بحث:ارکان انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==مربوط به سؤال نیست==

[[پرونده:11103489.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مهدی نیلی‌پور]]]]

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی نیلی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[عناصر اخلاقی تشکیل دهنده انتظار (مقاله)|عناصر اخلاقی تشکیل دهنده انتظار]]»'' در این‌باره گفته است:

:::::#«[[امید]]: اوّلین جزء و معنای سازنده [[انتظار]]، [[امید]] و [[رجا]] است، زیرا در صورت [[یأس]] مطلق و عدم [[امیدواری]]، حالت [[انتظار]] در [[انسان]] شکل نمی‌گیرد و تحقّق خارجی پیدا نمی‌کند. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرمایند: "در [[انتظار فرج]] و [[گشایش]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید"<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۳، ح۷.</ref>.

:::::#'''[[معرفت]] و اطمینان‌:''' دومین جزء از اجزای حالت [[انتظار]]، [[شناخت]] امر [[منتظَر]] و [[اطمینان]] به وقوع آن می‌باشد، زیرا در صورت عدم [[یقین]] و عدم [[اطمینان]] به امری، حالت [[انتظار]] در [[انسان]] منعقد نخواهد شد.

:::::#'''نزدیک دیدن‌:''' سومین جزء از اجزای تشکیل‌دهنده [[انتظار]]، نزدیک دیدن امر مورد توقّع و [[اعتقاد]] به [[قرب]] زمانی آن می‌باشد، زیرا دور دیدن و استبعاد زمانی نسبت به آن امر با حالت [[انتظار]] [[سازگاری]] نخواهد داشت. در [[دعای عهد]] بیان می‌کنیم: {{متن حدیث|إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً}}<ref>مفاتیح الجنان، دعای عهد، برگرفته از: قرآن کریم، سوره معارج، آیه ۶ و ۷.</ref>؛ "آنها آن را دور می‌بینند و ما نزدیکش می‌بینیم".

:::::#'''محبوبیّت موضوع‌:''' اگر حادثه و امری [[محبوب]] [[انسان]] باشد، مطلوب او نیز قرار خواهد گرفت و اگر چیزی مطلوب او شد، تمامی تلاش‌ها و فعّالیّت‌های وی در راستای رسیدن به آن مطلوب صورت خواهد گرفت، لذا محبوبیّت امر [[فرج]] و [[انتظار]]، [[انسان]] را به یک [[منتظر واقعی]]، [[مصلح]] [[دلسوز]] و [[عاشق]] بی‌قرار تبدیل می‌کند.

:::::#'''منفور بودن شرایط موجود و مأیوس شدن از آن‌:''' در صورتی که فردی شرایط موجود را [[بهترین]] شرایط بداند، [[انتظار]] امری [[جدید]] برای او تحقّق نخواهد یافت. امّا اگر با تحقیق در حوادث ایّام و انواع [[ظلم‌ها]]، [[تباهی‌ها]] و [[فسادها]] به مطلوب نبودن شرایط موجود [[اذعان]] نمود، حالت [[انتظار]] برای ایجاد شرایطی [[جدید]] و نو برای او فراهم می‌آید. [[امام رضا]]{{ع}} می‌فرمایند: "همانا [[فرج]] و [[گشایش]] پس از [[ناامیدی]] می‌آید"<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۱۰، ح۱۷.</ref>.

:::::#'''[[آمادگی]]، تلاش عملی و زمینه‌سازی‌:''' [[انتظار]]، هنگامی واقعی و [[صادق]] است که [[انسان]] را به حرکت و تلاش در مسیر تحقّق امر مورد [[انتظار]] وادار نماید، وگرنه صرف حالت [[انتظار]]، بدون [[آمادگی]] و تلاش عملی، آرزویی بی‌نتیجه یا انتظاری سطحی است؛ "هر کس که [[منتظر]] وقوع امری باشد، خود را برای تحقّق آن آماده می‌کند"<ref>{{عربی|من إنتظر أمراً تهیّأ له}}؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۲۳۵.</ref>؛ به همین [[دلیل]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[انتظار]] را به عنوان یک حالت بسیار ارزشمند یا یک [[جهاد]]، آن هم، [[برترین]] [[جهاد]] [[امّت]] خود معرفی می‌فرمایند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>بحارالأنوار، ج۷۴، ص۱۴۳، ح۲۶.</ref>. بر این اساس، واضح می‌شود که یکی از عناصر تشکیل دهنده این [[فضیلت]] [[اخلاقی]]، کوشش و تلاش است.

:::::#'''[[صبر]] و پایداری‌:''' [[انتظار]] نتیجه‌بخش و معنی‌دار، انتظاری است که توأم با [[پایداری]]، [[صبر]] و [[مقاومت]] باشد وگرنه تبدیل به یک تمنّی زودگذر و افتادن به دام‌های [[انحرافی]] و [[فریبنده]] و محبوب‌سازی جاهلانه می‌شود. اینکه در [[روایات اهل بیت]]{{عم}} [[صبر]] در کنار [[انتظار فرج]] قرار داده شده و گاهی تصریح به [[انتظار]] توأم با [[صبر]] شده است، دلالت بر حیاتی بودن [[صبر]] در شکل‌گیری حالت [[انتظار]] دارد.

:::::#'''عزّت‌طلبی‌:''' یکی از خصایص [[فطری]] وجود [[انسان]]، کمال‌جویی و عزّت‌طلبی و پرهیز از همه عوامل [[ضعف]] و [[ذلّت]] است. در طول [[تاریخ]]، [[عزّت]] خوبان و [[مؤمنان]] توسط [[ستمگران]] و نابخردان (به ظاهر) خدشه‌دار گشته و به همین [[دلیل]] آنان همیشه به دنبال فرصتی بوده‌اند تا [[عزّت]] و مکانت از دست رفته خود را [[احیا]] نمایند.  

:::::#'''[[تقوا]] محوری‌:''' یکی از [[قوانین]] و [[سنن]] جاری در هستی، موفّقیت و [[پیروزی]] قانون‌گرایی، [[قانون]] محوری و تقواگرایی است. اگر کاری بر اساس صحیح و بنیان واقعی و [[راستین]] بنا شده باشد، ماندگار است. [[قرآن کریم]] درباره متّقین و [[پرهیزکاران]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است» سوره اعراف، آیه ۱۲۸؛ سوره قصص، آیه ۸۳.</ref>. این اصل [[قرآنی]] در [[نظام تکوین]] و [[تشریع]] جاری است، لکن در عالم [[تشریع]] به جهت [[لزوم]] [[آزمایش]] [[انسان‌ها]]، کمی دیرتر رخ نشان می‌دهد.

:::::#'''جدیّت و [[پشتکار]]:''' در جوهره [[انتظار]] [[صادق]] و در [[روح]] [[منتظر]] [[خالص]]، جدیّت و [[پشتکار]]، پیگیری و تداوم‌بخشی وجود دارد.

:::::#'''احساس یتیمی‌:''' یکی از مفاهیمی که در شکل‌گیری و شدّت‌بخشی حالت [[انتظار]] در ما مؤثّر است، [[درک]] شرایط موجود در [[زمان غیبت]] و احساس یتیمی [[معنوی]] در [[زمان غیبت]] است.

:::::#'''[[اندیشه]] حسینی‌:''' یکی از مقوّمات [[اندیشه]] [[انتظار]]، وجود [[اندیشه]] [[حسینی]] و [[آرمان]] کربلاییان و آرزوی [[انتقام]] [[خون]] به ناحق ریخته [[امام حسین]]{{ع}} است؛ همچنان که [[شعار یاران حضرت]] [[ولی‌عصر]]{{ع}} {{متن حدیث|يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْنِ{{ع}}}} است، [[انتظار]] نیز بر همین مبنا شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر، هرچه با آرمان‌های [[امام حسین]]{{ع}} آشناتر شویم و هر چه به عمق [[مصائب]] وارده بر او و یارانش نزدیک‌تر شویم، [[حس]] و میل [[انتقام]] از [[ظالم]] در ما نمایان‌تر خواهد شد و حالت [[انتظار]] در [[روح]] ما موّاج‌تر خواهد گشت. در [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} در [[روز عاشورا]] به این عنصر [[اخلاقی]] و روانی [[انتظار]] اشاره شده است:

:::::##پس مسئلت می‌کنم از [[خداوند]]... که [[خونخواهی]] تو را با [[امام]] [[منصور]] از [[اهل بیت]]{{عم}}، (یعنی [[حضرت مهدی]]{{ع}}) روزی فرماید.

:::::##پس مسئلت می‌کنم از [[خداوند]]... و اینکه برای من نزد شما [[منزلت]] [[راستین]] را در [[دنیا]] و [[آخرت]] تثبیت نماید و طلب می‌کنم از [[خداوند]] اینکه مرا به [[مقام]] محمودی که برای شما نزد [[خداوند]] است برساند و اینکه [[خونخواهی]] [[خون]] خود را با [[امام]] [[هدایت]] شده و نمایان و گویا از شما به من روزی کند»<ref>[[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[عناصر اخلاقی تشکیل دهنده انتظار (مقاله)|عناصر اخلاقی تشکیل دهنده انتظار]].</ref>.

 

===[[تولی]] و [[تبری]] ریشه و [[هدف]] [[انتظار]]===

*وجود [[انتظار]] و یا به عبارتی وجود تمام [[احکام دینی]] منوط به هدفی [[عظیم]] در [[جان]] [[مسلمانان]] است، هدفی که ریشۀ تمامی [[احکام]] اعم از [[احکام]] تکلیفی و وضعی است و آن [[تولی]] نسبت به [[خدا]] و [[دوستان]] او و [[تبری]] نسبت به [[دشمنان]] [[خداوند]] و [[دشمنان]] [[اولیاء]] [[خداوند]] است؛ چراکه [[تولی]] و [[تبری]] مبدأ همۀ کنش‌ها و واکنش‌ها و اثرگذاری و اثرپذیری‌هاست و تعیین کنندۀ [[منش]] و روش فرد در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] است. [[نجات]] و [[رستگاری]] یا سقوط و [[گمراهی]] هر انسانی نیز بستگی تام و تمام به این موضوع دارد که شخص در [[زندگی]] خود به چه کسی یا به چه چیزی [[دل]] بسته و به [[ولایت]] چه کسی سرسپرده است چنانکه [[پیامبر]] برای [[نجات]] [[مسلمین]] [[تولی]] [[مسلمین]] را فقط مخصوص [[امامان]] بعد از خود و [[تبری]] را برای [[دشمنان]] [[امامان معصوم]] لحاظ کرده است و در [[نقلی]] می‌‌فرماید: «هر که [[دوست]] دارد بر [[کشتی نجات]] بنشیند و به دستگیرۀ [[استوار]] چنگ بزند و ریسمان محکم [[خدا]] را بگیرد، باید پس از من [[علی]] را [[دوست]] بدارد و با دشمنش، [[دشمنی]] ورزد و از [[پیشوایان]] [[هدایت]] که از [[نسل]] اویند، [[پیروی]] کند»<ref>{{متن حدیث|""مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَرْکَبَ سَفِینَةَ النَّجَاةِ وَ یَسْتَمْسِکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی‏ وَ یَعْتَصِمَ بِحَبْلِ اللَّهِ الْمَتِینِ فَلْیُوَالِ عَلِیّاً بَعْدِی وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ وَ لْیَأْتَمَّ بِالْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ مِنْ وُلْدِه"‏}}؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۲۹۲، ح ۴۳.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص ۸۵-۹۴.</ref>

*می‌توان گفت [[ولایت‌ورزی]] و [[برائت‌جویی]] دو ریشۀ اساسی [[انتظار]] هستند و تنها کسانی را می‌توان از جملۀ [[منتظران واقعی]] برشمرد که در [[دوران غیبت]] [[تولی]] و [[تبری]] را به مفهوم کامل آن، پیشه خود سازند. باید توجه داشت مصادیق برای [[تولی]] به [[معصومین]] و [[تبری]] نسبت به [[دشمنان]] آنان فروان است و از مصادیقی که داخل مجموعۀ [[تولی]] و [[تبری]] وجود دارد [[انتظار فرج]] نمونه ای از آن محسوب می‌‌شود<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص ۸۵-۹۴.</ref>.