آل عمران در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]] | + - [[))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
 
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = آل عمران| عنوان مدخل  = آل عمران| مداخل مرتبط = [[آل عمران در قرآن]]| پرسش مرتبط  = }}
{{نبوت}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[آل عمران]]''' است. "'''[[آل عمران]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[آل عمران در قرآن]] - [[آل عمران در حدیث]] - [[آل عمران در کلام اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[آل عمران (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
 
واژه [[آل عمران]] فقط یک بار در [[آیه]] ۳۳ سومین [[سوره]] [[قرآن]] آمده؛ از این رو، این [[سوره]] به "[[آل عمران]]" موسوم شده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.</ref>. لغویان و [[مفسّران]]، برای کلمه "[[آل]]" معانی گوناگونی چون [[خانواده]]، [[فرزندان]]، [[پیروان]] و شخص برشمرده‌اند.
واژه [[آل عمران]] فقط یک بار در [[آیه]] ۳۳ سومین [[سوره]] [[قرآن]] آمده؛ از این رو، این [[سوره]] به "[[آل عمران]]" موسوم شده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.</ref>. لغویان و [[مفسّران]]، برای کلمه "[[آل]]" معانی گوناگونی چون [[خانواده]]، [[فرزندان]]، [[پیروان]] و شخص برشمرده‌اند.


==مراد از [[آل عمران]] در [[قرآن]]==
== مراد از [[آل عمران]] در [[قرآن]] ==
[[مفسّران]] در اینکه [[عمران]] در [[آیه]] نام چه کسی است، اختلاف دارند. برخی او را [[عمران بن یصهر بن قاهث‌ بن لاوی بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم]]، [[پدر]] [[موسی]]{{ع}} و [[هارون]] و بعضی [[عمران بن ماثان]] [[پدر]] [[مریم]] می‌دانند که وی از [[نسل]] [[سلیمان‌ بن‌ داوود بن إیشا]] و همه از [[نسل]] [[یهودا ابن یعقوب‌ بن اسحاق بن ابراهیم]]‌اند. البتّه [[عهد عتیق]] [[موسی]] و [[هارون]] را پسران [[عمرام بن قهات]] می‌داند <ref>کتاب مقدّس، خروج، ۶: ۱۸ ـ ۲۲.</ref>. گفته شده که بین این دو [[عمران]]، ۱۸۰۰ سال فاصله بوده است <ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛ البتّه بیش‌تر [[مفسّران]] بر این باورند که وی به ادلّه ذیل [[پدر]] [[مریم]] است:  
[[مفسّران]] در اینکه [[عمران]] در [[آیه]] نام چه کسی است، اختلاف دارند. برخی او را [[عمران بن یصهر بن قاهث‌ بن لاوی بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم]]، [[پدر]] [[موسی]] {{ع}} و [[هارون]] و بعضی [[عمران بن ماثان]] [[پدر]] [[مریم]] می‌دانند که وی از [[نسل]] [[سلیمان‌ بن‌ داوود بن إیشا]] و همه از [[نسل]] [[یهودا ابن یعقوب‌ بن اسحاق بن ابراهیم]]‌اند. البتّه [[عهد عتیق]] [[موسی]] و [[هارون]] را پسران [[عمرام بن قهات]] می‌داند <ref>کتاب مقدّس، خروج، ۶: ۱۸ ـ ۲۲.</ref>. گفته شده که بین این دو [[عمران]]، ۱۸۰۰ سال فاصله بوده است <ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛ البتّه بیش‌تر [[مفسّران]] بر این باورند که وی به ادلّه ذیل [[پدر]] [[مریم]] است:  
#در ادامه [[سوره]] [[آل عمران]] [[سخن]] از [[پدر]]، [[مادر]] و [[فرزند مریم]] و نیز [[زکریا]]، متکفّل وی است؛ پس مقصود از [[عمران]] در این [[آیه]] نیز باید [[پدر]] [[مریم]] باشد و اگر منظور، [[پدر]] [[موسی]] باشد، با [[آیات]] این [[سوره]] تناسبی ندارد<ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>.
# در ادامه [[سوره]] [[آل عمران]] [[سخن]] از [[پدر]]، [[مادر]] و [[فرزند مریم]] و نیز [[زکریا]]، متکفّل وی است؛ پس مقصود از [[عمران]] در این [[آیه]] نیز باید [[پدر]] [[مریم]] باشد و اگر منظور، [[پدر]] [[موسی]] باشد، با [[آیات]] این [[سوره]] تناسبی ندارد<ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>.
#آیاتِ پس از [[آیه]] ۳۳ به چگونگی [[برگزیدن]] [[آل عمران]] پرداخته و تکرار نام [[عمران]] در [[آیات]] بعد، مانند تکرار اسم در دو جمله است که یکی بودن هر دو اسم را متبادر می‌سازد و اگر مقصود از شخص دوم، غیر از شخص اوّل باشد، موجب به [[اشتباه]] افکندن شنونده می‌شود که از [[کلام]] [[حکیم]] به دور است<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref>.  
# آیاتِ پس از [[آیه]] ۳۳ به چگونگی [[برگزیدن]] [[آل عمران]] پرداخته و تکرار نام [[عمران]] در [[آیات]] بعد، مانند تکرار اسم در دو جمله است که یکی بودن هر دو اسم را متبادر می‌سازد و اگر مقصود از شخص دوم، غیر از شخص اوّل باشد، موجب به [[اشتباه]] افکندن شنونده می‌شود که از [[کلام]] [[حکیم]] به دور است<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref>.  
#در مواردی، از [[پدر]] [[مریم]] با نام [[عمران]] یاد شده؛ ولی در هیچ جای از [[قرآن]]، از [[پدر]] [[موسی]] به [[عمران]] تعبیر نشده است <ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>.
# در مواردی، از [[پدر]] [[مریم]] با نام [[عمران]] یاد شده؛ ولی در هیچ جای از [[قرآن]]، از [[پدر]] [[موسی]] به [[عمران]] تعبیر نشده است <ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>.
#این [[آیه]] با [[آیه]] دیگری که درباره [[مریم]] و [[عیسی]] است، مطابقت شدید دارد: {{متن قرآن|وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِنْ رُوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«و آن زن را (یاد کن) که پاکدامن بود و در او از روان خویش دمیدیم و او و پسرش را برای جهانیان نشانه‌ای (شگرف) گرداندیم» سوره انبیاء، آیه ۹۱.</ref><ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>. گفته شده مقصود از [[عمران]] در این [[آیه]] و [[آیات]] بعد، [[پدر]] [[موسی]] می‌باشد، زیرا که ممکن است [[عمران]]، [[پدر]] [[موسی]] نیز دختری به نام [[مریم]] داشته است، هم چنانکه در [[عهد عتیق]] نیز [[مریم]] [[خواهر]] [[موسی]] و [[هارون]] و هر سه از [[فرزندان]] عمرام به شمار آمده است<ref>کتاب مقدّس، اول تواریخ، ۵:۲۹.</ref>. این حرف پذیرفته نیست؛ زیرا [[آیات]] از مریمی سخن می‌گوید که کفالت او را [[زکریا]]، [[پدر]] [[یحیی]] بر عهده داشته است و [[زکریا]] و [[یحیی]] هر دو در زمان [[عیسی]] می‌زیسته‌اند<ref>بیضاوی، ج ۲، ص ۳۰.</ref> و به [[شهادت]] [[قرآن]]، پیش از آن، کسی به نام [[یحیی]] نامیده نشده بود {{متن قرآن|يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا}}<ref>«ای زکریّا! ما تو را به پسری نوید می‌دهیم که نام او یحیی است؛ پیش از این همنامی برای او نگمارده‌ایم» سوره مریم، آیه ۷.</ref> در ضمن، مقصود از [[آل‌ عمران]]، نمی‌تواند هر دو [[عمران]] باشد؛ زیرا نام [[عمران]] [[پدر]] [[مریم]]، دو بار در [[قرآن]] آمده و از [[عمران]] [[پدر]] [[موسی]] نامی برده نشده است. از سوی دیگر، فاصله آنها حدود ۱۸۰۰ سال بوده که با این فاصله زمانی، بعید به نظر می‌رسد منظور هر دوی آنها باشد<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
