شأن در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = شأن | |||
| عنوان مدخل = شأن | |||
| مداخل مرتبط = [[شأن در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
حال و امری پُر اهمیت که [[مصلحت]] دارد<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۰.</ref>، [[ظهور]] [[امر]] یا تجلی عملی از حالت [[باطنی]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۹.</ref>. کار<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۶.</ref>، قضیه و مسئله<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۸۷.</ref>. | حال و امری پُر اهمیت که [[مصلحت]] دارد<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۰.</ref>، [[ظهور]] [[امر]] یا تجلی عملی از حالت [[باطنی]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۹.</ref>. کار<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۶.</ref>، قضیه و مسئله<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۸۷.</ref>. | ||
{{متن قرآن|فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ}}<ref> | {{متن قرآن|فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ}}<ref>«چون در کاری همگانی همراه او باشند تا از او اجازه نگیرند (به راهی دیگر) نمی‌روند» سوره نور، آیه ۶۲.</ref>. | ||
برخی محققان [[شأن]] را غیر از عمل دانسته‌اند و [[دلیل]] خود را [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا}}<ref>«و تو در هیچ کاری نیستی و از آن هیچ قرآنی نمی‌خوانی و (نیز شما) هیچ کاری نمی‌کنید مگر همین که بدان می‌پردازید، ما بر شما | برخی محققان [[شأن]] را غیر از عمل دانسته‌اند و [[دلیل]] خود را [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا}}<ref>«و تو در هیچ کاری نیستی و از آن هیچ قرآنی نمی‌خوانی و (نیز شما) هیچ کاری نمی‌کنید مگر همین که بدان می‌پردازید، ما بر شما گواهیم» سوره یونس، آیه ۶۱.</ref> که [[شأن]] در مقابل عمل ذکر شده است؛ زیرا [[شأن]] چیزی است که از مقتضای حال ظاهر می‌شود، چه اختیاری باشد یا اجباری؛ ولی عمل با [[اختیار انسان]] صادر می‌شود<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۱۰.</ref>. | ||
در [[آیه]] {{متن قرآن|فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ}}<ref> | در [[آیه]] {{متن قرآن|فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ}}<ref>«چون در کاری همگانی همراه او باشند تا از او اجازه نگیرند (به راهی دیگر) نمی‌روند» سوره نور، آیه ۶۲.</ref> دو نکته مهم وجود دارد: | ||
#[[تفویض]] برخی امور [[مردم]] مانند [[جنگ با دشمنان]] و تصمیمات مهمی که نفع یا ضرر عمومی در پی دارد، به [[رسول‌الله]] (به عنوان [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]]) تا بر اساس مشاوره با صاحبان تجربه و صاحب‌نظران [[تصمیم‌گیری]] کند<ref>فخرالدین رازی، مفاتیح‌الغیب، ج۲۴، ص۴۲۴.</ref>. | # [[تفویض]] برخی امور [[مردم]] مانند [[جنگ با دشمنان]] و تصمیمات مهمی که نفع یا ضرر عمومی در پی دارد، به [[رسول‌الله]] (به عنوان [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]]) تا بر اساس مشاوره با صاحبان تجربه و صاحب‌نظران [[تصمیم‌گیری]] کند<ref>فخرالدین رازی، مفاتیح‌الغیب، ج۲۴، ص۴۲۴.</ref>. | ||
#[[فرمان الهی]] بر اذن‌گرفتن [[مردم]] در برخی امور مهم (مانند ترک [[جبهه]] [[جنگ]] یا مسئولیت‌های [[اجتماعی]]) از [[رسول‌الله]]{{صل}} و [[رهبران الهی]].<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۵۸.</ref> | # [[فرمان الهی]] بر اذن‌گرفتن [[مردم]] در برخی امور مهم (مانند ترک [[جبهه]] [[جنگ]] یا مسئولیت‌های [[اجتماعی]]) از [[رسول‌الله]] {{صل}} و [[رهبران الهی]].<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۵۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: مدخل]] | [[رده:مدخل]] | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۱۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث شأن است. شأن از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شأن در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
حال و امری پُر اهمیت که مصلحت دارد[۱]، ظهور امر یا تجلی عملی از حالت باطنی[۲]. کار[۳]، قضیه و مسئله[۴].
﴿فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ﴾[۵].
برخی محققان شأن را غیر از عمل دانسته‌اند و دلیل خود را آیه شریفه ﴿وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا﴾[۶] که شأن در مقابل عمل ذکر شده است؛ زیرا شأن چیزی است که از مقتضای حال ظاهر می‌شود، چه اختیاری باشد یا اجباری؛ ولی عمل با اختیار انسان صادر می‌شود[۷].
در آیه ﴿فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ﴾[۸] دو نکته مهم وجود دارد:
- تفویض برخی امور مردم مانند جنگ با دشمنان و تصمیمات مهمی که نفع یا ضرر عمومی در پی دارد، به رسول‌الله (به عنوان رهبر جامعه اسلامی) تا بر اساس مشاوره با صاحبان تجربه و صاحب‌نظران تصمیم‌گیری کند[۹].
- فرمان الهی بر اذن‌گرفتن مردم در برخی امور مهم (مانند ترک جبهه جنگ یا مسئولیت‌های اجتماعی) از رسول‌الله (ص) و رهبران الهی.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۷۰.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۹.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۶.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۸۷.
- ↑ «چون در کاری همگانی همراه او باشند تا از او اجازه نگیرند (به راهی دیگر) نمی‌روند» سوره نور، آیه ۶۲.
- ↑ «و تو در هیچ کاری نیستی و از آن هیچ قرآنی نمی‌خوانی و (نیز شما) هیچ کاری نمی‌کنید مگر همین که بدان می‌پردازید، ما بر شما گواهیم» سوره یونس، آیه ۶۱.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۱۰.
- ↑ «چون در کاری همگانی همراه او باشند تا از او اجازه نگیرند (به راهی دیگر) نمی‌روند» سوره نور، آیه ۶۲.
- ↑ فخرالدین رازی، مفاتیح‌الغیب، ج۲۴، ص۴۲۴.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۵۸.