کربلا در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۶ مارس ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'شهید اول' به 'شهید اول'
جز (جایگزینی متن - 'رجال شیعه' به 'رجال شیعه')
جز (جایگزینی متن - 'شهید اول' به 'شهید اول')
خط ۴۰: خط ۴۰:
کربلا شهری زیارتی است و زیارتگاه‌های آن محدود به حرمین نمی‌شود. در اطراف حرمین، چند [[زیارتگاه]] دیگر وجود دارد که مکان‌های نمادینی از [[واقعه عاشورا]] محسوب می‌شوند. یکی «[[خیمه‌گاه]]» که بنایی مجلل است با چند گنبد و در محل تقریبی [[خیمه‌گاه امام حسین]] {{ع}} در [[روز عاشورا]] ساخته شده است، دومی و سومی، دو بنای یادبود در محل‌های فرضی قطع شدن دست‌های [[حضرت عباس]] {{ع}} - که به «کف العباس» مشهور شده‌اند - و چهارمی «تل [[زینبیه]]» در نزدیکی «باب القبله» ی [[حرم حسینی]] که قبلاً اتاقی کوچک بود، اما در ۱۳۹۸ق ساختمانی با حدوداً پنج متر ارتفاع از سطح خیابان در آن ساخته شده است. البته کف‌العباس‌ها و تل زینبیه گرچه نزد [[عامه]] [[مردم]] محترم‌اند، اما مستند [[تاریخی]] ندارند.
کربلا شهری زیارتی است و زیارتگاه‌های آن محدود به حرمین نمی‌شود. در اطراف حرمین، چند [[زیارتگاه]] دیگر وجود دارد که مکان‌های نمادینی از [[واقعه عاشورا]] محسوب می‌شوند. یکی «[[خیمه‌گاه]]» که بنایی مجلل است با چند گنبد و در محل تقریبی [[خیمه‌گاه امام حسین]] {{ع}} در [[روز عاشورا]] ساخته شده است، دومی و سومی، دو بنای یادبود در محل‌های فرضی قطع شدن دست‌های [[حضرت عباس]] {{ع}} - که به «کف العباس» مشهور شده‌اند - و چهارمی «تل [[زینبیه]]» در نزدیکی «باب القبله» ی [[حرم حسینی]] که قبلاً اتاقی کوچک بود، اما در ۱۳۹۸ق ساختمانی با حدوداً پنج متر ارتفاع از سطح خیابان در آن ساخته شده است. البته کف‌العباس‌ها و تل زینبیه گرچه نزد [[عامه]] [[مردم]] محترم‌اند، اما مستند [[تاریخی]] ندارند.


از دیگر زیارتگاه‌های کربلا، [[مقام]] [[امام صادق]] {{ع}} و [[مقام امام زمان]] {{ع}} است که هر دو در جوار نهر [[حسینیه]] قرار دارند و هیچ کدام [[سندیت]] تاریخی ندارند. زیارت‌گاهی نیز در حومه جنوب شرقی کربلا وجود دارد که اهالی منطقه آن را [[مرقد]] [[اسماعیل]] و [[ام‌کلثوم]] - [[فرزندان حضرت زینب]] {{س}} - می‌دانند؛ اما چنین نسبتی درست نیست. دیگر زیارتگاه حومه کربلا، [[مزار]] [[حر بن یزید ریاحی]] در روستای [[حر]] در هفت کیلومتری شمال غربی [[کربلا]] است که [[دفن]] پیکر وی در آن محل مورد [[تأیید]] علمایی چون [[شهید]] اول و [[محدث نوری]] است. در ۱۱ کیلومتری [[حرم حسینی]] در [[مسیر کربلا]] به [[بغداد]]، زیارتگاهی منسوب به [[عون بن عبدالله]] وجود دارد که گفته می‌شود [[عون پسر عبدالله بن جعفر طیار]] و [[حضرت زینب]] {{س}} در آن دفن شده است؛ اما ظاهراً [[قبر]] متعلق به عون بن عبدالله از [[نوادگان امام حسن]] {{ع}} است. زیارتگاهی هم در محله‌ای به نام «الابتر» در اطراف کربلا است که [[مدفن]] [[محمد بن ابی]] الفتح مشهور به «الاخرس» از نواده‌های [[امام کاظم]] {{ع}} است.
