جز
جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
درباره [[علوم]] و آگاهی‌های مرتبط با [[وظائف]] [[امامت]] در [[حوزه]] [[احکام شرعی]] و هدایت‌های [[دینی]] بین [[متکلمان امامیه]] وفاق دیده می‌‌شود. اما در موضوعات خارجی و حرفه‌ها و صنائع و [[علوم]] به اصطلاح غیردینی و نیز آنچه مربوط به [[عالم غیب]] است، برخی از [[متکلمان امامیه]]- با ملاحظه اینکه آن را خارج از حیطه ماموریت [[امامت]] می‌‌دانند- آن را شرط لازم [[امامت]] نمی‌دانند اما با توجه به [[ادله]] [[نقلی]]، فی الجمله امکانش را می‌‌پذیرند<ref>ر.ک: أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص ۶۷ و ۴۰ القول فی معرفة{{عم}} بجمیع الصنائع و سائر اللغات و ۴۱ القول فی علم ائمة{{عم}} بالضمائر و الکائنات و إطلاق القول علیهم بعلم الغیب و کون ذلک لهم فی الصفات و الشافی فی الامامة، ج ۳، ص | درباره [[علوم]] و آگاهی‌های مرتبط با [[وظائف]] [[امامت]] در [[حوزه]] [[احکام شرعی]] و هدایت‌های [[دینی]] بین [[متکلمان امامیه]] وفاق دیده می‌‌شود. اما در موضوعات خارجی و حرفه‌ها و صنائع و [[علوم]] به اصطلاح غیردینی و نیز آنچه مربوط به [[عالم غیب]] است، برخی از [[متکلمان امامیه]]- با ملاحظه اینکه آن را خارج از حیطه ماموریت [[امامت]] می‌‌دانند- آن را شرط لازم [[امامت]] نمی‌دانند اما با توجه به [[ادله]] [[نقلی]]، فی الجمله امکانش را می‌‌پذیرند<ref>ر.ک: أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص ۶۷ و ۴۰ القول فی معرفة{{عم}} بجمیع الصنائع و سائر اللغات و ۴۱ القول فی علم ائمة{{عم}} بالضمائر و الکائنات و إطلاق القول علیهم بعلم الغیب و کون ذلک لهم فی الصفات و الشافی فی الامامة، ج ۳، ص ۱۶۴ و الاقتصاد، ص ۳۱۱ و تلخیص الشفافی؛ ج۱، ص ۲۵۲ و برای مطالعه بیشتر ر.ک: امامت پژوهی، ص ۱۶۸.</ref>. ما در اینجا به [[علوم فرابشری امامان]] می‌‌پردازیم. | ||
==امکان [[علم]] بشری== | ==امکان [[علم]] بشری== | ||
[[علوم]] غیر عادی و فرا بشری برای [[امامان]] و [[هادیان الهی]] ثبوتا امر ممکنی است و از سوی دیگر [[خداوند تعالی]] خبر داده که به بعضی از اولیای خود از [[علوم]] فرابشری افاضاتی اعطا فرموده است [[قرآن کریم]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند * جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌‌گمارد» سوره جن، آیه ۲۶.</ref>. [[عالم الغیب]] او است و هیچ کس را بر [[اسرار]] غیبش [[آگاه]] نمی‌سازد، مگر رسولانی که آنها را [[برگزیده]] است و مراقبینی از پیش رو پشت سر برای آنها قرار می‌‌دهد. تا بداند پیامبرانش رسالت‌های پرورگارشان را [[ابلاغ]] کرده‌اند و او به آنچه نزد آنها است احاطه دارد و هر چیزی را احصا کرده است. | [[علوم]] غیر عادی و فرا بشری برای [[امامان]] و [[هادیان الهی]] ثبوتا امر ممکنی است و از سوی دیگر [[خداوند تعالی]] خبر داده که به بعضی از اولیای خود از [[علوم]] فرابشری افاضاتی اعطا فرموده است [[قرآن کریم]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند * جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌‌گمارد» سوره جن، آیه ۲۶.</ref>. [[عالم الغیب]] او است و هیچ کس را بر [[اسرار]] غیبش [[آگاه]] نمی‌سازد، مگر رسولانی که آنها را [[برگزیده]] است و مراقبینی از پیش رو پشت سر برای آنها قرار می‌‌دهد. تا بداند پیامبرانش رسالت‌های پرورگارشان را [[ابلاغ]] کرده‌اند و او به آنچه نزد آنها است احاطه دارد و هر چیزی را احصا کرده است. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
و این با [[افاضه]] [[علم]] و [[دانش]] خدادادی به [[اولیای خدا]]- براساس [[حکمت الهی]]- منافاتی ندارد<ref> ر.ک مفاهیم القرآن، ج۳، ص ۴۶۰. البته باید توجه داشت که جمع بین مجموع روایات مربوط به علم امام از جمله کیفیت علم امام مجال و فرصت بیشتری را می‌‌طلبد. شیخ انصاری با نوعی احتیاط و توقف می‌‌گوید: {{عربی|و اما مسأله مقدار معلومات الامام{{ع}} من حیث العموم و الخصوص و کیفیه علمه بها من حیث توقفه علی مشیتهم او علی التفاهم إلی نفس الشئ أو عدم توقفه علی ذلک، فلا یکاد یظهر من الاخبار المختلفه فی ذلک ما یطمئن به النفس فالاولی وکول علم ذلک إلیهم صلوات الله علیهم أجمعین}}. فرائد الاصول ج۲، ص ۱۳۴.</ref>. | و این با [[افاضه]] [[علم]] و [[دانش]] خدادادی به [[اولیای خدا]]- براساس [[حکمت الهی]]- منافاتی ندارد<ref> ر.ک مفاهیم القرآن، ج۳، ص ۴۶۰. البته باید توجه داشت که جمع بین مجموع روایات مربوط به علم امام از جمله کیفیت علم امام مجال و فرصت بیشتری را می‌‌طلبد. شیخ انصاری با نوعی احتیاط و توقف می‌‌گوید: {{عربی|و اما مسأله مقدار معلومات الامام{{ع}} من حیث العموم و الخصوص و کیفیه علمه بها من حیث توقفه علی مشیتهم او علی التفاهم إلی نفس الشئ أو عدم توقفه علی ذلک، فلا یکاد یظهر من الاخبار المختلفه فی ذلک ما یطمئن به النفس فالاولی وکول علم ذلک إلیهم صلوات الله علیهم أجمعین}}. فرائد الاصول ج۲، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
حاصل سخن اینکه اگر اصطلاح [[علم غیب]] منحصر به [[علم غیب ذاتی]] نباشد، می‌‌توان گفت: [[آگاهی از غیب]] برای [[امامان]] مورد قبول همه [[متکلمان امامیه]] است. بنابر این امثال [[شیخ مفید]] که [[باور]] [[علم غیب]] برای [[امامان]] را یک [[باور]] غلوآمیز دانسته‌اند<ref>ر.ک: أوائل المقامات فی المذاهب و المختارات، ص۶۷، {{عربی| القول فی علم الأئمة{{عم}} بالضمائر و الکائنات و إطلاق القول علیهم بعلم الغیب و کون ذلک لهم فی الصفات}}.</ref>. ناشی از آن است که اصطلاح [[علم غیب]] نزد آنان مرادف با [[علم ذاتی]] استقلالی و [[علم غیب]] مختص [[خداوند تعالی]] است که در [[روایات]] از آن به [[علم مخزون]]- در مقابل [[علم مبذول]]- یا [[علم]] غیر مستفاد و یا [[علم مستأثر]] تعبیر شده است لذا می‌‌توان گفت آنان منکر [[علم غیب]] نیستند<ref>- هر چند آن را ضروری و شرط امامت ندانند. ر.ک: رسائل الشریف المرتضی، ج۳، ص | حاصل سخن اینکه اگر اصطلاح [[علم غیب]] منحصر به [[علم غیب ذاتی]] نباشد، می‌‌توان گفت: [[آگاهی از غیب]] برای [[امامان]] مورد قبول همه [[متکلمان امامیه]] است. بنابر این امثال [[شیخ مفید]] که [[باور]] [[علم غیب]] برای [[امامان]] را یک [[باور]] غلوآمیز دانسته‌اند<ref>ر.ک: أوائل المقامات فی المذاهب و المختارات، ص۶۷، {{عربی| القول فی علم الأئمة{{عم}} بالضمائر و الکائنات و إطلاق القول علیهم بعلم الغیب و کون ذلک لهم فی الصفات}}.</ref>. ناشی از آن است که اصطلاح [[علم غیب]] نزد آنان مرادف با [[علم ذاتی]] استقلالی و [[علم غیب]] مختص [[خداوند تعالی]] است که در [[روایات]] از آن به [[علم مخزون]]- در مقابل [[علم مبذول]]- یا [[علم]] غیر مستفاد و یا [[علم مستأثر]] تعبیر شده است لذا می‌‌توان گفت آنان منکر [[علم غیب]] نیستند<ref>- هر چند آن را ضروری و شرط امامت ندانند. ر.ک: رسائل الشریف المرتضی، ج۳، ص ۱۳۱. {{عربی|فأما الغائبات، أو الکائنات الماضیات و المستقبلات، فان علم با علام الله تعالی شیئا فجائز، و الا فذلک غیر واجب}}.</ref>. | ||
==[[علم امام]] و [[شبهه]] [[القاء]] در تهلکه== | ==[[علم امام]] و [[شبهه]] [[القاء]] در تهلکه== | ||
گاه سوال می‌‌شود اگر [[امامان]] [[علم]] به [[حوادث آینده]] داشتند چرا چاره جویی نکردند؟ چرا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} سحرگاه نوزده [[ماه مبارک رمضان]] به [[مسجد]] رفت و خود را در معرض کشه شدن قرار داد؟ چرا [[سیدالشهدا]]{{ع}} با [[علم]] به عواقب امور، [[مسلم]] را به [[کوفه]] فرستاد و از [[مکه]] به [[کوفه]] سفر کرد؟ چرا خود را در معرض کشته شدن قرار داد؟ ایا این [[کارها]] مصداق [[القاء]] در تهلکه نیست؟ درحالی که مورد [[نهی]] [[خدای تعالی]] است: {{متن قرآن|ِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ}}<ref>«و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>. | گاه سوال می‌‌شود اگر [[امامان]] [[علم]] به [[حوادث آینده]] داشتند چرا چاره جویی نکردند؟ چرا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} سحرگاه نوزده [[ماه مبارک رمضان]] به [[مسجد]] رفت و خود را در معرض کشه شدن قرار داد؟ چرا [[سیدالشهدا]]{{ع}} با [[علم]] به عواقب امور، [[مسلم]] را به [[کوفه]] فرستاد و از [[مکه]] به [[کوفه]] سفر کرد؟ چرا خود را در معرض کشته شدن قرار داد؟ ایا این [[کارها]] مصداق [[القاء]] در تهلکه نیست؟ درحالی که مورد [[نهی]] [[خدای تعالی]] است: {{متن قرآن|ِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ}}<ref>«و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>. | ||