# این [[آیه]] با [[آیه]] دیگری که درباره [[مریم]] و [[عیسی]] است، مطابقت شدید دارد: {{متن قرآن|وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِنْ رُوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«و آن زن را (یاد کن) که پاکدامن بود و در او از روان خویش دمیدیم و او و پسرش را برای جهانیان نشانه‌ای (شگرف) گرداندیم» سوره انبیاء، آیه ۹۱.</ref><ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref>. گفته شده مقصود از [[عمران]] در این [[آیه]] و [[آیات]] بعد، [[پدر]] [[موسی]] می‌باشد، زیرا که ممکن است [[عمران]]، [[پدر]] [[موسی]] نیز دختری به نام [[مریم]] داشته است، هم چنانکه در [[عهد عتیق]] نیز [[مریم]] [[خواهر]] [[موسی]] و [[هارون]] و هر سه از [[فرزندان]] عمرام به شمار آمده است<ref>کتاب مقدّس، اول تواریخ، ۵:۲۹.</ref>. این حرف پذیرفته نیست؛ زیرا [[آیات]] از مریمی سخن می‌گوید که کفالت او را [[زکریا]]، [[پدر]] [[یحیی]] بر عهده داشته است و [[زکریا]] و [[یحیی]] هر دو در زمان [[عیسی]] می‌زیسته‌اند<ref>بیضاوی، ج ۲، ص ۳۰.</ref> و به [[شهادت]] [[قرآن]]، پیش از آن، کسی به نام [[یحیی]] نامیده نشده بود {{متن قرآن|يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا}}<ref>«ای زکریّا! ما تو را به پسری نوید می‌دهیم که نام او یحیی است؛ پیش از این همنامی برای او نگمارده‌ایم» سوره مریم، آیه ۷.</ref> در ضمن، مقصود از [[آل‌ عمران]]، نمی‌تواند هر دو [[عمران]] باشد؛ زیرا نام [[عمران]] [[پدر]] [[مریم]]، دو بار در [[قرآن]] آمده و از [[عمران]] [[پدر]] [[موسی]] نامی برده نشده است. از سوی دیگر، فاصله آنها حدود ۱۸۰۰ سال بوده که با این فاصله زمانی، بعید به نظر می‌رسد منظور هر دوی آنها باشد<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.


[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.</ref> بیان می‌کند منظور از [[عمران]] که در این [[آیه]] نامش برده شده یا [[پدر]] [[مریم]] است و یا [[پدر]] [[موسی]]{{ع}} و به هر تقدیر یکی از ذریّه [[ابراهیم]] است و [[آل ابراهیم]] هم ذریّه او است، پس با آوردن [[آل عمران]]، در [[حقیقت]] دو بار [[آل ابراهیم]]، در [[قرآن]] ذکر شده است. به این [[دلیل]] که منظور از [[آل ابراهیم]]، بعضی از ایشان است نه همه آنان<ref>المیزان، ج۳، ص۲۵۷.</ref>. اما از آنجا که [[آیه]] {{متن قرآن|إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که همسر عمران گفت: پروردگارا! من نذر کرده‌ام آنچه در شکم دارم آزاد (از هر شرطی) تو را باشد پس (نذر مرا) از من بپذیر که تویی که شنوای دانایی» سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> از {{متن قرآن|امْرَأَتُ عِمْرَانَ}} به عنوان [[مادر]] [[حضرت مریم]] [[سخن]] گفته می‌شود و از آن پس نیز تا [[آیه]] ۶۰ سرگذشت [[حضرت مریم]] و [[عیسی]]{{ع}} بیان می‌گردد و نیز در سراسر [[قرآن]]، هیچ‌گاه نام [[پدر]] [[حضرت موسی]] ذکر نشده، منظور [[پدر]] [[حضرت مریم]] می‌باشد. به این ترتیب مراد از [[آل عمران]]، [[حضرت مریم]] و [[حضرت عیسی]]{{ع}} و احتمالاً [[مادر]] [[مریم]] است<ref>المیزان، ج۳، ص۲۵۷.</ref>. برخی نیز گفته‌اند: مراد از [[آل عمران]] خود [[عمران]] است. در [[روایات]] [[مسیحیان]] برای [[پدر]] [[حضرت مریم]] نام دیگری ذکر شده است، ولی این سخن نزد [[مفسران]] [[مسلمان]] اعتباری ندارد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۴.</ref>.