از دیگر زیارتگاه‌های کربلا، [[مقام]] [[امام صادق]] {{ع}} و [[مقام امام زمان]] {{ع}} است که هر دو در جوار نهر [[حسینیه]] قرار دارند و هیچ کدام [[سندیت]] تاریخی ندارند. زیارت‌گاهی نیز در حومه جنوب شرقی کربلا وجود دارد که اهالی منطقه آن را [[مرقد]] [[اسماعیل]] و [[ام‌کلثوم]] - [[فرزندان حضرت زینب]] {{س}} - می‌دانند؛ اما چنین نسبتی درست نیست. دیگر زیارتگاه حومه کربلا، [[مزار]] [[حر بن یزید ریاحی]] در روستای [[حر]] در هفت کیلومتری شمال غربی [[کربلا]] است که [[دفن]] پیکر وی در آن محل مورد [[تأیید]] علمایی چون [[شهید اول]] و [[محدث نوری]] است. در ۱۱ کیلومتری [[حرم حسینی]] در [[مسیر کربلا]] به [[بغداد]]، زیارتگاهی منسوب به [[عون بن عبدالله]] وجود دارد که گفته می‌شود [[عون پسر عبدالله بن جعفر طیار]] و [[حضرت زینب]] {{س}} در آن دفن شده است؛ اما ظاهراً [[قبر]] متعلق به عون بن عبدالله از [[نوادگان امام حسن]] {{ع}} است. زیارتگاهی هم در محله‌ای به نام «الابتر» در اطراف کربلا است که [[مدفن]] [[محمد بن ابی]] الفتح مشهور به «الاخرس» از نواده‌های [[امام کاظم]] {{ع}} است.


در [[فرهنگ شیعی]]، [[زیارت کربلا]] جایگاه [[ارزشمندی]] دارد و [[شیعیان]] و بسیاری از دیگر [[مسلمانان]] [[آرزو]] دارند در [[طول عمر]] خود حداقل یک بار به کربلا بروند و [[ضریح امام حسین]] {{ع}} را از نزدیک ببینند. نزد بسیاری از شیعیان، زیارت کربلا بزرگ‌ترین [[سعادت]] است و حتی از [[زیارت]] [[مکه]] و [[مدینه]] و [[نجف]] اهمیت و جذابیت بیشتری دارد. تجلی این آرزو را می‌توان در چاووشی مشهور «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا/ بر دلم ترسم بماند آرزوی کربلا» یا چاووشی «هر که دارد [[هوس]] کرببلا [[بسم الله]] / هرکه دارد سر [[همراهی]] ما، بسم الله» و نیز در بسیاری از نوحه‌ها و اشعار مورد استفاده در مداحی‌ها و [[روضه‌خوانی‌ها]] (مانند «کربلا کربلا ما داریم می‌آییم») [[شاهد]] بود. در [[زمان]] [[جنگ]] [[عراق]] با [[ایران]] نیز رسیدن به کربلا و آزادسازی آن از دست [[رژیم بعث]] عراق الهام‌بخش [[رزمندگان]] ایران و از مضامین اصلی [[تبلیغات]] جنگ و نوحه‌های [[سیاسی]] آن دوره بود. در گذشته که زیارت کربلا برای همه افراد به [[راحتی]] میسر نبود، از کسانی که به زیارت کربلا می‌رفتند، با عنوان «کربلایی» یاد می‌شد. هنوز هم استفاده از این عنوان که همراه با امتیازاتی [[اجتماعی]] است، در برخی مناطق مانند افغانستان رایج است. در دوره اخیر شلوغ‌ترین ایام در کربلا ایام منتهی به [[اربعین حسینی]] (۲۰ صفر) است که میلیون‌ها [[زائر]] از نقاط مختلف [[عراق]] و از کشورهای [[همسایه]] و از اقصی نقاط [[جهان]] به [[زیارت کربلا]] می‌روند. علاوه بر دو [[ماه محرم]] و صفر به ویژه روزهای [[عاشورا]] و اربعین، [[شب]] و [[روز عرفه]] هم از ایامی است که [[زائران]] بسیاری به [[کربلا]] رهسپار می‌شوند. در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} به بیتوته در کربلا در [[شب عرفه]] توصیه شده است. همچنین در منابع [[شیعی]]، عموم شب‌های [[جمعه]] از ایام زیارتی [[امام حسین]] {{ع}} دانسته شده‌اند. نقل شده که [[محقق حلی]] پنجشنبه‌ها درس نمی‌داده و از حله به کربلا می‌رفته تا [[زیارت امام حسین]] {{ع}} در [[شب جمعه]] را [[درک]] کند. از آنجا که [[دعا]] در [[حائر]] به ویژه زیر گنبد [[حرم امام حسین]] {{ع}} (اصطلاحاً «تحت [[قبه]]») بسیار سفارش شده و دعا در آن مکان [[مستجاب]] دانسته شده است، زائران با حضور در آن محل، [[حاجات]] خود را از [[خدا]] می‌طلبند و به امام حسین {{ع}} [[توسل]] می‌جویند. حتی [[روایت]] شده که [[امام هادی]] {{ع}} فردی را به حائر فرستاد تا برای آن [[حضرت]] در آنجا دعا کند.
