را موظف به بیان مسائل جدید [[جامعه]] و فعال نگه داشتن اذهان [[مردم]] در این زمینه می‌سازد<ref>صحیفه امام، ج۱۵، ص۴۱۶.</ref>.
# '''برخورداری از فرصت‌های [[آموزشی]] برابر''': یکی از زمینه‌های مهم تحقق عدالت فرهنگی، [[توازن]] در بهره‌مندی افراد در [[علم]] و [[معرفت]] مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. [[آموزش]] همگانی از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار [[جامعه]] است و عدم تأمین این نیاز به مثابه یکی از وجوه [[محرومیت]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.</ref>. مسأله [[تعلیم و تعلّم]]، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین [[نهضت]] سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.</ref>. بیان واقعیات و [[آگاه کردن]] [[مردم]] از وقایع روز [[جامعه]] نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به [[جامعه]] است.
# '''اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی''': یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به [[شهروندان]]، وسایل [[ارتباط]] جمعی است که امروزه نقش از [[جایگاه]] قابل توجهی در بین [[مردم]] برخوردارند. بیانات [[امام]] بزرگوار درباره نقش و [[جایگاه]] والای مطبوعات در [[جامعه]] فراوان است. از دیدگاه ایشان، [[خدمت]] اصلی مطبوعات [[تربیت]] و پرورش نیروی [[انسانی]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.</ref>. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک [[دانشگاه]] عمومی است که در تمام سطح [[کشور]] گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را [[انتظار]] داشت<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.</ref>.
# '''اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی''': یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به [[شهروندان]]، وسایل [[ارتباط]] جمعی است که امروزه نقش از [[جایگاه]] قابل توجهی در بین [[مردم]] برخوردارند. [[خدمت]] اصلی مطبوعات [[تربیت]] و پرورش نیروی [[انسانی]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.</ref>. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک [[دانشگاه]] عمومی است که در تمام سطح [[کشور]] گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را [[انتظار]] داشت<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.</ref>.
* مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست [[دولت]]، جهت اجرای هرچه بهتر [[عدالت فرهنگی]] و ارتقای سطح [[فکر]] و [[آگاهی]] اقشار مختلف [[جامعه]] قلمداد می‌شود. از منظر [[امام خمینی]] مطبوعات باید در [[خدمت]] [[کشور]] باشد و مسائلی را که منعکس می‌کند، موافق مسیر [[ملت]] و مطابق با آراء و خواسته‌های آنان باشد<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۳۲۴.</ref>. از دیگر [[وظایف]] مطبوعات و [[اهل]] قلم، ایجاد و تقویت [[امنیت]] [[فرهنگی]] است، به این نحو که باید به [[مردم]] [[امید]] داده و از القای [[یأس]] و [[ناتوانی]] به [[مردم]] بپرهیزند<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.</ref>. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و [[تضعیف]] [[مردم]] می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب [[تفرقه]] را فراهم میسازد، اجتناب ورزند<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.</ref>. [[امام خمینی]] صدا و [[سیما]] را پایگاهی برای احقاق [[حقوق]] [[مظلومان]] می‌داند؛ به این صورت که افرادی که حتی از آنها ضایع شده و امکان [[دفاع]] از آن را در مجامع دیگر ندارند، بتوانند از طریق صدا و [[سیما]] [[اقدام]] کرده و از [[حقوق]] خود [[دفاع]] نمایند<ref>صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۶۸.</ref>.
 
* یکی دیگر از رسانه‌های [[ارتباط]] جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی [[مردم]] و [[انقلاب اسلامی]] قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح [[شعور]]، [[آگاهی]] و معرفت‌بخشی به [[مردم]] خواهد داشت. هر چند که برخی از دانشمندان و شخصیت‌های مذهبی به خصوص در اوایل [[انقلاب]]، نگاه مثبتی به سینماها نداشتند، اما [[امام خمینی]] در بیانات ارزنده خود فرمود که ما با اصل سینما که یکی از مظاهر [[تمدن]] است و چه بسا میتواند مربی یک ملّتی باشد، [[مخالف]] نیستیم؛ بلکه با مفسده‌جوهایی مخالفیم که این وسیله مفید را از آن صورتی که داشته [[مسخ]] میکنند و به صورتی در میآورند که [[فرزندان]] ما را هرزه بار میآورند<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۵۴.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]</ref>.
مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست [[دولت]]، جهت اجرای هرچه بهتر عدالت فرهنگی و ارتقای سطح [[فکر]] و [[آگاهی]] اقشار مختلف [[جامعه]] قلمداد می‌شود. از دیگر [[وظایف]] مطبوعات و [[اهل]] قلم، ایجاد و تقویت [[امنیت]] [[فرهنگی]] است، به این نحو که باید به [[مردم]] [[امید]] داده و از القای [[یأس]] و [[ناتوانی]] به [[مردم]] بپرهیزند<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.</ref>. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و [[تضعیف]] [[مردم]] می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب [[تفرقه]] را فراهم می‌سازد، اجتناب ورزند<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.</ref>.
 
یکی دیگر از رسانه‌های [[ارتباط]] جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی [[مردم]] قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح [[شعور]]، [[آگاهی]] و معرفت‌بخشی به [[مردم]] خواهد داشت<ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]].</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']]
# [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[سلیمان خاکبان|خاکبان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی]]، [[عدالت اسلامی - خاکبان و یوسفی (مقاله)| مقاله «عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۲: خط ۲۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:عدالت فرهنگی]]
[[رده:عدالت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۱

مقدمه

نقش محوری تأثیر فرهنگ بر شخصیت و نوع نگرش افراد در زندگی، بر کسی پوشیده نیست. فرهنگ مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک ملت است[۱]. اگر فرهنگ درست بشود، یک مملکت اصلاح می‌شود[۲] و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در فرهنگ باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که ملت را به تباهی می‌کشد یا به اوج عظمت و قدرت می‌رساند[۳]. عدالت فرهنگی را می‌توان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای فرهنگی دانست. کارکردها و شاخصه‌های عدالت فرهنگی عبارت‌اند از:

  1. برخورداری از فرصت‌های آموزشی برابر: یکی از زمینه‌های مهم تحقق عدالت فرهنگی، توازن در بهره‌مندی افراد در علم و معرفت مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. آموزش همگانی از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار جامعه است و عدم تأمین این نیاز به مثابه یکی از وجوه محرومیت است[۴]. مسأله تعلیم و تعلّم، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین نهضت سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند[۵]. بیان واقعیات و آگاه کردن مردم از وقایع روز جامعه نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به جامعه است.
  2. اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی: یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به شهروندان، وسایل ارتباط جمعی است که امروزه نقش از جایگاه قابل توجهی در بین مردم برخوردارند. خدمت اصلی مطبوعات تربیت و پرورش نیروی انسانی است[۶]. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک دانشگاه عمومی است که در تمام سطح کشور گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را انتظار داشت[۷].

مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست دولت، جهت اجرای هرچه بهتر عدالت فرهنگی و ارتقای سطح فکر و آگاهی اقشار مختلف جامعه قلمداد می‌شود. از دیگر وظایف مطبوعات و اهل قلم، ایجاد و تقویت امنیت فرهنگی است، به این نحو که باید به مردم امید داده و از القای یأس و ناتوانی به مردم بپرهیزند[۸]. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و تضعیف مردم می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب تفرقه را فراهم می‌سازد، اجتناب ورزند[۹].

یکی دیگر از رسانه‌های ارتباط جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی مردم قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح شعور، آگاهی و معرفت‌بخشی به مردم خواهد داشت[۱۰].

منابع

پانویس

  1. صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.
  2. صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.
  3. صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.
  4. صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.
  5. صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.
  6. صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.
  7. صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.
  8. صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.
  9. صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.
  10. خاکبان، سلیمان، یوسفی، رقیه، "عدالت اسلامی»، منظومه فکری امام خمینی.