[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.</ref> بیان می‌کند منظور از [[عمران]] که در این [[آیه]] نامش برده شده یا [[پدر]] [[مریم]] است و یا [[پدر]] [[موسی]] {{ع}} و به هر تقدیر یکی از ذریّه [[ابراهیم]] است و [[آل ابراهیم]] هم ذریّه او است، پس با آوردن [[آل عمران]]، در [[حقیقت]] دو بار [[آل ابراهیم]]، در [[قرآن]] ذکر شده است. به این [[دلیل]] که منظور از [[آل ابراهیم]]، بعضی از ایشان است نه همه آنان<ref>المیزان، ج۳، ص۲۵۷.</ref>. اما از آنجا که [[آیه]] {{متن قرآن|إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که همسر عمران گفت: پروردگارا! من نذر کرده‌ام آنچه در شکم دارم آزاد (از هر شرطی) تو را باشد پس (نذر مرا) از من بپذیر که تویی که شنوای دانایی» سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> از {{متن قرآن|امْرَأَتُ عِمْرَانَ}} به عنوان [[مادر]] [[حضرت مریم]] [[سخن]] گفته می‌شود و از آن پس نیز تا [[آیه]] ۶۰ سرگذشت [[حضرت مریم]] و [[عیسی]] {{ع}} بیان می‌گردد و نیز در سراسر [[قرآن]]، هیچ‌گاه نام [[پدر]] [[حضرت موسی]] ذکر نشده، منظور [[پدر]] [[حضرت مریم]] می‌باشد. به این ترتیب مراد از [[آل عمران]]، [[حضرت مریم]] و [[حضرت عیسی]] {{ع}} و احتمالاً [[مادر]] [[مریم]] است<ref>المیزان، ج۳، ص۲۵۷.</ref>. برخی نیز گفته‌اند: مراد از [[آل عمران]] خود [[عمران]] است. در [[روایات]] [[مسیحیان]] برای [[پدر]] [[حضرت مریم]] نام دیگری ذکر شده است، ولی این سخن نزد [[مفسران]] [[مسلمان]] اعتباری ندارد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۴.</ref>.


امتیازهای [[پیامبران]] گذشته از جمله [[آل عمران]] زمینه‌ساز [[ایمان]] [[اهل کتاب]] به [[پیامبر خاتم]] است. به‌ویژه [[یادآوری]] این مطلب که [[پیغمبر]] خاتم از [[خاندان]] همان [[پیامبران پیشین]] است و امت‌های آنان همگی مأمورند به [[پیامبری]] که [[آیین]] آنها را [[تصدیق]] می‌کند، [[ایمان]] آورند.<ref>[[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[ آل عمران - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ۵۴-۵۵؛ [[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
امتیازهای [[پیامبران]] گذشته از جمله [[آل عمران]] زمینه‌ساز [[ایمان]] [[اهل کتاب]] به [[پیامبر خاتم]] است. به‌ویژه [[یادآوری]] این مطلب که [[پیغمبر]] خاتم از [[خاندان]] همان [[پیامبران پیشین]] است و امت‌های آنان همگی مأمورند به [[پیامبری]] که [[آیین]] آنها را [[تصدیق]] می‌کند، [[ایمان]] آورند.<ref>[[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل عمران - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ۵۴-۵۵؛ [[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 288.</ref>


در مجموع درباره [[آل عمران]] احتمالات زیر وجود دارد:
در مجموع درباره [[آل عمران]] احتمالات زیر وجود دارد:
#[[عیسی]] و [[مریم]] که این قول مشهور است<ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛
# [[عیسی]] و [[مریم]] که این قول مشهور است<ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛
#[[موسی]] و [[هارون]]؛  
# [[موسی]] و [[هارون]]؛  
#[[مؤمنان]] به [[عیسی]]، زیرا [[آل]] به معنای پیرو نیز آمده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛
# [[مؤمنان]] به [[عیسی]]، زیرا [[آل]] به معنای پیرو نیز آمده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛
#[[امام علی]]{{ع}} زیرا نام [[پدر]] [[حضرت]] در [[تورات]]، [[عمران]] است<ref>روض‌الجنان، ج ۴، ص ۲۸۴.</ref>؛
# [[امام علی]] {{ع}} زیرا نام [[پدر]] [[حضرت]] در [[تورات]]، [[عمران]] است<ref>روض‌الجنان، ج ۴، ص ۲۸۴.</ref>؛
#[[پیامبران]] و [[امامان]] معصومی که از نسل [[عمران]] هستند <ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛ زیرا آنان را در [[آیه]]، [[برگزیدگان خداوند]] دانسته و این [[وصف]] در همه [[خویشان]] و نزدیکان صادق نیست<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛
# [[پیامبران]] و [[امامان]] معصومی که از نسل [[عمران]] هستند <ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛ زیرا آنان را در [[آیه]]، [[برگزیدگان خداوند]] دانسته و این وصف در همه [[خویشان]] و نزدیکان صادق نیست<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۳۵.</ref>؛
#شخص [[عمران]]، چنان‌که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازمانده‌ای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهاده‌اند و فرشتگان آن را حمل می‌کنند، بی‌گمان در آن برای شما اگر مؤمن باشید نشانه‌ای است» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref> از شخص [[موسی]] و [[هارون]]، به [[آل]] تعبیر شده است<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۳۴.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
# شخص [[عمران]]، چنان‌که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازمانده‌ای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهاده‌اند و فرشتگان آن را حمل می‌کنند، بی‌گمان در آن برای شما اگر مؤمن باشید نشانه‌ای است» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref> از شخص [[موسی]] و [[هارون]]، به [[آل]] تعبیر شده است<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۳۴.</ref><ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 288-289.</ref>


==علت برگزیدگی [[آل عمران]] در [[قرآن]]==
== علت برگزیدگی [[آل عمران]] در [[قرآن]] ==
#[[مفسران]] علت [[برگزیده شدن]] [[آل عمران]] را این‌گونه بیان کرده‌اند: [[خداوند]]، کسانی را بر می‌گزیند که در قول و عمل [[ثبات]] داشته باشند و چون [[آل عمران]]، دارای این ویژگی بودند، [[برگزیده]] شدند.
# [[مفسران]] علت [[برگزیده شدن]] [[آل عمران]] را این‌گونه بیان کرده‌اند: [[خداوند]]، کسانی را بر می‌گزیند که در قول و عمل [[ثبات]] داشته باشند و چون [[آل عمران]]، دارای این ویژگی بودند، برگزیده شدند.
#بعضی نیز گفته‌اند: مقصود این است که [[خداوند]] از گفتار و نیت‌های [[قلبی]] آنان [[آگاه]] است و ملاک [[گزینش]] [[آل عمران]] از این جهت است که در گفتار صادق و در [[نیت]] [[پاک]] و خالص‌اند. به هر حال [[گزینش]] آنها بر اساس [[ارزش‌ها]] و شایستگی‌های موجود در آنان بوده است<ref>اعلام قرآن، ص۱۳۱.</ref> و [[خدای تعالی]] کسی را از میان [[خلق]] خود بر نخواهد گزید مگر اینکه [[معصوم]]، [[پاکیزه]] و منزّه از [[زشتی‌ها]] باشد، بنابراین کسانی باید از [[آل عمران]] [[انتخاب]] شوند که [[معصوم]] باشند، خواه [[پیامبر]] باشند یا [[امام]] <ref>تفسیر راهنما، ج ۲، ص ۴۰۰.</ref>.
# بعضی نیز گفته‌اند: مقصود این است که [[خداوند]] از گفتار و نیت‌های [[قلبی]] آنان [[آگاه]] است و ملاک [[گزینش]] [[آل عمران]] از این جهت است که در گفتار صادق و در [[نیت]] [[پاک]] و خالص‌اند. به هر حال [[گزینش]] آنها بر اساس [[ارزش‌ها]] و شایستگی‌های موجود در آنان بوده است<ref>اعلام قرآن، ص۱۳۱.</ref> و [[خدای تعالی]] کسی را از میان [[خلق]] خود بر نخواهد گزید مگر اینکه [[معصوم]]، [[پاکیزه]] و منزّه از [[زشتی‌ها]] باشد، بنابراین کسانی باید از [[آل عمران]] [[انتخاب]] شوند که [[معصوم]] باشند، خواه [[پیامبر]] باشند یا [[امام]] <ref>تفسیر راهنما، ج ۲، ص ۴۰۰.</ref>.
