جز
جایگزینی متن - 'نیاز' به 'نیاز'
جز (جایگزینی متن - 'نیاز' به 'نیاز') |
|||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===تولید=== | ===تولید=== | ||
*بدون تردید [[جامعه]] بدون برخورداری از تولید لازم، نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد. از این‌رو دست‌کم لازم است که تولید در حدّ ضروری در [[جامعه]] صورت پذیرد؛ هرچند اگر این تولید بیشتر از حدّ اقل‌ها باشد، از مطلوبیّت بیشتری برخوردار خواهد بود. | *بدون تردید [[جامعه]] بدون برخورداری از تولید لازم، نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد. از این‌رو دست‌کم لازم است که تولید در حدّ ضروری در [[جامعه]] صورت پذیرد؛ هرچند اگر این تولید بیشتر از حدّ اقل‌ها باشد، از مطلوبیّت بیشتری برخوردار خواهد بود. | ||
*بدین ترتیب بر کشاورزان، صنعت‌گران، [[کارگران]] و... لازم است که در [[کشاورزی]]، [[صنعت]] و کارهای متعدّد خود، آن‌گونه عمل کنند که | *بدین ترتیب بر کشاورزان، صنعت‌گران، [[کارگران]] و... لازم است که در [[کشاورزی]]، [[صنعت]] و کارهای متعدّد خود، آن‌گونه عمل کنند که نیاز [[جامعه اسلامی]] برآورده شده تولید لازم صورت پذیرد. این مطلب در شمار واجب‌ترین امور است؛ چه در غیر این صورت [[مسلمانان]] محتاج به [[کافران]] شده در ضروریات [[زندگی]] خود وابسته به آنان خواهند بود. این مطلب به تأکید در [[قرآن کریم]] یاد شده است: {{متن قرآن|لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ}}<ref>«مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست گیرند و هر که چنین کند با خداوند هیچ رابطه‌ای ندارد مگر آنکه (بخواهید) به گونه‌ای از آنان تقیّه کنید و خداوند، شما را از خویش پروا می‌دهد و بازگشت (هر چیز) به سوی خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۲۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۵۶-۴۵۷.</ref>. | ||
*در این [[آیات]]، [[خداوند]] [[مؤمنان]] را از پذیرش [[سرپرستی]] و [[ریاست]] [[کافران]] [[نهی]] کرده، [[وعده]] فرموده است که در این صورت، [[عنایت]] خود را از [[جامعه]] [[مسلمانان]] دریغ خواهد داشت؛ تا آنکه آنان از این روش دست کشیده خود را از این [[گناه]] بزرگ بازدارند. | *در این [[آیات]]، [[خداوند]] [[مؤمنان]] را از پذیرش [[سرپرستی]] و [[ریاست]] [[کافران]] [[نهی]] کرده، [[وعده]] فرموده است که در این صورت، [[عنایت]] خود را از [[جامعه]] [[مسلمانان]] دریغ خواهد داشت؛ تا آنکه آنان از این روش دست کشیده خود را از این [[گناه]] بزرگ بازدارند. | ||
*پُر واضح است که این [[آیات]] در [[مقام]] [[نهی]] [[مؤمنان]] از برقراری ارتباطات عادّی با [[کافران]] نبوده، آنان را تنها از پذیرش [[سلطه]] [[کافران]] باز می‌دارد. حال با توجّه به آنکه یکی از بارزترین مصادیق [[سلطه]]، [[سلطه]] [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] است، می‌توان [[هدف]] اصلی این [[آیات]] را بهتر بازشناخت. | *پُر واضح است که این [[آیات]] در [[مقام]] [[نهی]] [[مؤمنان]] از برقراری ارتباطات عادّی با [[کافران]] نبوده، آنان را تنها از پذیرش [[سلطه]] [[کافران]] باز می‌دارد. حال با توجّه به آنکه یکی از بارزترین مصادیق [[سلطه]]، [[سلطه]] [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] است، می‌توان [[هدف]] اصلی این [[آیات]] را بهتر بازشناخت. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
*نیز در خبر است که ایشان چون از [[دفن]] [[فرزند]] [[عزیز]] خویش جناب [[ابراهیم]] فارغ شدند، در میان حُزن و [[اندوه]] شدید، رخنه‌ای در آن [[قبر]] مشاهده کردند، در همان حال ایشان آن رخنه را مرتفع و [[قبر]] را استوارکرده فرمودند: "هرگاه کسی کاری انجام داد، باید آن را [[استوار]] انجام دهد" <ref>{{متن حدیث|إِذَا عَمِلَ أَحَدُكُمْ عَمَلًا فَلْيُتْقِنْ}}؛ بحارالانوار، ج۲۲، ص۱۵۷.</ref>. | *نیز در خبر است که ایشان چون از [[دفن]] [[فرزند]] [[عزیز]] خویش جناب [[ابراهیم]] فارغ شدند، در میان حُزن و [[اندوه]] شدید، رخنه‌ای در آن [[قبر]] مشاهده کردند، در همان حال ایشان آن رخنه را مرتفع و [[قبر]] را استوارکرده فرمودند: "هرگاه کسی کاری انجام داد، باید آن را [[استوار]] انجام دهد" <ref>{{متن حدیث|إِذَا عَمِلَ أَحَدُكُمْ عَمَلًا فَلْيُتْقِنْ}}؛ بحارالانوار، ج۲۲، ص۱۵۷.</ref>. | ||
*کارمندانی که در اداره‌های گوناگون مسؤول انجام امور مراجعانند، اما با تأخیر انداختن‌های پیاپی [[عمر]] آنان را تباه می‌سازند نیز، در شمار مصادیق [[سست]] کارانی هستند که [[خداوند]] با تهدید و به کار بردن کلمه وَیْل / وای بر آنان- که تنها در مورد غیر [[مؤمنان]] به کار می‌رود-، آنان را از [[ایمان]] بی‌بهره خوانده است: {{متن قرآن|أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ فَذَلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ وَلَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ}}<ref>«آیا آن کس را که (روز) پاداش و کیفر را دروغ می‌شمارد دیده‌ای؟ او همان کسی است که یتیم را می‌راند و کسی را بر خوراک دادن به یتیمان برنمی‌انگیخت پس وای بر (آن) نمازگزاران آنان که از نماز خویش غافلند کسانی که ریا می‌ورزند و زکات را باز می‌دارند» سوره ماعون، آیه ۱-۷. </ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۵۹-۴۶۰.</ref>. | *کارمندانی که در اداره‌های گوناگون مسؤول انجام امور مراجعانند، اما با تأخیر انداختن‌های پیاپی [[عمر]] آنان را تباه می‌سازند نیز، در شمار مصادیق [[سست]] کارانی هستند که [[خداوند]] با تهدید و به کار بردن کلمه وَیْل / وای بر آنان- که تنها در مورد غیر [[مؤمنان]] به کار می‌رود-، آنان را از [[ایمان]] بی‌بهره خوانده است: {{متن قرآن|أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ فَذَلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ وَلَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ}}<ref>«آیا آن کس را که (روز) پاداش و کیفر را دروغ می‌شمارد دیده‌ای؟ او همان کسی است که یتیم را می‌راند و کسی را بر خوراک دادن به یتیمان برنمی‌انگیخت پس وای بر (آن) نمازگزاران آنان که از نماز خویش غافلند کسانی که ریا می‌ورزند و زکات را باز می‌دارند» سوره ماعون، آیه ۱-۷. </ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۵۹-۴۶۰.</ref>. | ||
*به این [[حدیث شریف]] نیز بنگرید: "هر مؤمنی که [[مؤمن]] دیگری را از آنچه بدان | *به این [[حدیث شریف]] نیز بنگرید: "هر مؤمنی که [[مؤمن]] دیگری را از آنچه بدان نیاز دارد باز دارد، در حالی که می‌تواند در رفع [[حاجت]] او بکوشد- خواه از امکانات خود، و یا از امکانات دیگران در این مسیر استفاده کند-، [[خداوند]] او را در [[قیامت]] با چهره‌ای سیاه و چشمانی دریده و سرخ و دستانی که با زنجیر به گردنش آویخته است نگاه می‌دارد، و در [[حق]] او گفته می‌شود که: این [[خائن]] است که در [[حق]] [[خدا]] و پیامبرش [[خیانت]] کرده است!. آنگاه امر می‌شود که به [[آتش]] انداخته شود" <ref>{{متن حدیث|عَنِ الْإِمَامِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: أَيُّمَا مُؤْمِنٍ مَنَعَ مُؤْمِناً شَيْئاً مِمَّا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ مِنْ عِنْدِ غَيْرِهِ أَقَامَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُسْوَدّاً وَجْهُهُ مُزْرَقَّةً عَيْنَاهُ مَغْلُولَةً يَدَاهُ إِلَى عُنُقِهِ فَيُقَالُ هَذَا الْخَائِنُ الَّذِي خَانَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۳۶۷.</ref>. | ||
===توزیع صحیح=== | ===توزیع صحیح=== | ||
*یکی از ارکان [[اقتصاد]]، توزیع صحیح کالای تولید شده در میان استفاده کنندگان است. کاسب و تاجر، کسی است که کالایی را از تولید کننده دریافت و آن را به دست [[مصرف]] کننده می‌رساند. این امر اگر بر اساس [[موازین شرعی]] انجام پذیرد، خود در شمار اموری قرار می‌گیرد، که نه تنها [[عقل]] که [[شرع]] نیز بر نیکویی آن تأکید کرده است. از برخی از [[روایات]] استفاده می‌شود که [[اهل‌بیت]]{{عم}} نه تنها به تولید، که به توزیع نیز می‌پرداخته‌اند. از آن جمله به این [[روایت]] [[شریف]] ۔ که به وضوح تولیدکننده بودن آنان را نشان می‌دهد- بنگرید: "[[علی]] بن [[حمزه]] گوید: [[امام کاظم]]{{ع}} را دیدم که در زمینی از آن خود، [[کشاورزی]] می‌کرد، در حالی که تا پاهای آن [[حضرت]] در عرق فرو رفته بود!. من با تعجّب گفتم: فدایت شوم! پس مردانی که برای شما [[کشاورزی]] می‌کنند کجایند؟، آن [[حضرت]] فرمودند: ای [[علی]]! از این کار تعجّب نکن، چه کسی که بهتر و [[برتر]] از من و پدرم بود در [[زمین]] خود با دست خود کار می‌کرد. من گفتم: آن کس که از شما و پدرتان [[برتر]] بود کیست؟ فرمودند: [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[امیرمؤمنان]]{{ع}}؛ همه [[پدران]] من با دست خود به کار می‌پرداختند و این روش [[پیامبران]]، مرسلان، [[اوصیاء]] آنان و [[بندگان]] [[صالح]] [[خداوند]] است" <ref>{{متن حدیث|قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي حَمْزَةَ: رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ{{ع}} يَعْمَلُ فِي أَرْضٍ لَهُ قَدِ اسْتَنْقَعَتْ قَدَمَاهُ فِي الْعَرَقِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَيْنَ الرِّجَالُ فَقَالَ يَا عَلِيُّ قَدْ عَمِلَ بِالْيَدِ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ مِنْ أَبِي فِي أَرْضِهِ فَقُلْتُ وَ مَنْ هُوَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}}، وَ آبَائِي كُلُّهُمْ كَانُوا قَدْ عَمِلُوا بِأَيْدِيهِمْ وَ هُوَ مِنْ عَمَلِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْأَوْصِيَاءِ وَ الصَّالِحِينَ}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۲۳.</ref>. | *یکی از ارکان [[اقتصاد]]، توزیع صحیح کالای تولید شده در میان استفاده کنندگان است. کاسب و تاجر، کسی است که کالایی را از تولید کننده دریافت و آن را به دست [[مصرف]] کننده می‌رساند. این امر اگر بر اساس [[موازین شرعی]] انجام پذیرد، خود در شمار اموری قرار می‌گیرد، که نه تنها [[عقل]] که [[شرع]] نیز بر نیکویی آن تأکید کرده است. از برخی از [[روایات]] استفاده می‌شود که [[اهل‌بیت]]{{عم}} نه تنها به تولید، که به توزیع نیز می‌پرداخته‌اند. از آن جمله به این [[روایت]] [[شریف]] ۔ که به وضوح تولیدکننده بودن آنان را نشان می‌دهد- بنگرید: "[[علی]] بن [[حمزه]] گوید: [[امام کاظم]]{{ع}} را دیدم که در زمینی از آن خود، [[کشاورزی]] می‌کرد، در حالی که تا پاهای آن [[حضرت]] در عرق فرو رفته بود!. من با تعجّب گفتم: فدایت شوم! پس مردانی که برای شما [[کشاورزی]] می‌کنند کجایند؟، آن [[حضرت]] فرمودند: ای [[علی]]! از این کار تعجّب نکن، چه کسی که بهتر و [[برتر]] از من و پدرم بود در [[زمین]] خود با دست خود کار می‌کرد. من گفتم: آن کس که از شما و پدرتان [[برتر]] بود کیست؟ فرمودند: [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[امیرمؤمنان]]{{ع}}؛ همه [[پدران]] من با دست خود به کار می‌پرداختند و این روش [[پیامبران]]، مرسلان، [[اوصیاء]] آنان و [[بندگان]] [[صالح]] [[خداوند]] است" <ref>{{متن حدیث|قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي حَمْزَةَ: رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ{{ع}} يَعْمَلُ فِي أَرْضٍ لَهُ قَدِ اسْتَنْقَعَتْ قَدَمَاهُ فِي الْعَرَقِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَيْنَ الرِّجَالُ فَقَالَ يَا عَلِيُّ قَدْ عَمِلَ بِالْيَدِ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ مِنْ أَبِي فِي أَرْضِهِ فَقُلْتُ وَ مَنْ هُوَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}}، وَ آبَائِي كُلُّهُمْ كَانُوا قَدْ عَمِلُوا بِأَيْدِيهِمْ وَ هُوَ مِنْ عَمَلِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْأَوْصِيَاءِ وَ الصَّالِحِينَ}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۲۳.</ref>. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
*نیز [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: "[[خداوند]] پیشه‌ور درستکار را [[دوست]] می‌دارد" <ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُحِبُّ الْمُتَحَرِّفَ الْأَمِينَ}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۱۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۱.</ref>. | *نیز [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: "[[خداوند]] پیشه‌ور درستکار را [[دوست]] می‌دارد" <ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُحِبُّ الْمُتَحَرِّفَ الْأَمِينَ}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۱۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۱.</ref>. | ||
*در توزیع کالا نیز همچون تولید آن، شرایطی چند وجود دارد: | *در توزیع کالا نیز همچون تولید آن، شرایطی چند وجود دارد: | ||
#'''رعایت | #'''رعایت نیاز واقعی مصرف‌کنندگان:''' پرداختن به توزیع کالاهایی که واقعاً مورد نیاز [[مردم]] است، و نیز اجتناب از تقسیم کالاهای [[حرام]] و یا غیر لازم را، می‌توان از جمله این شرایط دانست. | ||
#'''رعایت [[عدل]] و [[انصاف]]:''' رعایت [[عدل]] و [[انصاف]] در این زمینه، و گران نکردن کالا به هنگام فروش آن نیز، در این شمار است.امروزه متأسفانه [[شاهد]] آنیم که بسیاری از کسبه و تاجران، به این [[قانون]] عمل نکرده تا آنجا که در [[توان]] دارند بر قیمت کالای خود می‌افزایند. اینان در دام [[شیطان]] فروافتاده در شمار [[یاران]] او قرار گرفته‌اند؛ در این زمینه این [[حدیث شریف]] سخت [[آگاهی]] آفرین و تنبُّه افزاست:[[امیرمؤمنان]]{{ع}} می‌فرمایند: "[[عربی]] بادیه‌نشین نزد [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آمد و از ایشان درباره [[بهترین]] و بدترین نقاط [[زمین]] سؤال کرد، آن [[حضرت]] نیز پاسخ دادند: بدترین نقاط [[زمین]] بازارها است، چه جولانگاه [[شیطان]] است که با [[پرچم]] برافراشته خود حرکت می‌کند، و تخت حکمرانی خود را می‌نهد، و [[فرزندان]] خود را برای [[فریب]] [[مردم]] پخش می‌کند..."<ref>{{متن حدیث|قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} جَاءَ أَعْرَابِيٌّ مِنْ بَنِي عَامِرٍ إِلَى النَّبِيِّ{{صل}} فَسَأَلَهُ عَنْ شَرِّ بِقَاعِ الْأَرْضِ وَ خَيْرِ بِقَاعِ الْأَرْضِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صشَرُّ بِقَاعِ الْأَرْضِ الْأَسْوَاقُ وَ هِيَ مَيْدَانُ إِبْلِيسَ يَغْدُو بِرَايَتِهِ وَ يَضَعُ كُرْسِيَّهُ وَ يَبُثُّ ذُرِّيَّتَهُ...}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۳۴۴.</ref>. | #'''رعایت [[عدل]] و [[انصاف]]:''' رعایت [[عدل]] و [[انصاف]] در این زمینه، و گران نکردن کالا به هنگام فروش آن نیز، در این شمار است.امروزه متأسفانه [[شاهد]] آنیم که بسیاری از کسبه و تاجران، به این [[قانون]] عمل نکرده تا آنجا که در [[توان]] دارند بر قیمت کالای خود می‌افزایند. اینان در دام [[شیطان]] فروافتاده در شمار [[یاران]] او قرار گرفته‌اند؛ در این زمینه این [[حدیث شریف]] سخت [[آگاهی]] آفرین و تنبُّه افزاست:[[امیرمؤمنان]]{{ع}} می‌فرمایند: "[[عربی]] بادیه‌نشین نزد [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آمد و از ایشان درباره [[بهترین]] و بدترین نقاط [[زمین]] سؤال کرد، آن [[حضرت]] نیز پاسخ دادند: بدترین نقاط [[زمین]] بازارها است، چه جولانگاه [[شیطان]] است که با [[پرچم]] برافراشته خود حرکت می‌کند، و تخت حکمرانی خود را می‌نهد، و [[فرزندان]] خود را برای [[فریب]] [[مردم]] پخش می‌کند..."<ref>{{متن حدیث|قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} جَاءَ أَعْرَابِيٌّ مِنْ بَنِي عَامِرٍ إِلَى النَّبِيِّ{{صل}} فَسَأَلَهُ عَنْ شَرِّ بِقَاعِ الْأَرْضِ وَ خَيْرِ بِقَاعِ الْأَرْضِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صشَرُّ بِقَاعِ الْأَرْضِ الْأَسْوَاقُ وَ هِيَ مَيْدَانُ إِبْلِيسَ يَغْدُو بِرَايَتِهِ وَ يَضَعُ كُرْسِيَّهُ وَ يَبُثُّ ذُرِّيَّتَهُ...}}؛ وسائل الشّیعه، ج۱۲، ص۳۴۴.</ref>. | ||
#'''کوتاه کردن دست واسطه‌ها:''' حذف واسطه‌های گوناگون در میان تولید کننده و [[مصرف]] کننده و توزیع صحیح سود در میان آنها نیز، در شمار شرایط مهمّ تولید سالم می‌باشد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۲.</ref>. | #'''کوتاه کردن دست واسطه‌ها:''' حذف واسطه‌های گوناگون در میان تولید کننده و [[مصرف]] کننده و توزیع صحیح سود در میان آنها نیز، در شمار شرایط مهمّ تولید سالم می‌باشد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۲.</ref>. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
:*{{متن قرآن|وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ}}<ref>«و چپیان، کیانند چپیان؟ در تفبادی و آبی داغند و سایه‌ای از دود بسیار سیاه که نه سرد است و نه خوش چرا که اینان پیش از آن، نازپرورد بودند و بر گناه بزرگ پای می‌فشردند» سوره واقعه، آیه ۴۱-۴۶.</ref>. | :*{{متن قرآن|وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ}}<ref>«و چپیان، کیانند چپیان؟ در تفبادی و آبی داغند و سایه‌ای از دود بسیار سیاه که نه سرد است و نه خوش چرا که اینان پیش از آن، نازپرورد بودند و بر گناه بزرگ پای می‌فشردند» سوره واقعه، آیه ۴۱-۴۶.</ref>. | ||
:*{{متن قرآن|وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا}}<ref>«و چون بر آن شویم که (مردم) شهری را نابود گردانیم به کامروایان آن فرمان می‌دهیم و در آن نافرمانی می‌ورزند پس (آن شهر) سزاوار عذاب می‌گردد ، آنگاه یکسره نابودش می‌گردانیم» سوره اسراء، آیه ۱۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۳.</ref>. | :*{{متن قرآن|وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا}}<ref>«و چون بر آن شویم که (مردم) شهری را نابود گردانیم به کامروایان آن فرمان می‌دهیم و در آن نافرمانی می‌ورزند پس (آن شهر) سزاوار عذاب می‌گردد ، آنگاه یکسره نابودش می‌گردانیم» سوره اسراء، آیه ۱۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۳.</ref>. | ||
*از این‌رو، [[مصرف]] گرایانی که بدون | *از این‌رو، [[مصرف]] گرایانی که بدون نیاز، سر در پی تهیّه لوازم غیر ضروری [[زندگی]] می‌نهند را، می‌توان سفیهانی خواند که تنها در ظاهر از صورت عاقلان برخوردارند؛ [[مردم]] اینان را در راحتی می‌پندارند، در حالی که آنان در نهایت [[فقر]] به سر می‌برند، چه سیری ناپذیری روحی از [[فقر]] مادّی بسیار دشوارتر و دردناک‌تر است؛ [[حضرت حق]] اینان و روششان را این‌گونه ترسیم فرموده است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاءً حَتَّى إِذَا جَاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا وَمَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِنْ نُورٍ}}<ref>«و کردارهای کافران چون سرابی است در بیابانی خشک که تشنه آن را آب می‌پندارد تا چون بدان رسد آن را چیزی نیابد و (کافر) خداوند را نزد آن (کارهای خویش) فرا می‌یابد که به حسابش تمام می‌رسد و خداوند حسابرسی سریع است یا چون تاریکی‌هایی است در دریایی ژرف که موجی فرا موجی، فراز آن ابری آن را فرو می‌پوشد، تاریکی‌هایی است پشت بر پشت که اگر کسی دست خویش را بر آورد دشوار آن را ببیند، و آنکه خداوند برای او فروغی ننهاده است فروغی نخواهد داشت» سوره نور، آیه ۳۹-۴۰.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۴.</ref>. | ||
*در [[مصرف]] صحیح نیز، اموری چند مطرح می‌شود. در این شمار می‌توان به این مسائل اشاره کرد: | *در [[مصرف]] صحیح نیز، اموری چند مطرح می‌شود. در این شمار می‌توان به این مسائل اشاره کرد: | ||
#'''[[خویشتن‌داری]] کامل در [[مصرف]]:''' به گونه‌ای که [[انسان]] در منزل، خورد و خفت و دیگر لوازم مادّی [[زندگی]]، تنها به حدّی که حقیقتاً به آن [[نیازمند]] است اکتفا کرده، به بیش از آن اهتمام نورزد. | #'''[[خویشتن‌داری]] کامل در [[مصرف]]:''' به گونه‌ای که [[انسان]] در منزل، خورد و خفت و دیگر لوازم مادّی [[زندگی]]، تنها به حدّی که حقیقتاً به آن [[نیازمند]] است اکتفا کرده، به بیش از آن اهتمام نورزد. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
:*"[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: من برای کسی که در [[زندگی]] [[میانه‌روی]] را پیشه می‌کند، ضمانت می‌نمایم که هیچ‌گاه [[فقیر]] نشود"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا يَفْتَقِرَ}}؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.</ref>. | :*"[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: من برای کسی که در [[زندگی]] [[میانه‌روی]] را پیشه می‌کند، ضمانت می‌نمایم که هیچ‌گاه [[فقیر]] نشود"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا يَفْتَقِرَ}}؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.</ref>. | ||
*از بسیاری از [[روایات]]، چنین استفاده می‌شود که معنای "[[میانه‌روی]] در [[مصرف]]"، آن است که [[انسان]] در [[جامعه]] مانند دیگر [[مردمان]] بوده، اگر آنان در سختی به سر می‌برند او نیز در [[سختی]] قرار گیرد؛ و اگر آنان در [[آرامش]] [[مالی]] هستند، او نیز از همان [[آرامش]] برخوردار شود. | *از بسیاری از [[روایات]]، چنین استفاده می‌شود که معنای "[[میانه‌روی]] در [[مصرف]]"، آن است که [[انسان]] در [[جامعه]] مانند دیگر [[مردمان]] بوده، اگر آنان در سختی به سر می‌برند او نیز در [[سختی]] قرار گیرد؛ و اگر آنان در [[آرامش]] [[مالی]] هستند، او نیز از همان [[آرامش]] برخوردار شود. | ||
*کوتاه سخن آنکه [[اسلام]] در پی آن است که [[مردم]] در [[جامعه]] در [[رفاه]] بوده، هیچ‌کس در آن | *کوتاه سخن آنکه [[اسلام]] در پی آن است که [[مردم]] در [[جامعه]] در [[رفاه]] بوده، هیچ‌کس در آن نیاز مادّی‌ای نداشته خود را محتاج نیابد، تا همه از [[مدینه فاضله]] برخوردار بوده از حیات طیّبه بهره‌مند شوند: {{متن قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«کسانی از مرد و زن که کار شایسته‌ای کنند؛ و مؤمن باشند، بی‌گمان آنان را با زندگانی پاکیزه‌ای زنده می‌داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام می‌دادند پاداششان را خواهیم داد» سوره نحل، آیه ۹۷.</ref>. | ||
*در این راه، هیچ مطلبی مهمتر از مراعات [[میانه‌روی]] در [[مصرف]]، محافظت از [[قانون]] [[مواسات]]، و پرهیز از [[اسراف]] نبوده؛ با انجام این امور می‌توان [[دستور]] [[اسلام]] در این زمینه را در [[جامعه]] [[احیاء]] و پیاده نمود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۸-۴۶۹.</ref>. | *در این راه، هیچ مطلبی مهمتر از مراعات [[میانه‌روی]] در [[مصرف]]، محافظت از [[قانون]] [[مواسات]]، و پرهیز از [[اسراف]] نبوده؛ با انجام این امور می‌توان [[دستور]] [[اسلام]] در این زمینه را در [[جامعه]] [[احیاء]] و پیاده نمود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۶۸-۴۶۹.</ref>. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||