بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==بحثی درباره [[حدیث]] منزلت== | ==بحثی درباره [[حدیث]] منزلت== | ||
* بی‌گمان، | * بی‌گمان، حدیث منزلت، یکی از فضیلت‌های بلند و [[مناقب]] بزرگ [[علی]]{{ع}} را فراز می‌آورد. همچنین روشن می‌گردد که [[پیامبر خدا]] در موقعیت‌های بسیاری، به این [[فضیلت]] سخن گشوده است و آنچه در [[نبرد]] [[تبوک]] بر زبان مبارکش جاری گشته، گرچه مشهورترین، اما تنها موضع ذکر این [[فضیلت]] نیست. اسناد متعدد و گزارش‌های فراوان این [[حدیث]]، جای تردیدی در صدور قطعی آن نمی‌نهد و گستردگی [[نقل]] و فراوانی طریق‌های آن بدان جا رسیده است که [[عالمان]] و [[محدثان]] بزرگ [[اهل سنت]] به تواترِ آن و فراوانی طرق و منابع گوناگون آن تصریح کنند و بر این نکته تأکید ورزند که این [[حدیث]] در میان [[احادیث]] نقل‌شده از [[پیامبر]]{{صل}} استوارترین است و اتفاق [[راویان حدیث]] و حافظان آثار را بر صحت آن ابراز دارند. حَسَکانی درباره اسناد این [[حدیث]] نوشته است: و استاد ما، ابو حازم [[حافظ]]، درباره حدیث منزلت می‌گفت: آن را با پنج هزار [[سند]]، [[نقل]] کرده‌ام<ref>شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۱۹۵. مقصود از پنج هزار طریق، کثرت راویانی است که در طبقه‌های مختلف، این حدیث را نقل کرده‌اند، ولی طبقه اول، یعنی اصحاب پیامبر{{صل}} نزدیک به ده نفر هستند.</ref>. | ||
* در همین باره [[محمد بن عبد البر]] می‌گوید: گروهی از [[اصحاب]]، این گفته [[پیامبر]]{{صل}} که: "تو برای من به منزله [[هارون]] برای [[موسی]] هستی" را [[روایت]] کرده‌اند و این [[حدیث]]، از استوارترین و درست‌ترینْ [[احادیث]] است. [[سعد بن ابی وقاص]]، آن را از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] کرده است و طریق‌های [[حدیث]] سعد، جداً فراوان است و ابن ابی خیثمه و دیگران، این طریق‌ها را ذکر کرده‌اند. [[ابن عباس]]، [[ابو سعید خدری]]، [[ام سلمه]]، [[اسماء بنت عمیس]]، [[جابر بن عبد الله]] و گروهی که ذکر آنها به درازا می‌کشد نیز این [[حدیث]] را [[نقل]] کرده‌اند<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۰۲ ش ۱۸۷۵.</ref>. | * در همین باره [[محمد بن عبد البر]] می‌گوید: گروهی از [[اصحاب]]، این گفته [[پیامبر]]{{صل}} که: "تو برای من به منزله [[هارون]] برای [[موسی]] هستی" را [[روایت]] کرده‌اند و این [[حدیث]]، از استوارترین و درست‌ترینْ [[احادیث]] است. [[سعد بن ابی وقاص]]، آن را از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] کرده است و طریق‌های [[حدیث]] سعد، جداً فراوان است و ابن ابی خیثمه و دیگران، این طریق‌ها را ذکر کرده‌اند. [[ابن عباس]]، [[ابو سعید خدری]]، [[ام سلمه]]، [[اسماء بنت عمیس]]، [[جابر بن عبد الله]] و گروهی که ذکر آنها به درازا می‌کشد نیز این [[حدیث]] را [[نقل]] کرده‌اند<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۰۲ ش ۱۸۷۵.</ref>. | ||
* [[محمد بن یوسف]] گنجی نوشته است: بر صحت این [[حدیث]]، اتفاق است. [[پیشوایان]] [[حافظ]] [[حدیث]]، مانند: [[ابو عبد الله]] [[بخاری]] در الصحیح خود، [[مسلم بن حجاج]] در الصحیح خود، [[ابو داوود]] در السنن خود، [[ابو عیسی ترمذی]] در الجامع خود، [[ابو عبد الرحمان نسایی]] در السنن خود و ابن ماجه قزوینی در السنن خود، آن را [[نقل]] کرده‌اند و همه بر درستی آن اتفاق دارند، تا آنجا که بر صحت آن [[اجماع]] است. [[حاکم]] نیشابوری گفته است: این [[حدیث]] به حد [[تواتر]] رسیده است<ref>کفایة الطالب، ص ۲۸۳.</ref>. و [[سیوطی]] | * [[محمد بن یوسف]] گنجی نوشته است: بر صحت این [[حدیث]]، اتفاق است. [[پیشوایان]] [[حافظ]] [[حدیث]]، مانند: [[ابو عبد الله]] [[بخاری]] در الصحیح خود، [[مسلم بن حجاج]] در الصحیح خود، [[ابو داوود]] در السنن خود، [[ابو عیسی ترمذی]] در الجامع خود، [[ابو عبد الرحمان نسایی]] در السنن خود و ابن ماجه قزوینی در السنن خود، آن را [[نقل]] کرده‌اند و همه بر درستی آن اتفاق دارند، تا آنجا که بر صحت آن [[اجماع]] است. [[حاکم]] نیشابوری گفته است: این [[حدیث]] به حد [[تواتر]] رسیده است<ref>کفایة الطالب، ص ۲۸۳.</ref>. و [[سیوطی]] حدیث منزلت را در کتابش به نام "الأزهار المتناثرة فی الأخبار المتواترة" که مختص [[نقل]] [[احادیث متواتر]] است، آورده و با این کار به [[تواتر]] آن تصریح کرده است<ref>الأزهار المتناثرة فی الأخبار المتواترة، ص ۷۶، ح ۱۰۳.</ref>. | ||
* آنچه آوردیم، گوشه‌ای از نظریات بیان شده درباره اسناد این [[روایت]] را نشان می‌دهد و تردیدی نیست که جستجو در منابع و [[کتاب‌های حدیثی]]، هر گونه [[شک]] در صدور قطعی آن را نفی می‌کند. از نظر مضمون [[حدیث]] نیز می‌بینیم که همه آنچه [[هارون]] در عصر [[موسی]]{{ع}} داشته است، بجز [[نبوت]]، برای [[علی]]{{ع}} قرار داده شده است. [[قرآن کریم]]، مقام‌های [[هارون]] را چنین بیان داشته است: {{متن قرآن|وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي * هَارُونَ أَخِي * اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي * وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي}}<ref>«و از خانواده‌ام دستیاری برایم بگمار * هارون برادرم را * پشتم را به او استوار دار * و او را در کارم شریک ساز» سوره طه، آیه ۲۹-۳۲.</ref>. | * آنچه آوردیم، گوشه‌ای از نظریات بیان شده درباره اسناد این [[روایت]] را نشان می‌دهد و تردیدی نیست که جستجو در منابع و [[کتاب‌های حدیثی]]، هر گونه [[شک]] در صدور قطعی آن را نفی می‌کند. از نظر مضمون [[حدیث]] نیز می‌بینیم که همه آنچه [[هارون]] در عصر [[موسی]]{{ع}} داشته است، بجز [[نبوت]]، برای [[علی]]{{ع}} قرار داده شده است. [[قرآن کریم]]، مقام‌های [[هارون]] را چنین بیان داشته است: {{متن قرآن|وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي * هَارُونَ أَخِي * اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي * وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي}}<ref>«و از خانواده‌ام دستیاری برایم بگمار * هارون برادرم را * پشتم را به او استوار دار * و او را در کارم شریک ساز» سوره طه، آیه ۲۹-۳۲.</ref>. | ||
* در [[احادیث]] [[پیامبر]]{{صل}} این مقام‌ها برای [[علی]]{{ع}} به صراحت، تعیین شده است. [[قرآن کریم]]، بخش دیگری از مقام‌های [[هارون]] را بدین شکل، ذکر کرده است: {{متن قرآن|اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ}}<ref>«در میان قوم من جانشین من شو و به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref>. واقعیت [[زندگی]] [[علی]]{{ع}} و [[دفاع]] بی‌نظیر او از [[پیامبر خدا]] و حضور همیشگی و بی‌مانند او در همه نبردهای [[پیامبر]]{{صل}}، هر یک نشانه‌ای بر این است که [[خدای متعال]]، [[علی]]{{ع}} را برای [[پیامبر خدا]] همچون [[هارون]] برای [[موسی]]{{ع}} قرار داد. | * در [[احادیث]] [[پیامبر]]{{صل}} این مقام‌ها برای [[علی]]{{ع}} به صراحت، تعیین شده است. [[قرآن کریم]]، بخش دیگری از مقام‌های [[هارون]] را بدین شکل، ذکر کرده است: {{متن قرآن|اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ}}<ref>«در میان قوم من جانشین من شو و به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref>. واقعیت [[زندگی]] [[علی]]{{ع}} و [[دفاع]] بی‌نظیر او از [[پیامبر خدا]] و حضور همیشگی و بی‌مانند او در همه نبردهای [[پیامبر]]{{صل}}، هر یک نشانه‌ای بر این است که [[خدای متعال]]، [[علی]]{{ع}} را برای [[پیامبر خدا]] همچون [[هارون]] برای [[موسی]]{{ع}} قرار داد. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]. | * [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]. | ||
* [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||