در [[فرهنگ شیعی]]، [[زیارت کربلا]] جایگاه [[ارزشمندی]] دارد و [[شیعیان]] و بسیاری از دیگر [[مسلمانان]] [[آرزو]] دارند در [[طول عمر]] خود حداقل یک بار به کربلا بروند و [[ضریح امام حسین]] {{ع}} را از نزدیک ببینند. نزد بسیاری از شیعیان، زیارت کربلا بزرگ‌ترین [[سعادت]] است و حتی از [[زیارت]] [[مکه]] و [[مدینه]] و [[نجف]] اهمیت و جذابیت بیشتری دارد. تجلی این آرزو را می‌توان در چاووشی مشهور «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا/ بر دلم ترسم بماند آرزوی کربلا» یا چاووشی «هر که دارد [[هوس]] کرببلا [[بسم الله]] / هرکه دارد سر [[همراهی]] ما، بسم الله» و نیز در بسیاری از نوحه‌ها و اشعار مورد استفاده در مداحی‌ها و [[روضه‌خوانی‌ها]] (مانند «کربلا کربلا ما داریم می‌آییم») [[شاهد]] بود. در [[زمان]] [[جنگ]] [[عراق]] با [[ایران]] نیز رسیدن به کربلا و آزادسازی آن از دست [[رژیم بعث]] عراق الهام‌بخش [[رزمندگان]] ایران و از مضامین اصلی [[تبلیغات]] جنگ و نوحه‌های [[سیاسی]] آن دوره بود. در گذشته که زیارت کربلا برای همه افراد به [[راحتی]] میسر نبود، از کسانی که به زیارت کربلا می‌رفتند، با عنوان «کربلایی» یاد می‌شد. هنوز هم استفاده از این عنوان که همراه با امتیازاتی [[اجتماعی]] است، در برخی مناطق مانند افغانستان رایج است. در دوره اخیر شلوغ‌ترین ایام در کربلا ایام منتهی به [[اربعین حسینی]] (۲۰ صفر) است که میلیون‌ها [[زائر]] از نقاط مختلف [[عراق]] و از کشورهای [[همسایه]] و از اقصی نقاط [[جهان]] به [[زیارت کربلا]] می‌روند. علاوه بر دو [[ماه محرم]] و صفر به ویژه روزهای [[عاشورا]] و اربعین، [[شب]] و [[روز عرفه]] هم از ایامی است که [[زائران]] بسیاری به [[کربلا]] رهسپار می‌شوند. در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} به بیتوته در کربلا در [[شب عرفه]] توصیه شده است. همچنین در منابع [[شیعی]]، عموم شب‌های [[جمعه]] از ایام زیارتی [[امام حسین]] {{ع}} دانسته شده‌اند. نقل شده که [[محقق حلی]] پنجشنبه‌ها درس نمی‌داده و از حله به کربلا می‌رفته تا [[زیارت امام حسین]] {{ع}} در [[شب جمعه]] را [[درک]] کند. از آنجا که [[دعا]] در [[حائر]] به ویژه زیر گنبد [[حرم امام حسین]] {{ع}} (اصطلاحاً «تحت [[قبه]]») بسیار سفارش شده و دعا در آن مکان [[مستجاب]] دانسته شده است، زائران با حضور در آن محل، [[حاجات]] خود را از [[خدا]] می‌طلبند و به امام حسین {{ع}} [[توسل]] می‌جویند. حتی [[روایت]] شده که [[امام هادی]] {{ع}} فردی را به حائر فرستاد تا برای آن [[حضرت]] در آنجا دعا کند.
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش