بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = نظام اقتصادی | | موضوع مرتبط = نظام اقتصادی | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''نظام اقتصادی''' مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری است که شرکت‌کنندگان در نظام را به یکدیگر و به اموال و منابع، بر اساس مبانی مشخص پیوند داده و در راستای اهداف معینی به نحو هماهنگ برای کسب بیش‌ترین [[موفقیت]] [[اقتصادی]]، سامان یافته است. در حوزه [[اقتصاد]]، از جهان‌بینی اسلام، مکتب اقتصادی [[استنتاج]] می‌شود و نظام اقتصادی اسلام راه رسیدن به [[اهداف]] اقتصادی را بر اساس مبانی مکتبی، نشان می‌دهد. | |||
برخی از مبانی نظام اقتصادی اسلام عبارت است از: مبانی خداشناختی؛ مبانی جهان‌شناختی؛ مبانی انسان‌شناختی؛ مبانی جامعه‌شناختی و مبانی [[معرفت‌شناختی]]. اصولی هم برای نظام اقتصادی بیان شده که عبارت است از: اصل [[حاکمیت]] [[مصالح]]؛ اصل [[استقلال اقتصادی]]؛ اصل آزادی اقتصادی مسئولانه؛ اصل حضور مسئولانه دولت؛ اصل [[توزیع عادلانه ثروت]] و درآمد؛ اصل [[سلامت]] در روابط مالی و غیره. | |||
== معناشناسی == | == معناشناسی == | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۱: | ||
# '''اصل [[سلامت]] در روابط مالی:''' نظام اقتصادی اسلام [[احکام]] و قواعدی را در جهت سلامت روابط مالی وضع نموده است. از جمله این امور [[تحریم]] [[ربا]]، تحریم اکل [[مال]] به [[باطل]]، تحریم معاملات ضرری و غرری و... است<ref>المکاسب المحرمه و کتاب البیع.</ref>. | # '''اصل [[سلامت]] در روابط مالی:''' نظام اقتصادی اسلام [[احکام]] و قواعدی را در جهت سلامت روابط مالی وضع نموده است. از جمله این امور [[تحریم]] [[ربا]]، تحریم اکل [[مال]] به [[باطل]]، تحریم معاملات ضرری و غرری و... است<ref>المکاسب المحرمه و کتاب البیع.</ref>. | ||
# '''اصل [[مالکیت]] مختلط:''' رابطه تنگاتنگ بین مالکیت ـ ماهیت، حدود و ویژگی ـ و نظام اقتصادی منجر به شکل‌گیری نظام‌های متفاوت گردیده است. از این رو یکی از اختلاف‌های [[نظام اقتصادی اسلام]] با نظام‌های رقیب در [[قواعد]] اساسی و [[حقوق]] مالکیت است. نظام اقتصادی اسلام نه مانند [[نظام]] سوسیالیستی فرد را از داشتن حق مالکیت [[محروم]] و نه مثل [[نظام سرمایه‌داری]] [[معتقد]] به [[آزادی]] بی‌قید و شرط مالکیت فرد است، بلکه قواعد و قوانینی برای تعدیل مالکیت<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۲۹۱.</ref> و [[مصالح عمومی]]<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۴۸۱.</ref> وضع کرده است. نظام اقتصادی اسلام سه نوع مالکیت؛ خصوصی، عمومی<ref>تحریر الوسیلة (ترجمه فارسی)، ج۱، ص۴۱۶.</ref> و دولتی<ref>ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، ص۳۱.</ref> را به رسمیت می‌شمرد<ref>[[احمد رضا صفا|صفا، احمد رضا]]، [[نظام اقتصاد اسلامی - صفا (مقاله)| مقاله «نظام اقتصاد اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص۶۳۹ ـ ۶۴۸.</ref>. | # '''اصل [[مالکیت]] مختلط:''' رابطه تنگاتنگ بین مالکیت ـ ماهیت، حدود و ویژگی ـ و نظام اقتصادی منجر به شکل‌گیری نظام‌های متفاوت گردیده است. از این رو یکی از اختلاف‌های [[نظام اقتصادی اسلام]] با نظام‌های رقیب در [[قواعد]] اساسی و [[حقوق]] مالکیت است. نظام اقتصادی اسلام نه مانند [[نظام]] سوسیالیستی فرد را از داشتن حق مالکیت [[محروم]] و نه مثل [[نظام سرمایه‌داری]] [[معتقد]] به [[آزادی]] بی‌قید و شرط مالکیت فرد است، بلکه قواعد و قوانینی برای تعدیل مالکیت<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۲۹۱.</ref> و [[مصالح عمومی]]<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۴۸۱.</ref> وضع کرده است. نظام اقتصادی اسلام سه نوع مالکیت؛ خصوصی، عمومی<ref>تحریر الوسیلة (ترجمه فارسی)، ج۱، ص۴۱۶.</ref> و دولتی<ref>ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، ص۳۱.</ref> را به رسمیت می‌شمرد<ref>[[احمد رضا صفا|صفا، احمد رضا]]، [[نظام اقتصاد اسلامی - صفا (مقاله)| مقاله «نظام اقتصاد اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص۶۳۹ ـ ۶۴۸.</ref>. | ||
== اهداف نظام اقتصادی == | |||
{{اصلی|اهداف نظام اقتصادی}} | |||
به طور طبیعی هر [[نظام اجتماعی]] برای کسب اهدافی است که به منظور نیل بدان‌ها طراحی شده است. این اهداف برآیند. نظام اقتصادی از جمله [[نظام‌های اجتماعی]] و دارای اهدافی بر اساس مبانی بینشی و هدف‌های [[نظام]] فوقانی و زیرنظام‌ها و شرکت کنندگان در آن می‌باشد. | |||
[[هدف]] نهایی [[نظام‌های اقتصادی]] [[سعادت]] فرد و [[جامعه]] است. نظام‌های مختلف تفسیرهای متفاوتی از سعادت ارائه نموده‌اند. ریشه این [[اختلاف]] را باید در مبانی [[فلسفی]] هر کلان نظام جستجو نمود. در میان [[ادیان]] و [[مذاهب]] مختلف، فقط [[اسلام]] مسیر رسیدن به سعادت را از ابتدا تا انتهای حیات مادی به روشنی ترسیم نموده است. اسلام با [[اعمال]] و عباداتی که مقرر نموده، نظام جامعی را برای [[سعادتمندی]] [[انسان]] طراحی کرده که شامل تمام حالات و سکنات او می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۳۸۷؛ ج۶، ص۱۹۱ و ۵۲۸.</ref>. | |||
برخی اهداف هم به عنوان اهداف میانی محسوب شده‌اند؛ منظور از اهداف میانی، اهدافی است که ناگزیر برای رسیدن به [[رفاه عمومی]] به عنوان هدف نهایی [[نظام اقتصادی اسلام]]، بدان‌ها نیازمندیم. این اهداف شامل [[عدالت]]، [[امنیت]]، باروری استعدادهای طبیعت برای [[پیشرفت]]، [[وحدت]] و [[استقلال]] است<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۵۲۵؛ ج۷، ص۱۹۳؛ میرمعزی، سید حسین، نظام اقتصادی اسلام، ۱۳۹۱.</ref>.<ref>[[احمد رضا صفا|صفا، احمد رضا]]، [[نظام اقتصاد اسلامی - صفا (مقاله)| مقاله «نظام اقتصاد اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص۶۳۲ ـ ۶۳۸.</ref> | |||
== نهادهای [[اقتصادی]] == | == نهادهای [[اقتصادی]] == | ||