|
|
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مهدویت/بالا}} | | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = زیارت | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[زیارت ناحیه مقدسه در معارف مهدویت]] - [[زیارت ناحیه مقدسه در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط = }} |
| {{مهدویت}}
| |
|
| |
|
| ==مقدمه==
| | '''زیارت ناحیه مقدسه''' زیارتنامه‌ای است که به [[امام زمان]] {{ع}} نسبت داده شده و [[شیخ طوسی]] با سند‌های خود آن را [[روایت]] کرده است. |
| *[[ناحیه]]، در لغت به معنای جانب و جمع آن "نواحی" است. و در [[غیبت صغرا]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به آن تعبیر شده است<ref> ر. ک: طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۴۱۰</ref>. گاهی نیز از آن حضرت و [[نایب خاص]] او با تعبیر [[ناحیه]] یاد شده است. گویا این اصطلاح همانند برخی از [[القاب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، برای کنایه از آن حضرت به کار رفته و بیشتر موارد به جهت [[تقیه]] مورد استفاده قرار گرفته است. این کلمه، بیشتر در [[کلام]] کسانی که به آن حضرت [[توقیع]] نوشته و پاسخ دریافت کردهاند، ذکر شده است؛ اگرچه در برخی بیانات نورانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} نیز این کلمه استعمال شده است<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۵۲۰، ح ۴۹</ref>.
| |
| *[[ابو الحسن اربلی]]، آن را رمزی بین [[شیعیان]] و آن حضرت و اطرافیان نزدیک او یاد کرده، مینویسد: "... و آن حضرت، ملقب است به [[حجّت]] و [[قائم]] و [[مهدی]] و [[خلف صالح]] و [[صاحب]] الزّمان و [[صاحب]]، و [[شیعه]] از آن حضرت در [[دوران غیبت صغرا]] به [[ناحیه مقدسه]] تعبیر میکرده و این رمزی بود که [[شیعیان]]، آن حضرت را با آن میشناختند"<ref> اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۱۹</ref>.
| |
| *اما [[زیارت ناحیه مقدسه]] زیارتنامه‌ای است که به [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نسبت داده شده است. مضامین بلند و نیز تأیید برخی از علمای [[شیعه]]، این نسبت را تقویت می‌کند<ref> محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸</ref>. اگرچه برخی نیز به انتساب آن به حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} [[تردید]] کرده، آن را از نگارشهای [[سید مرتضی]] دانستهاند<ref> محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸: "و الظّاهر انّه من تألیف السّید المرتضی"</ref>. ممکن است گفته شود اصل [[زیارت]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} [[نقل]] شده است؛ اما [[سید مرتضی]] بخشهایی را به تناسب به آن افزوده است<ref> ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸</ref>.
| |
| *متن [[زیارت]]، خطاب به [[امام حسین|سید الشهدا]]{{ع}} و [[شهدای کربلا]] است و نام یکایک آنان، بیشتر با ذکر اوصاف و خصوصیاتشان و نیز اسامی قاتلان آن [[شهدا]] در آن آمده است.
| |
| *آغاز [[زیارت]]، این گونه است: {{عربی|" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ"}}
| |
| *[[زیارت]] [[ناحیه]]، عملکرد ستمگرانه [[بنی امیه]] را به گونهای بازگو کرده که تمام [[مردم]] [[دنیا]] متوجه میشوند که در [[کربلا]] چه [[جرم]] و جنایت بزرگی، به [[فرزندان]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} واقع شده است. هیچ زیارتی، عمق فاجعه [[کربلا]] را همانند [[زیارت]] [[ناحیه]] بیان نکرده است.
| |
| *یکی از مواردی که این حادثه وحشتناک را [[تبیین]] میکنند، این جملات تأثرانگیز است: "اگر روزگار، تولّد مرا به تأخیر انداخت و مرا از [[یاری]] تو محروم گرداند و با محاربان تو به محاربه نپرداختم و با [[دشمنان]] تو به ستیز نایستادم، اکنون صبح و [[شام]] برای تو شیون میکنم و به جای [[اشک]]، [[خون]] میگریم".
| |
| *[[زیارت ناحیه مقدسه]]، همانند [[زیارت عاشورا]] برای [[روز عاشورا]] وارد شده است و در غیر [[عاشورا]] نیز خوانده می‌شود.
| |
| *در این باره، [[شیخ مفید]] - نخستین ناقل [[زیارت]] ناحیه- و [[شیخ محمد بن مشهدی]] گفتهاند: "[[زیارت ناحیه مقدسه]]، مخصوص [[روز عاشورا]] است"؛ ولی بزرگان دیگر نظیر [[سید مرتضی]]، [[سید بن طاووس]] و [[علامه مجلسی]]، این [[زیارت]] را مطلقه دانستهاند<ref>ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸، ح ۹</ref>؛ یعنی، هر زمان دیگر نیز میتوان آن را قرائت کرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۵۲ - ۲۵۴.</ref>.