==نسبت [[آل عمران]] و [[آل ابراهیم]]==
== نسبت [[آل عمران]] و [[آل ابراهیم]] ==
براساس مباحث گذشته، چه [[عمران]] [[پدر]] [[مریم]] باشد یا [[پدر]] [[موسی]] و [[هارون]]، در هر صورت، جزو [[آل ابراهیم]] است<ref> الکشّاف، ج ۱، ص ۳۵۴.</ref>؛ زیرا [[آل ابراهیم]]، چه از طریق [[اسماعیل]] و چه از طریق [[اسحاق]]، شامل هر دو [[عمران]] و همه [[پیامبران]] و [[معصومان]] پس از [[ابراهیم]] نیز می‌شود<ref>الفرقان، ج ۳و۴، ص ۱۰۳.</ref>؛ چنان که گروهی از [[مفسّران]] در [[تفسیر]] {{متن قرآن|ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref>.
براساس مباحث گذشته، چه [[عمران]] [[پدر]] [[مریم]] باشد یا [[پدر]] [[موسی]] و [[هارون]]، در هر صورت، جزو [[آل ابراهیم]] است<ref> الکشّاف، ج ۱، ص ۳۵۴.</ref>؛ زیرا [[آل ابراهیم]]، چه از طریق [[اسماعیل]] و چه از طریق [[اسحاق]]، شامل هر دو [[عمران]] و همه [[پیامبران]] و [[معصومان]] پس از [[ابراهیم]] نیز می‌شود<ref>الفرقان، ج ۳و۴، ص ۱۰۳.</ref>؛ چنان که گروهی از [[مفسّران]] در [[تفسیر]] {{متن قرآن|ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref>.
گفته‌اند: همه [[پیامبران]]، از ذرّیّه [[آدم]] و بعد ذرّیّه [[نوح]]، سپس ذرّیّه [[ابراهیم]] هستند<ref>الدر المنثور، ج ۲، ص ۱۸۰.</ref>. برخی نیز گفته‌اند: {{متن قرآن|ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref> حال یا بدل از [[آل ‌ابراهیم]] و [[آل عمران]] است؛ یعنی آن دو، یک ذرّیّه هستند که بعضی ([[آل عمران]]) از بعضی دیگر ([[آل ‌ابراهیم]]) هستند<ref>بیضاوی، ج۲، ص ۲۹؛ التفسیرالکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛ امّا درباره این که چرا از [[آل عمران]] جداگانه نام برده شده با این که آل‌ابراهیم آن را دربردارد، سه احتمال وجود دارد:
گفته‌اند: همه [[پیامبران]]، از ذرّیّه [[آدم]] و بعد ذرّیّه [[نوح]]، سپس ذرّیّه [[ابراهیم]] هستند<ref>الدر المنثور، ج ۲، ص ۱۸۰.</ref>. برخی نیز گفته‌اند: {{متن قرآن|ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref> حال یا بدل از [[آل ‌ابراهیم]] و [[آل عمران]] است؛ یعنی آن دو، یک ذرّیّه هستند که بعضی ([[آل عمران]]) از بعضی دیگر ([[آل ‌ابراهیم]]) هستند<ref>بیضاوی، ج۲، ص ۲۹؛ التفسیرالکبیر، ج ۸، ص ۲۴.</ref>؛ امّا درباره این که چرا از [[آل عمران]] جداگانه نام برده شده با این که آل‌ابراهیم آن را دربردارد، سه احتمال وجود دارد:
#برای [[آگاه کردن]] مخاطب به این که [[عیسی]] هم بشری با [[کرامات]] بزرگ از [[ناحیه]] [[خداوند]] است و برای [[نبوّت]] [[برگزیده]] شده تا ادّعای مدّعیانِ [[الوهیت]] او را [[باطل]] کند<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref>.
# برای [[آگاه کردن]] مخاطب به این که [[عیسی]] هم بشری با [[کرامات]] بزرگ از [[ناحیه]] [[خداوند]] است و برای [[نبوّت]] برگزیده شده تا ادّعای مدّعیانِ [[الوهیت]] او را [[باطل]] کند<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref>.
#برای [[آگاه کردن]] مخاطب به [[شرف]] و [[منزلت]] [[آل عمران]] است؛ البتّه [[ذکر خاص]] پس از عام، لزوماً به معنای [[برتری]] بر دیگران نیست؛ زیرا [[خاتم انبیا]]، [[برترین]] [[پیامبران]] بوده و داخل در [[آل ‌ابراهیم]] است<ref>بیضاوی، ج ۲، ص ۲۹.</ref>
# برای [[آگاه کردن]] مخاطب به [[شرف]] و [[منزلت]] [[آل عمران]] است؛ البتّه [[ذکر خاص]] پس از عام، لزوماً به معنای [[برتری]] بر دیگران نیست؛ زیرا [[خاتم انبیا]]، [[برترین]] [[پیامبران]] بوده و داخل در [[آل ‌ابراهیم]] است<ref>بیضاوی، ج ۲، ص ۲۹.</ref>
#چون [[قرآن]]، پس از این [[آیه]]، به تفصیل درباره دو فرد منسوب به [[عمران]] یعنی [[مریم]] و [[عیسی]] سخن گفته، نام [[آل عمران]] را جداگانه آورده است<ref>الفرقان، ج۳ و ۴، ص۱۰۳.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
# چون [[قرآن]]، پس از این [[آیه]]، به تفصیل درباره دو فرد منسوب به [[عمران]] یعنی [[مریم]] و [[عیسی]] سخن گفته، نام [[آل عمران]] را جداگانه آورده است<ref>الفرقان، ج۳ و ۴، ص۱۰۳.</ref><ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 290.</ref>
 
==چرا [[قرآن]] به [[فضایل]] [[آل عمران]] پرداخته است؟==
برخی‌ گفته‌اند: [[عقاید]] [[انحرافی]] [[یهود]] که می‌گفتند: ما [[فرزندان]] و [[دوستان]] خداییم و [[مسیحیان]] که می‌گفتند: [[مسیح]] [[پسر خدا]] است، موجب‌شد تا [[خداوند]] در ابتدای [[آیه]]، [[فضایل]] [[پیامبران]] را [[نقل]]، و در پایان با جمله {{متن قرآن| وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>« خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref> دروغ‌گویان در [[حقّ]] [[انبیا]] را [[تهدید]] کند<ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۵.</ref>. بعضی نیز گفته‌اند: [[یادآوری]] امتیازهای [[پیامبران]] گذشته، از جمله آل‌عمران، زمینه‌ساز [[ایمان]] [[اهل‌کتاب]] به [[پیامبر خاتم]] است<ref>راهنما، ج ۲، ص ۴۰۱.</ref>؛ به ویژه که یادآور می‌شود: [[پیغمبر]] خاتم، از [[خاندان]] همان [[پیامبران پیشین]] است و امّت‌های آنان همگی مأمورند به [[پیامبری]] که [[آیین]] آنها را [[تصدیق]] می‌کند، [[ایمان]] آورند<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
 
== پرسش‌های وابسته ==


== جستارهای وابسته ==
== چرا [[قرآن]] به [[فضایل]] [[آل عمران]] پرداخته است؟ ==
برخی‌ گفته‌اند: [[عقاید]] [[انحرافی]] [[یهود]] که می‌گفتند: ما [[فرزندان]] و [[دوستان]] خداییم و [[مسیحیان]] که می‌گفتند: [[مسیح]] [[پسر خدا]] است، موجب‌شد تا [[خداوند]] در ابتدای [[آیه]]، [[فضایل]] [[پیامبران]] را [[نقل]]، و در پایان با جمله {{متن قرآن| وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۴.</ref> دروغ‌گویان در [[حقّ]] [[انبیا]] را [[تهدید]] کند<ref>التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۵.</ref>. بعضی نیز گفته‌اند: [[یادآوری]] امتیازهای [[پیامبران]] گذشته، از جمله آل‌عمران، زمینه‌ساز [[ایمان]] [[اهل‌کتاب]] به [[پیامبر خاتم]] است<ref>راهنما، ج ۲، ص ۴۰۱.</ref>؛ به ویژه که یادآور می‌شود: [[پیغمبر]] خاتم، از [[خاندان]] همان [[پیامبران پیشین]] است و امّت‌های آنان همگی مأمورند به [[پیامبری]] که [[آیین]] آنها را [[تصدیق]] می‌کند، [[ایمان]] آورند<ref>روح‌المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۲۱۱.</ref><ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 290-291.</ref>


==منابع==
== منابع ==
*[[پرونده:000052.jpg|22px]] [[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
{{منابع}}
* [[پرونده:000052.jpg|22px]] [[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[آل عمران - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
* [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل عمران - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
* [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل عمران - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل عمران»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس}}


[[رده:آل عمران]]
[[رده:آل عمران]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش