استمساک: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} ==مقدمه== *اصطلاحی قرآنی است و منظور گرفتن از استم...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}
{{نبوت}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
*اصطلاحی [[قرآنی]] است و منظور گرفتن از استمساک (چنگ زدن به آموزه‌های [[وحی]]) و [[استواری]] و پای قدم شدن در انجام [[رسالت]] و [[ثبات]] در [[پیروی]] از اهداف و برنامه‌های تعیین شده توسط [[وحی]] است. این اصل در [[حق]] [[پیامبران پیشین]] با تعبیر اخذ به [[قوت]] بوده، چنانکه در باره [[قوم بنی اسرائیل]] و [[موسی]] آمده: {{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم. (و گفتیم) آنچه به شما دادیم با توانمندی بگیرید و از آنچه در آن است یاد کنید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۶۳.</ref>{{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و آنگاه که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم (و گفتیم) آنچه به شما بخشیده‌ایم، با توانمندی (در اختیار) گیرید و گوش به فرمان باشید؛ (به زبان) گفتند شنفتیم و (به دل گفتند) نپذیرفتیم و به سبب کفری که داشتند، (مهر) گوساله در دلش» سوره بقره، آیه ۹۳.</ref> و یا در باره نگهداری و عمل به [[الواح]] به [[موسی]] همین توصیه را می‌کند: « {{متن قرآن|وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ....فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا}}<ref>«و برای او در «الواح» (تورات) در هر زمینه پندی و برای هر چیز تفصیلی نوشتیم؛ پس (گفتیم) آن را با توانمندی  بستان و به قوم خود فرمان ده تا نیکوترین آن را برگزینند؛ به زودی سرای نافرمانان را به شما نشان خواهم داد» سوره اعراف، آیه ۱۴۵.</ref> یا در باره یحیی نیز همین تعبیر آمده: « {{متن قرآن|يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ}}<ref>«ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری  دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.</ref>» بنابراین اهمیت این تعبیر در سیر [[تاریخی]] خود روشن است که به [[پیامبر اسلام]] نیز افزون بر استمساک در جاهایی دیگر مانند خطاب به [[مؤمنین]] می‌گوید: « {{متن قرآن|وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى}}<ref>«و هر که روی (دل) خویش به سوی خداوند نهد و نکوکار باشد بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است و سرانجام کارها با خداوند است» سوره لقمان، آیه ۲۲.</ref>» و {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است که هرگز گسستن  ندارد و خداوند شنوای داناست» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> به [[پیامبر]] چنگ زدن یعنی عمل به آموزه‌های [[وحی]] و [[جدیت]] در گرفتن آنها در دشواری‌هایی که به وجود می‌آورد، تأکید می‌کند. {{متن قرآن|فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«پس، بدانچه به تو وحی شده است دست بیاز که بی‌گمان تو بر راهی راست هستی» سوره زخرف، آیه ۴۳.</ref>
اصطلاحی [[قرآنی]] است و منظور گرفتن از استمساک (چنگ زدن به آموزه‌های [[وحی]]) و [[استواری]] و پای قدم شدن در انجام [[رسالت]] و [[ثبات]] در [[پیروی]] از اهداف و برنامه‌های تعیین شده توسط [[وحی]] است.


==نکات==
این اصل در [[حق]] [[پیامبران پیشین]] با تعبیر اخذ به قوت بوده، چنانکه درباره [[قوم بنی اسرائیل]] و [[موسی]] آمده: {{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم. (و گفتیم) آنچه به شما دادیم با توانمندی بگیرید و از آنچه در آن است یاد کنید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۶۳.</ref>{{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و آنگاه که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم (و گفتیم) آنچه به شما بخشیده‌ایم، با توانمندی (در اختیار) گیرید و گوش به فرمان باشید؛ (به زبان) گفتند شنفتیم و (به دل گفتند) نپذیرفتیم و به سبب کفری که داشتند، (مهر) گوساله در دلش» سوره بقره، آیه ۹۳.</ref>.
از ظاهر [[آیه]] بر می‌آید که حرف «فاء» در آغاز جمله برای بیان نتیجه سخنان گذشته است. (یعنی [[نبوت]] یکی از [[سنت‌های الهی]] و کتاب نازل بر آن جناب [[حق]] و دعوتش را جز [[مردم]] با [[تقوی]] [[اجابت]] نمی‌کنند، و جز دارندگان قرین از [[شیاطین]] از آن اعراض نمی‌نمایند، و [[پیامبر]] باید برای همیشه از [[ایمان آوردن]] آنان مایوس باشد، و [[خدا]] از ایشان [[انتقام]] خواهد گرفت). و به همین جهت بعد از همه آن مطالب تاکید می‌فرماید بر اینکه [[رسول خدا]] {{صل}} به کتابی که بر او [[وحی]] شده، [[تمسک]] جوید، چون او بر [[صراط مستقیم]] است<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۱۰۸.</ref>.


== پرسش‌های وابسته ==
و یا درباره نگهداری و عمل به [[الواح]] به [[موسی]] همین توصیه را می‌کند: {{متن قرآن|وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا}}<ref>«و برای او در «الواح» (تورات) در هر زمینه پندی و برای هر چیز تفصیلی نوشتیم؛ پس (گفتیم) آن را با توانمندی بستان و به قوم خود فرمان ده تا نیکوترین آن را برگزینند؛ به زودی سرای نافرمانان را به شما نشان خواهم داد» سوره اعراف، آیه ۱۴۵.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
یا درباره [[یحیی]] نیز همین تعبیر آمده:{{متن قرآن|يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ}}<ref>«ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.</ref>».


==منابع==
بنابراین اهمیت این تعبیر در سیر [[تاریخی]] خود روشن است که به [[پیامبر اسلام]] نیز افزون بر استمساک در جاهایی دیگر مانند خطاب به [[مؤمنین]] می‌گوید: {{متن قرآن|وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى}}<ref>«و هر که روی (دل) خویش به سوی خداوند نهد و نکوکار باشد بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است و سرانجام کارها با خداوند است» سوره لقمان، آیه ۲۲.</ref>» و {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است که هرگز گسستن ندارد و خداوند شنوای داناست» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> به [[پیامبر]] چنگ زدن یعنی عمل به آموزه‌های [[وحی]] و [[جدیت]] در گرفتن آنها در دشواری‌هایی که به وجود می‌آورد، تأکید می‌کند. {{متن قرآن|فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«پس، بدانچه به تو وحی شده است دست بیاز که بی‌گمان تو بر راهی راست هستی» سوره زخرف، آیه ۴۳.</ref>.
* [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱''']]


==پانویس==
'''نکات:'''
{{یادآوری پانویس}}
از ظاهر [[آیه]] بر می‌آید که حرف "فاء" در آغاز جمله برای بیان نتیجه سخنان گذشته است. (یعنی [[نبوت]] یکی از [[سنت‌های الهی]] و کتاب نازل بر آن جناب [[حق]] و دعوتش را جز [[مردم]] با [[تقوی]] [[اجابت]] نمی‌کنند، و جز دارندگان قرین از [[شیاطین]] از آن اعراض نمی‌نمایند، و [[پیامبر]] باید برای همیشه از [[ایمان آوردن]] آنان مایوس باشد، و [[خدا]] از ایشان [[انتقام]] خواهد گرفت). و به همین جهت بعد از همه آن مطالب تاکید می‌فرماید بر اینکه [[رسول خدا]] {{صل}} به کتابی که بر او [[وحی]] شده، [[تمسک]] جوید، چون او بر [[صراط مستقیم]] است<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج]]، ص ۱۰۸.</ref>.
{{پانویس2}}


[[رده:استمساک]]
== منابع ==
[[رده:مدخل]]
{{منابع}}
[[رده:اتمام لینک داخلی]]
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:اصطلاحات قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۱

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

اصطلاحی قرآنی است و منظور گرفتن از استمساک (چنگ زدن به آموزه‌های وحی) و استواری و پای قدم شدن در انجام رسالت و ثبات در پیروی از اهداف و برنامه‌های تعیین شده توسط وحی است.

این اصل در حق پیامبران پیشین با تعبیر اخذ به قوت بوده، چنانکه درباره قوم بنی اسرائیل و موسی آمده: ﴿وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ[۱]﴿وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ[۲].

و یا درباره نگهداری و عمل به الواح به موسی همین توصیه را می‌کند: ﴿وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا[۳].

یا درباره یحیی نیز همین تعبیر آمده:﴿يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ[۴]».

بنابراین اهمیت این تعبیر در سیر تاریخی خود روشن است که به پیامبر اسلام نیز افزون بر استمساک در جاهایی دیگر مانند خطاب به مؤمنین می‌گوید: ﴿وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى[۵]» و ﴿لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۶] به پیامبر چنگ زدن یعنی عمل به آموزه‌های وحی و جدیت در گرفتن آنها در دشواری‌هایی که به وجود می‌آورد، تأکید می‌کند. ﴿فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ[۷].

نکات: از ظاهر آیه بر می‌آید که حرف "فاء" در آغاز جمله برای بیان نتیجه سخنان گذشته است. (یعنی نبوت یکی از سنت‌های الهی و کتاب نازل بر آن جناب حق و دعوتش را جز مردم با تقوی اجابت نمی‌کنند، و جز دارندگان قرین از شیاطین از آن اعراض نمی‌نمایند، و پیامبر باید برای همیشه از ایمان آوردن آنان مایوس باشد، و خدا از ایشان انتقام خواهد گرفت). و به همین جهت بعد از همه آن مطالب تاکید می‌فرماید بر اینکه رسول خدا (ص) به کتابی که بر او وحی شده، تمسک جوید، چون او بر صراط مستقیم است[۸].

منابع

پانویس

  1. «و (یاد کنید) آنگاه را که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم. (و گفتیم) آنچه به شما دادیم با توانمندی بگیرید و از آنچه در آن است یاد کنید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۶۳.
  2. «و آنگاه که از شما پیمان گرفتیم و (کوه) طور را بر فراز (سر) تان برافراختیم (و گفتیم) آنچه به شما بخشیده‌ایم، با توانمندی (در اختیار) گیرید و گوش به فرمان باشید؛ (به زبان) گفتند شنفتیم و (به دل گفتند) نپذیرفتیم و به سبب کفری که داشتند، (مهر) گوساله در دلش» سوره بقره، آیه ۹۳.
  3. «و برای او در «الواح» (تورات) در هر زمینه پندی و برای هر چیز تفصیلی نوشتیم؛ پس (گفتیم) آن را با توانمندی بستان و به قوم خود فرمان ده تا نیکوترین آن را برگزینند؛ به زودی سرای نافرمانان را به شما نشان خواهم داد» سوره اعراف، آیه ۱۴۵.
  4. «ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.
  5. «و هر که روی (دل) خویش به سوی خداوند نهد و نکوکار باشد بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است و سرانجام کارها با خداوند است» سوره لقمان، آیه ۲۲.
  6. «در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است که هرگز گسستن ندارد و خداوند شنوای داناست» سوره بقره، آیه ۲۵۶.
  7. «پس، بدانچه به تو وحی شده است دست بیاز که بی‌گمان تو بر راهی راست هستی» سوره زخرف، آیه ۴۳.
  8. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج، ص ۱۰۸.