| |
| ==زیارت [[ناحیه مقدسه]] در موعودنامه==
| |
| *{{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ..."}} [[زیارت ناحیه مقدسه]]، خونگریه و سوگنامه [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و مرثیه بلند آن بزرگوار بر مصائب و رنج‌های جدّش، [[ابا عبدالله]] الحسین {{ع}} در [[عاشورا]] است. این [[زیارت]]، ترسیم و توصیف لحظه‌های [[شهادت]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}، غربت و [[مظلومیت]] [[اهل بیت]] {{عم}}، معتبرترین، مستندترین و بلندترین روضه‌ای است که از زبان [[معصوم]] [[منتقم]] و [[خونخواه]] [[سید]] [[شهیدان]] به ما رسیده است.
| |
| *این مرثیه از زبان کسی است که صحنه‌ها و لحظه‌های [[عاشورا]]، هرروز مقابل نگاه اوست و او از پس پرده‌های [[اشک]]، حنجره‌ای عطش‌زده در آزمندی خنجر قساوت و خیمه‌هایی در آستانه [[آتش]] و شیون را نظاره می‌کند. [[زیارت ناحیه مقدسه]]، گزارش [[عاشورا]] است؛ گزارشی که در آن دقایق و صحنه‌های جزئی نیز توصیف شده است. این زیارت‌نامه شامل هشت بخش است:
| |
| #[[سلام]] بر [[انبیاء]] و [[اولیاء]]،
| |
| #[[سلام]] بر [[امام]] [[شهید]] و [[صحابه]] فداکارش،
| |
| #آرزوی [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}}،
| |
| #طرح اوصاف، ویژگی‌ها و [[سیرت]] [[امام حسین]] {{ع}} و تأثیر [[شهادت]] آن حضرت،
| |
| #طرح [[نهضت]] و [[انقلاب مقدس]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}،
| |
| #توصیف صحنه [[کربلا]]، [[شهادت]]، رنج‌ها و مصائب بازماندگان و قافله اسیران،
| |
| #تحلیل بازتاب حادثه [[کربلا]] و غربت [[اسلام]] پس از [[شهادت]] و سوگواری کائنات و موجودات در [[شهادت]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}،
| |
| #نیایش، [[دعا]] و طرح درخواست‌های [[امام زمان]] {{ع}} با [[پروردگار]]<ref>سلام موعود، دکتر سنگری، ص ۵.</ref>.
| |
| *این [[زیارت]] در کتاب اقبال [[سید بن طاووس]]، ص ٥٧٣ و نیز در [[بحار الانوار]]، ج ٩٨، ص ٢٦٩ [[نقل]] شده است<ref>فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص ۲۲۷.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۹۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==پرسش مستقیم== | | == مقدمه == |
| * [[ زیارت ناحیه مقدسه از چه کسی صادر شده است؟ (پرسش)]]
| | به این صورت که در سال ۲۵۲ هجری از ناحیه [[مقدس]] [[حضرت حجت]] {{ع}} این [[روایت]] به [[دست]] شیخ [[محمد بن غالب اصفهانی]] صادر شده است. متن [[زیارت]]، خطاب به [[سید الشهدا]] و شهدای کربلاست و نام یکایک آنان، اغلب با ذکر اوصاف و خصوصیاتشان و نیز اسامی [[قاتلان]] آن [[شهدا]] در آن آمده است. آغاز [[زیارت]]، اینگونه است: {{متن حدیث|اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ....}}. متن [[زیارت]]، در [[کتاب]] اقبال سیّد بن طاووس، ص۵۷۳ و نیز در بحار الأنوار، ج۹۸، ص۲۶۹ [[نقل]] شده است. [[زیارت رجبیّه]] نیز مشتمل بر اسماء شهداست که در بحار (ج ۹۸، ص۳۴۰) ذکر شده است. در این [[زیارت]]، به برخی حوادث پس از [[شهادت امام حسین]] {{ع}} و اوضاع [[کربلا]] و [[اهل بیت]] و ذو الجناح و سراسیمه شدن [[عترت]] [[پیغمبر]] در آن صحرا نیز اشاره شده است<ref>برای تحقیق پیرامون سند این زیارت و صحّت آن، ر. ک: انصار الحسین، ص۱۴۶ تا ۱۶۲. در ضمن، در ج۴۵، بحار الأنوار، ص۶۵ نیز این زیارت آمده است.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۲۲۷.</ref> |
|
| |
|
| ==پرسش‌های وابسته (زیارت امام مهدی)== | | == منابع == |
| {{پرسمان زیارت امام مهدی}} | | {{منابع}} |
| | # [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']] |
| | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته ==
| | == پانویس == |
| {{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
| | {{پانویس}} |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']]
| |
| * [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
| |
| | |
| ==پانویس== | |
| {{یادآوری پانویس}} | |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| {{امام مهدی}}
| |
|
| |
|
| | [[رده:زیارت]] |
| | [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] |
| | [[رده:احادیث نامدار]] |
| [[رده:امام مهدی]] | | [[رده:امام مهدی]] |
| [[رده:زیارت ناحیه مقدسه]]
| |
| [[رده:زیارتنامه‌های منسوب به امام مهدی]]
| |
این مدخل زیرشاخهٔ بحث زیارت است. زیارت ناحیه مقدسه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: زیارت ناحیه مقدسه در معارف مهدویت - زیارت ناحیه مقدسه در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط ندارد