عدالت فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۱

مقدمه

نقش محوری تأثیر فرهنگ بر شخصیت و نوع نگرش افراد در زندگی، بر کسی پوشیده نیست. فرهنگ مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک ملت است^[۱]. اگر فرهنگ درست بشود، یک مملکت اصلاح می‌شود^[۲] و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در فرهنگ باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که ملت را به تباهی می‌کشد یا به اوج عظمت و قدرت می‌رساند^[۳]. عدالت فرهنگی را می‌توان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای فرهنگی دانست. کارکردها و شاخصه‌های عدالت فرهنگی عبارت‌اند از:

برخورداری از فرصت‌های آموزشی برابر: یکی از زمینه‌های مهم تحقق عدالت فرهنگی، توازن در بهره‌مندی افراد در علم و معرفت مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. آموزش همگانی از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار جامعه است و عدم تأمین این نیاز به مثابه یکی از وجوه محرومیت است^[۴]. مسأله تعلیم و تعلّم، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین نهضت سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند^[۵]. بیان واقعیات و آگاه کردن مردم از وقایع روز جامعه نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به جامعه است.
اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی: یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به شهروندان، وسایل ارتباط جمعی است که امروزه نقش از جایگاه قابل توجهی در بین مردم برخوردارند. خدمت اصلی مطبوعات تربیت و پرورش نیروی انسانی است^[۶]. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک دانشگاه عمومی است که در تمام سطح کشور گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را انتظار داشت^[۷].

مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست دولت، جهت اجرای هرچه بهتر عدالت فرهنگی و ارتقای سطح فکر و آگاهی اقشار مختلف جامعه قلمداد می‌شود. از دیگر وظایف مطبوعات و اهل قلم، ایجاد و تقویت امنیت فرهنگی است، به این نحو که باید به مردم امید داده و از القای یأس و ناتوانی به مردم بپرهیزند^[۸]. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و تضعیف مردم می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب تفرقه را فراهم می‌سازد، اجتناب ورزند^[۹].

یکی دیگر از رسانه‌های ارتباط جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی مردم قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح شعور، آگاهی و معرفت‌بخشی به مردم خواهد داشت^[۱۰].

منابع

خاکبان، یوسفی، مقاله «عدالت اسلامی»، منظومه فکری امام خمینی

پانویس

↑ صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.
↑ صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.
↑ صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.
↑ صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.
↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.
↑ صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.
↑ صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.
↑ صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.
↑ صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.
↑ خاکبان، سلیمان، یوسفی، رقیه، "عدالت اسلامی»، منظومه فکری امام خمینی.

[1] صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.

[2] صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.

[3] صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.

[4] صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.

[5] صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.

[6] صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.

[7] صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.

[8] صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.

[9] صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.

[10] خاکبان، سلیمان، یوسفی، رقیه، "عدالت اسلامی»، منظومه فکری امام خمینی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{خرد}}
+{{مدخل مرتبط
-{{نبوت}}
+| موضوع مرتبط = عدالت اجتماعی
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  =
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[عدالت اجتماعی]]''' است. "'''[[عدالت فرهنگی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی]] - [[عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  = عدالت (پرسش)
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عدالت فرهنگی در قرآن]] | [[عدالت فرهنگی در حدیث]] | [[عدالت فرهنگی در نهج البلاغه]] | [[عدالت فرهنگی در کلام اسلامی]] | [[عدالت فرهنگی در سیره معصومان]] | [[عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عدالت فرهنگی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-*نقش محوری تأثیر [[فرهنگ]] بر [[شخصیت]] و نوع نگرش افراد در [[زندگی]]، بر کسی پوشیده نیست. [[امام خمینی]] [[فرهنگ]] را مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک [[ملت]] می‌دانست<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.</ref> و بر این [[باور]] بود که اگر [[فرهنگ]] درست بشود، یک مملکت [[اصلاح]] می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.</ref> و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در [[فرهنگ]] باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که [[ملت]] را به [[تباهی]] می‌کشد یا به اوج [[عظمت]] و [[قدرت]] میرساند<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.</ref>. همچنین ایشان، [[فرهنگ اسلامی]] [[شرق]] را مترقی‌ترین و بلندترین [[فرهنگ]] می‌دانست<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref> و در مقابل، [[فرهنگ]] [[استعماری]] [[غرب]] را مانع [[رشد]] و [[شکوفایی استعدادها]] و [[تربیت]] صحیح عنوان می‌نمود<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۵۰۵.</ref>. اما [[عدالت فرهنگی]] را میتوان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای [[فرهنگی]] دانست. هرچند تعبیر "[[عدالت فرهنگی]]" را در میان سخنان [[امام خمینی]] نمی‌توان یافت؛ اما با تتبع و موشکافی در آثار ایشان می‌توان به کارکردها و شاخصه‌های آن در [[اندیشه]] [[امام خمینی]] پی برد. از جمله این شاخصه‌ها عبارت‌اند از:
+نقش محوری تأثیر [[فرهنگ]] بر [[شخصیت]] و نوع نگرش افراد در [[زندگی]]، بر کسی پوشیده نیست. [[فرهنگ]] مبدأ خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک [[ملت]] است<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۳۰۶.</ref>. اگر [[فرهنگ]] درست بشود، یک مملکت [[اصلاح]] می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۰.</ref> و بزرگ‌ترین تحولی که باید رخ دهد، در [[فرهنگ]] باید باشد؛ برای اینکه بزرگ‌ترین عاملی است که [[ملت]] را به [[تباهی]] می‌کشد یا به اوج [[عظمت]] و [[قدرت]] می‌رساند<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۷۴.</ref>. عدالت فرهنگی را می‌توان توزیع عادلانه اطلاعات و کالاهای [[فرهنگی]] دانست. کارکردها و شاخصه‌های عدالت فرهنگی عبارت‌اند از:
-#'''برخورداری از فرصت‌های [[آموزشی]] برابر''': یکی از زمینه‌های مهم تحقق [[عدالت فرهنگی]]، [[توازن]] در بهره‌مندی افراد در [[علم]] و [[معرفت]] مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. [[امام خمینی]] با تأسیس [[حکومت اسلامی]] و احیای [[قوانین]] روح‌بخش [[اسلام]] در [[جامعه]]، بزرگ‌ترین گام را در زمینه بیدارسازی [[عقل]] و [[اندیشه]] [[مردم]] برداشت و در مرحله بعد با رهنمودها و اقدامات ارزنده خویش، از جمله تأکید بر "[[نهضت]] سوادآموزی" [[جامعه]] را به سوی [[علم]]، [[آموزش]] و معرفت‌اندوزی سوق داد. ایشان همواره به [[جوانان]] توصیه می‌نمود که کوشش کنید با بیان و قلم، مسلسل‌ها را کنار بگذارید و میدان را به قلم‌ها و به [[علم‌ها]] و به [[دانش‌ها]] واگذار کنید<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۴۸۸.</ref>. [[امام خمینی]] [[آموزش]] همگانی را از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار [[جامعه]] می‌داند و عدم تأمین این نیاز را به مثابه یکی از وجوه [[محرومیت]] بیان می‌کند<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.</ref>. از منظر ایشان مسأله [[تعلیم و تعلّم]]، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین [[نهضت]] سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.</ref>. [[امام خمینی]] انجام بخشی از [[رسالت]] آگاه‌سازی و معرفت‌بخشی به [[جامعه]] را نیز بر عهده دو قشر [[فرهیخته]] [[جامعه]] یعنی [[روحانیون]] و دانشگاهیان نهاده و [[معتقد]] بود [[روحانیون]] با دانشگاهیان یک مسیر واحد دارند و [[مسئولیت]] این دو [[طایفه]] از همه طوایف دیگر بیشتر است، چنانچه شغل‌شان شریف‌تر است<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۴۶۷.</ref>. بیان واقعیات و [[آگاه کردن]] [[مردم]] از وقایع روز [[جامعه]] نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به [[جامعه]] است. [[امام خمینی]] در این رابطه، نقش [[ائمه]] [[جمعه]] و جماعات را مهم دانسته و آنها را موظف به بیان مسائل جدید [[جامعه]] و فعال نگه داشتن اذهان [[مردم]] در این زمینه می‌سازد<ref>صحیفه امام، ج۱۵، ص۴۱۶.</ref>.
+# '''برخورداری از فرصت‌های [[آموزشی]] برابر''': یکی از زمینه‌های مهم تحقق عدالت فرهنگی، [[توازن]] در بهره‌مندی افراد در [[علم]] و [[معرفت]] مطابق با طبع و ذوق و علاقه آنهاست. [[آموزش]] همگانی از حوایج اولیه و جزء نیازهای اساسی اقشار [[جامعه]] است و عدم تأمین این نیاز به مثابه یکی از وجوه [[محرومیت]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۰۰.</ref>. مسأله [[تعلیم و تعلّم]]، انحصار به سنین خاص ندارد و هیچ کس هم از آن مستغنی نیست. بنابراین [[نهضت]] سوادآموزی در همه جا باید توسعه داشته باشد تا همگان بتوانند در آن شرکت کنند<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۹۶.</ref>. بیان واقعیات و [[آگاه کردن]] [[مردم]] از وقایع روز [[جامعه]] نیز یکی دیگر از جنبه‌های معرفت‌بخشی به [[جامعه]] است.
-#'''اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی''': یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به [[شهروندان]]، وسایل [[ارتباط]] جمعی است که امروزه نقش از [[جایگاه]] قابل توجهی در بین [[مردم]] برخوردارند. بیانات [[امام]] بزرگوار درباره نقش و [[جایگاه]] والای مطبوعات در [[جامعه]] فراوان است. از دیدگاه ایشان، [[خدمت]] اصلی مطبوعات [[تربیت]] و پرورش نیروی [[انسانی]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.</ref>. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک [[دانشگاه]] عمومی است که در تمام سطح [[کشور]] گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را [[انتظار]] داشت<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.</ref>.
+# '''اهمیت نقش مطبوعات و رسانه‌های جمعی''': یکی از شیوه‌های مهم انتقال اطلاعات به [[شهروندان]]، وسایل [[ارتباط]] جمعی است که امروزه نقش از [[جایگاه]] قابل توجهی در بین [[مردم]] برخوردارند. [[خدمت]] اصلی مطبوعات [[تربیت]] و پرورش نیروی [[انسانی]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۹۸.</ref>. همچنین رادیو و تلویزیون به مثابه یک [[دانشگاه]] عمومی است که در تمام سطح [[کشور]] گسترده است و باید از آن، عمل دانشگاه‌ها را [[انتظار]] داشت<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۳۹۹.</ref>.
-*مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست [[دولت]]، جهت اجرای هرچه بهتر [[عدالت فرهنگی]] و ارتقای سطح [[فکر]] و [[آگاهی]] اقشار مختلف [[جامعه]] قلمداد می‌شود. از منظر [[امام خمینی]] مطبوعات باید در [[خدمت]] [[کشور]] باشد و مسائلی را که منعکس می‌کند، موافق مسیر [[ملت]] و مطابق با آراء و خواسته‌های آنان باشد<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۳۲۴.</ref>. از دیگر [[وظایف]] مطبوعات و [[اهل]] قلم، ایجاد و تقویت [[امنیت]] [[فرهنگی]] است، به این نحو که باید به [[مردم]] [[امید]] داده و از القای [[یأس]] و [[ناتوانی]] به [[مردم]] بپرهیزند<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.</ref>. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و [[تضعیف]] [[مردم]] می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب [[تفرقه]] را فراهم میسازد، اجتناب ورزند<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.</ref>. [[امام خمینی]] صدا و [[سیما]] را پایگاهی برای احقاق [[حقوق]] [[مظلومان]] می‌داند؛ به این صورت که افرادی که حتی از آنها ضایع شده و امکان [[دفاع]] از آن را در مجامع دیگر ندارند، بتوانند از طریق صدا و [[سیما]] [[اقدام]] کرده و از [[حقوق]] خود [[دفاع]] نمایند<ref>صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۶۸.</ref>.
-*یکی دیگر از رسانه‌های [[ارتباط]] جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی [[مردم]] و [[انقلاب اسلامی]] قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح [[شعور]]، [[آگاهی]] و معرفت‌بخشی به [[مردم]] خواهد داشت. هر چند که برخی از [[علما]] و شخصیت‌های مذهبی به خصوص در اوایل [[انقلاب]]، نگاه مثبتی به سینماها نداشتند، اما [[امام خمینی]] در بیانات ارزنده خود فرمود که ما با اصل سینما که یکی از مظاهر [[تمدن]] است و چه بسا میتواند مربی یک ملّتی باشد، [[مخالف]] نیستیم؛ بلکه با مفسده‌جوهایی مخالفیم که این وسیله مفید را از آن صورتی که داشته [[مسخ]] میکنند و به صورتی در میآورند که [[فرزندان]] ما را هرزه بار میآورند<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۵۴.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی"]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]</ref>.
+مطبوعات و رسانه‌های جمعی در واقع به عنوان ابزاری در دست [[دولت]]، جهت اجرای هرچه بهتر عدالت فرهنگی و ارتقای سطح [[فکر]] و [[آگاهی]] اقشار مختلف [[جامعه]] قلمداد می‌شود. از دیگر [[وظایف]] مطبوعات و [[اهل]] قلم، ایجاد و تقویت [[امنیت]] [[فرهنگی]] است، به این نحو که باید به [[مردم]] [[امید]] داده و از القای [[یأس]] و [[ناتوانی]] به [[مردم]] بپرهیزند<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۵۳۷.</ref>. همچنین از درج مقالاتی که موجب تحریک و [[تضعیف]] [[مردم]] می‌شود و یا خلاف واقع بوده و اسباب [[تفرقه]] را فراهم می‌سازد، اجتناب ورزند<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۲.</ref>.
-==منابع==
+یکی دیگر از رسانه‌های [[ارتباط]] جمعی، سینماست و چنانچه برنامه‌های خود را همسو با ارزش‌های متعالی [[مردم]] قرار دهد، سهم بزرگی را در ارتقای سطح [[شعور]]، [[آگاهی]] و معرفت‌بخشی به [[مردم]] خواهد داشت<ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]].</ref>.
-# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]]  [[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']]
-==جستارهای وابسته==
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[سلیمان خاکبان|خاکبان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی]]، [[عدالت اسلامی - خاکبان و یوسفی (مقاله)| مقاله «عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']]
+{{پایان منابع}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
-{{یادآوری پانویس}}
+{{پانویس}}
-{{پانویس2}}
-[[رده:مدخل]]
+[[رده:عدالت]]
-[[رده:عدالت فرهنگی]]