|
|
| (۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{مدخل مرتبط |
| | | موضوع مرتبط = رزق |
| | | عنوان مدخل = رزق |
| | | مداخل مرتبط = [[رزق در قرآن]] - [[رزق در فقه اسلامی]] - [[رزق در فقه سیاسی]] - [[رزق در معارف دعا و زیارات]] - [[رزق در معارف و سیره سجادی]] - [[رزق در کلام اسلامی]] |
| | | پرسش مرتبط = |
| | }} |
|
| |
|
| {{نبوت}}
| | == مقدمه == |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | واژه "رِزْق" اسم مصدر و به گفته برخی مفهومی شناخته شده و بی‌نیاز از تعریف است. <ref>المحیط فی اللغه، ج ۵، ص ۳۰۳؛ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> و به معنای مصدری نیز به کار می‌رود. مصدر این ماده به [[فتح]] راء است. <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[رزق در قرآن]] | [[رزق در حدیث]] | [[رزق در کلام اسلامی]] | [[رزق در فقه سیاسی]] | [[رزق در معارف دعا و زیارات]] | [[رزق در معارف و سیره سجادی]] | [[رزق در معارف و سیره رضوی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[رزق (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| ==مقدمه==
| | معنای مصدری [[رزق]] [[عطا]] ([[بخشش]]) بوده <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۶. </ref> و قیود "مطابقت با احتیاج مرزوق"، "کثرت" و "جریان" در آن ملحوظ‌اند و با این قیود از مفاهیم دیگری همچون [[احسان]]، انعام، اعطاء، [[حظّ]]، نصیب و [[انفاق]] متمایز می‌گردد. <ref>التحقیق، ج ۴، ص ۱۰۲ـ۱۰۳، "رزق".</ref> برخی در تبیین تطوّر لغوی رزق گفته‌اند که ابتدا در آن مفهوم عطا لحاظ شده و به [[غذا]] اختصاص داشته، از این رو در مواردی به کار می‌رفته که دهنده رزق معلوم باشد. سپس این معنا گسترش یافته و در هر غذایی به کار رفته که به [[انسان]] می‌رسد، گرچه دهنده آن معلوم نباشد. پس از آن نیز توسعه سومی در معنا پدید آمده و به هر نفعی که به کسی برسد، هر چند غذا نباشد اطلاق شده است،<ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۳۷. </ref> بنابراین می‌توان گفت رزق به معنای چیزی است که از آن بهره برده می‌شود <ref> الصحاح، ج ۴، ص ۱۴۸۱، "رزق".</ref> و مصادیق آن به طور کلی به دو گونه ظاهری مانند رزق ابدان و [[باطنی]] مانند [[علوم]] و [[معارف]] برای [[قلوب]] و [[نفوس]] قسمت می‌شوند<ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله «رزق»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۳.</ref> |
| روزی واژه‌ای [[فارسی]] است که به معنای [[خوراک]] روزانه و ضروریات [[زندگی]] به کار رفته است. (لغت‌نامه)
| |
| معادل کلمه روزی در [[زبان عربی]] واژه [[رزق]] است که به معنای خوراک روزانه، [[موهبت]]، نصیب و بهره به کار رفته است.
| |
| کلمه روزی گاهی به عطای جاری گفته می‌شود، خواه [[دنیوی]] باشد یا [[اخروی]]؛ و گاه به نصیب و بهره [[فرد]] از چیزی رزق اطلاق می‌گردد. (مفردات الفاظ القرآن)
| |
| [[آیات الهی]] [[خداوند]] را [[رزّاق]] و روزی‌دهنده همه موجودات معرفی نموده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ}}<ref>«بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.</ref> و نیز در [[قرآن]] می‌فرماید: هیچ جنبنده‌ای در [[زمین]] نیست مگر اینکه روزی او بر خداست<ref>{{متن قرآن|وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا...}} «و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است.».. سوره هود، آیه ۶.</ref>. | |
| [[امام سجاد]]{{ع}} هم در [[نیایش بیست‌ونهم]] عرض می‌کند: «خداوندا آن وعده‌ای را که در [[وحی]] خود بر [[پیامبر]]{{صل}} بدان تصریح کرده‌ای و در قرآن بر آن [[سوگند]] خورده‌ای سبب [[قطع]] دل‌مشغولی ما به رزقی قرار بده که خود تکفل کرده‌ای». | |
|
| |
|
| و نیز عرضه می‌دارد: «خداوندا تو خود گفته‌ای روزی شما و هرچه به شما [[وعده]] داده شده در [[آسمان]] است».
| | == جستارهای وابسته == |
| در [[فرهنگ]] [[قرآنی]] [[رزق و روزی]] علاوه بر بعد مادی در بعد [[معنوی]] هم از اهمیت بالایی برخوردار است، چون شامل تمام [[سجایای اخلاقی]] و امتیازات [[روحی]] و معنوی می‌گردد.
| | {{مدخل وابسته}} |
| [[شاهد]] مثال این مطلب در [[قرآن کریم]]: گفت ای [[قوم]] من، چه می‌گویید اگر از جانب پروردگارم [[دلیل]] روشنی داشته باشم و او از سوی خود [[روزی نیکو]] ([[نبوت]]) به من [[عطا]] کرده باشد<ref>{{متن قرآن|قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا...}} «گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟).».. سوره هود، آیه ۸۸.</ref>.
| | * [[ارتزاق]] |
| [[حضرت سیّدالساجدین]]{{ع}} در فرازهای مختلف [[نیایش]] بیست‌و‌دوم به برخی از اقسام [[رزق]] [[معنوی]] اشاراتی فرموده است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لِآخِرَتِي}}؛ بار خدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و روزی من چنان قرار ده که [[شوق]] عمل در [[راه]] تو توشه [[روز]] بازپسینم باشد. | | {{پایان مدخل وابسته}} |
| «و بدان هنگام که در [[سپاسگزاری]] در برابر نعمت‌های تو، که در [[آسودگی]] و [[سختی]] و تندرستی و [[بیماری]] به من [[عطا]] کرده‌ای، [[قصور]] ورزم، تو [[حقیقت]] را روزی من ساز»<ref>همان.</ref>.
| |
| و [[سلامت]] سینه از [[حسد]] را روزیم گردان<ref>همان.</ref>.
| |
|
| |
|
| برخلاف این [[تصور]] عامیانه که تنها زیاد تلاش کردن را عامل افزایش روزی می‌داند، واقعاً چنین نیست و رعایت نکات [[اخلاقی]] و [[تمسک]] به عوامل معنوی نیز باعث [[گشایش]] در امور و [[برکت]] و فراوانی رزق می‌شود. [[تقوا]]، [[انفاق]]، [[خوش خلقی]]، [[صله رحم]] و [[اطعام]] [[فقیر]] از جمله عوامل روزی‌رسان است که می‌توان ذکر کرد.
| | == منابع == |
| در [[قرآن کریم]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ}}<ref>«و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید * و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد» سوره طلاق، آیه ۲-۳.</ref>.
| | {{منابع}} |
| چنانچه برخی از [[احادیث]] نیز مؤید این مطلب می‌باشند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «صله رحم [[انسان]] را خوش‌اخلاق، باسخاوت و [[پاکیزه]] [[جان]] می‌نماید و روزی او را زیاد می‌کند و [[مرگ]] را به تأخیر می‌اندازد»<ref>کافی، ج۲، ص۱۵۱.</ref>. و هم ایشان می‌گوید: «هر که با خانواده‌اش [[خوش‌رفتاری]] کند عمرش دراز می‌شود»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۶۲.</ref>.
| | # [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله «رزق»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳''']] |
| | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| [[امام سجاد]]{{ع}} نیز از [[خداوند]] برکت در رزق<ref>نیایش بیست‌و‌دوم.</ref> و روزی بی‌حساب [[طلب]] می‌نماید: «بار خدایا درود بفرست بر محمد و خاندانش و مرا از [[رنج]] تحصیل معاش [[بی‌نیازی]] ده و بی‌حساب روزی‌ام ده، تا از [[عبادت]] تو به طلب روزی نپردازم و بار گران عواقب [[کسب و کار]] بر دوش نگیرم»<ref>نیایش بیستم.</ref>.
| | == پانویس == |
| از دیدگاه امام سجاد{{ع}} روزی فراوان و [[واسع]] خواستن هیچ اشکالی ندارد<ref>نیایش بیستم.</ref>. آن [[حضرت]] [[کامل‌ترین]] روزی را برای ایام [[پیری]] درخواست می‌نماید: «بار خدایا [[درود]] بفرست بر [[محمد]] و خاندانش و فراخ‌ترین روزی‌ات را به هنگام پیری به من ارزانی‌دار و نیرومندترین نیرؤیت را به هنگام [[درماندگی]]»<ref>نیایش بیستم.</ref>.
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| [[امام]] تداوم روزی برای [[فرزندان]] را از [[خداوند]] می‌طلبد و در عین حال تقاضا می‌کند که این روزی از دست وی برایشان جریان یابد: «ای خداوند... در جانشان و جسمشان (فرزندان) و در هر کار از کارهایشان که روی در من دارد، [[عافیت]] بخش و [[وظیفه]] روزی ایشان، برای من و به دست من پیوسته گردان»<ref>نیایش بیست‌و‌پنجم.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش تهران، ۱۳۷۵، چاپ ششم؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول ۱۳۸۵، قرآن کریم؛ الکافی، کلینی، ۱۳۸۸ ق، دارالکتب الاسلامیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری؛ لغت‌نامه، علی‌اکبر دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، سال نشر ۱۳۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، دارالعلم، دارالشامیه؛ وسائل الشیعة، محمدبن حسن حرّ عاملی، بیروت، مؤسسة آل‌البیت{{عم}}، ۱۴۱۴.</ref>.<ref>[[ساره قاسملو|قاسملو، ساره]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۵۳.</ref>
| | [[رده:اصطلاحات اسلامی]] |
| | | [[رده:اصطلاحات قرآنی]] |
| ==نسبت غلط روزی‌دهی به معصومان==
| |
| == پرسش‌های وابسته ==
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[ساره قاسملو|قاسملو، ساره]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:رزق]] | |
| [[رده:مدخل]] | |
این مدخل زیرشاخهٔ بحث رزق است. رزق از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رزق در قرآن - رزق در فقه اسلامی - رزق در فقه سیاسی - رزق در معارف دعا و زیارات - رزق در معارف و سیره سجادی - رزق در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد