جز
جایگزینی متن - ' هـ ' به 'ه '
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - ' هـ ' به 'ه ') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[عبدالملک بن قریب اصمعی بصری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[ابوسعید عبدالملک بن قریب بن عبدالملک بن علی اصمعی باهلی بصری]]، معروف به | [[ابوسعید عبدالملک بن قریب بن عبدالملک بن علی اصمعی باهلی بصری]]، معروف به «ابن هشام» در سال ۱۲۲ یا ۱۲۳ه در [[بصره]] زاده شد.<ref>وفیات الاعیان ۳/۱۷۵.</ref> گفته‌اند که جد وی [[علی بن اصمع]] به جهت سرقتی که در سَفَوان، محلی نزدیک بصره مرتکب شد، به دستور علی {{ع}} [[مجازات]] و انگشتانش [[بریده]] شد.<ref>وفیات الاعیان ۱۷۴ و ۱۷۵.</ref> این جریان در [[ناصبی]] شدن ([[افراط]] در [[دشمنی]] علی {{ع}}) وی<ref>قاموس الرجال ۷/۹.</ref> تأثیر گذاشت. ابوسعید ادیب، لغت دان، نحوی، [[آگاه]] به [[تاریخ]] و غرایب، بذله گو و [[اهل]] بحث و [[مناظره]] بود.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۱۰ ـ ۴۱۷.</ref> از [[خلیل بن احمد]]، [[ابوعمرو بن علاء]]، [[عمر بن ابی زائده]] و برخی دیگر [[روایت]] کرده و افرادی چون [[محمد بن ادریس شافعی]]، [[ابوحاتم رازی]]، [[ابوحاتم سجستانی]]، [[یحیی بن مَعِین]]، [[عمر بن شبّه]] و گروهی دیگر از او روایت کرده‌اند. | ||
[[دانشمندان اهل سنت]] وی را از جهت [[تسلط]] بر [[علوم]] ادبی و بحث و مناظره و داشتن [[حافظه]] [[قوی]] بسیار ستوده‌اند. گفته شده: وی مدعی بود که شانزده هزار قصیده را از [[حفظ]] دارد. [[اخفش]] می‌‌گوید: اصمعی و [[خلف]] [[داناترین]] افراد به [[شعر]] می‌‌باشند و اصمعی از خلف داناتر است، چون به [[علم]] نحو نیز آشنایی دارد. یحیی بن معین بر این [[باور]] است که ابوسعید در فن خویش داناترین افراد است. مبرّد او را در کثرت روایت و لغت، دریایی که مانندش شناخته نشده، می‌‌داند.<ref>تهذیب الکمال ۱۸/۳۸۳، ۳۸۴ و ۳۸۷ ـ ۳۹۰.</ref> | [[دانشمندان اهل سنت]] وی را از جهت [[تسلط]] بر [[علوم]] ادبی و بحث و مناظره و داشتن [[حافظه]] [[قوی]] بسیار ستوده‌اند. گفته شده: وی مدعی بود که شانزده هزار قصیده را از [[حفظ]] دارد. [[اخفش]] می‌‌گوید: اصمعی و [[خلف]] [[داناترین]] افراد به [[شعر]] می‌‌باشند و اصمعی از خلف داناتر است، چون به [[علم]] نحو نیز آشنایی دارد. یحیی بن معین بر این [[باور]] است که ابوسعید در فن خویش داناترین افراد است. مبرّد او را در کثرت روایت و لغت، دریایی که مانندش شناخته نشده، می‌‌داند.<ref>تهذیب الکمال ۱۸/۳۸۳، ۳۸۴ و ۳۸۷ ـ ۳۹۰.</ref> | ||
| خط ۱۰: | خط ۸: | ||
اصمعی در دوران [[هارون الرشید]] وارد [[بغداد]] شد و همراه سایر [[علما]] در مباحثه‌ها و جلسات [[علمی]] که در دربار [[عباسیان]] تشکیل می‌‌شد، شرکت فعال داشت. وی در بحث‌های علمی بر دیگران [[برتری]] داشت و در داستان سرایی و گفتن مطالب [[خنده]] آور و ملیح نیز ماهر بود. در همین رابطه در یک جلسه یکصد هزار درهم از هارون الرشید جایزه دریافت کرد.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۱۰ ـ ۴۱۷.</ref> | اصمعی در دوران [[هارون الرشید]] وارد [[بغداد]] شد و همراه سایر [[علما]] در مباحثه‌ها و جلسات [[علمی]] که در دربار [[عباسیان]] تشکیل می‌‌شد، شرکت فعال داشت. وی در بحث‌های علمی بر دیگران [[برتری]] داشت و در داستان سرایی و گفتن مطالب [[خنده]] آور و ملیح نیز ماهر بود. در همین رابطه در یک جلسه یکصد هزار درهم از هارون الرشید جایزه دریافت کرد.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۱۰ ـ ۴۱۷.</ref> | ||
او آثار و کتاب‌های فراوانی دارد که چنین است: الاجناس اصول الکلام خلق الانسان الابل الاخبیة و البیوت الاشتقاق فعل و افعل الامثال الاوقات الخراج الدلو السرج و اللجام و البری و العقال الشاة غریب الحدیث القلب و الابدال اسماء الخمر الاضداد خلق الفرس الاثواب الاراجیز الاصوات الالفاظ الانواء جزیرة العرب النوادر الخیل الرحل السلاح الصفات غریب الحدیث و الکلام الوحشی الفرق المذکر و | او آثار و کتاب‌های فراوانی دارد که چنین است: الاجناس اصول الکلام خلق الانسان الابل الاخبیة و البیوت الاشتقاق فعل و افعل الامثال الاوقات الخراج الدلو السرج و اللجام و البری و العقال الشاة غریب الحدیث القلب و الابدال اسماء الخمر الاضداد خلق الفرس الاثواب الاراجیز الاصوات الالفاظ الانواء جزیرة العرب النوادر الخیل الرحل السلاح الصفات غریب الحدیث و الکلام الوحشی الفرق المذکر و المؤنث المصادر ما اتفق لفظه و اختلف معناه ما تکلم به العرب فکثر فی افواه الناس اللغات ما اختلف لفظه و اتفق معناه القصائد الست معانی الشعر المقصور و الممدود میاه العرب النخله نوادر الاعراب الهمزه المیسر و القداح الوحوش النبات و الشجر<ref>الفهرست (الندیم) ۶۱.</ref> الماء مناة العرب ما اختلف مبناه و اتفق معناه نوادر الاعراض الاضداد العرف<ref>اسماء الکتب ۲۰۹.</ref> النحل و العسل الفتوح الابواب النسب<ref>هدیة العارفین ۱/۶۲۴.</ref> الدارات<ref>معجم مصنفی الکتب العربیه ۳۱۵.</ref> الاصمعیات شرح دیوان ذی الرمه الملوک تاریخ العرب قبل الاسلام<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ۸۷۵.</ref> و الشاء.<ref>ایضاح المکنون ۲/۳۰۴.</ref> | ||
اصمعی بنابر مشهور در حدود نود سالگی در سال ۲۱۵ یا | اصمعی بنابر مشهور در حدود نود سالگی در سال ۲۱۵ یا ۲۱۶ه در [[بصره]] یا [[مرو]] درگذشت <ref>وفیات الاعیان ۳/۱۷۵.</ref> و [[فضل بن ابی اسحاق]] بر وی [[نماز]] گزارد.<ref>الفهرست (الندیم) ۶۱.</ref> بعد از درگذشت اصمعی، ابوقلابه شاعر [[شیعی]] [[مذهب]] در [[نکوهش]] وی اشعاری سرود<ref> معجم الادباء ۷/۱۱۶ و ۱۱۷.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۴۹۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||