شوکة: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۴۷

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

شوکة در قرآن | شوکة در حدیث | شوکة در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل شوکة (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

قدرت و سلاح^[۱]. اصل آن "شوک" به معنای خشونت و تندی^[۲]، در مقابل نرمی و افتادگی^[۳].

﴿وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۴].

این آیه شریفه درباره نخستین درگیری بزرگ مسلمانان با مشرکان در منطقه بدر است. قریش در دوران جاهلی دو کاروان و گروه مسلح (طائفتین) داشت؛ یکی "عیر" خوانده می‌شد که چهل مرد جنگی بودند که به عنوان محافظ کاروان‌های تجاری و بازرگانی، قریش را همراهی می‌کردند؛ دومی "نفیر" بود که در واقع لشکر جنگی قریش بود که از حدود هزار مرد جنگی تشکیل می‌شد (سواره و پیاده) و به همه تجهیزات و سلاح‌های روز مجهز بودند و قرآن کریم آن را ﴿ذَاتِ الشَّوْكَةِ﴾، یعنی "صاحب قدرت و سلاح" خوانده است. مسلمانان به وعده الهی باید با یکی از این دو گروه (عیر یا نفیر) درگیر می‌شدند و آنها ترجیح می‌دادند که با "عیر" طرف شوند که هم دارای مردان جنگی و سلاح زیادی نبود و هم اموال و ثروت زیادی همراه آنان بود؛ ولی خلاف میلِ آنان، لشکر قریش "نفیر" به مقابله با مسلمانان برخاست و خداوند مسلمانان را برتری و پیروزی بخشید^[۵].

شوکت به معنای قدرت نظامی و تسلیحاتی که در دید دشمنان ایجاد رعب و وحشت کند، از صفات ضروری نیروهای نظامی است که در آیه ﴿وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۶]. به آن اشاره شده و تلویحاً هراس مسلمانان به برخورد با "نفیر" قریش به دلیل شوکت آنها در آیه شریفه آمده است: ﴿تَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۷]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۷۰.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۲۹.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۱۵۱.
↑ «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.
↑ «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۵-۳۷۶.

[1] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۷۰.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۲۹.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۱۵۱.

[4] «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.

[5] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.

[6] «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۵-۳۷۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 {{متن قرآن|وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار  از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.</ref>.
-این [[آیه شریفه]] درباره نخستین درگیری بزرگ [[مسلمانان]] با [[مشرکان]] در منطقه [[بدر]] است. [[قریش]] در دوران [[جاهلی]] دو کاروان و گروه مسلح (طائفتین) داشت؛ یکی "عیر" خوانده می‌شد که [[چهل]] [[مرد]] [[جنگی]]  بودند که به عنوان محافظ کاروان‌های تجاری و بازرگانی، قریش را [[همراهی]] می‌کردند؛ دومی "نفیر" بود که در واقع  [[لشکر]] جنگی قریش بود که از حدود هزار مرد جنگی تشکیل می‌شد (سواره و پیاده) و به همه تجهیزات و سلاح‌های روز مجهز بودند و [[قرآن کریم]] آن را {{متن قرآن|ذَاتِ الشَّوْكَةِ}}، یعنی "صاحب [[قدرت]] و [[سلاح]]" خوانده است. مسلمانان به [[وعده الهی]] باید با یکی از این دو گروه (عیر یا نفیر) درگیر می‌شدند و آنها ترجیح می‌دادند که با "عیر" طرف شوند که هم دارای مردان جنگی و سلاح زیادی نبود و هم [[اموال]] و [[ثروت]] زیادی همراه آنان بود؛ ولی خلاف میلِ آنان، لشکر قریش "نفیر" به مقابله با مسلمانان برخاست و [[خداوند]] مسلمانان را [[شوکت]] [[برتری]] و [[پیروزی]] بخشید<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.</ref>.
+این [[آیه شریفه]] درباره نخستین درگیری بزرگ [[مسلمانان]] با [[مشرکان]] در منطقه [[بدر]] است. [[قریش]] در دوران [[جاهلی]] دو کاروان و گروه مسلح (طائفتین) داشت؛ یکی "عیر" خوانده می‌شد که [[چهل]] [[مرد]] [[جنگی]]  بودند که به عنوان محافظ کاروان‌های تجاری و بازرگانی، قریش را [[همراهی]] می‌کردند؛ دومی "نفیر" بود که در واقع  [[لشکر]] جنگی قریش بود که از حدود هزار مرد جنگی تشکیل می‌شد (سواره و پیاده) و به همه تجهیزات و سلاح‌های روز مجهز بودند و [[قرآن کریم]] آن را {{متن قرآن|ذَاتِ الشَّوْكَةِ}}، یعنی "صاحب [[قدرت]] و [[سلاح]]" خوانده است. مسلمانان به [[وعده الهی]] باید با یکی از این دو گروه (عیر یا نفیر) درگیر می‌شدند و آنها ترجیح می‌دادند که با "عیر" طرف شوند که هم دارای مردان جنگی و سلاح زیادی نبود و هم [[اموال]] و [[ثروت]] زیادی همراه آنان بود؛ ولی خلاف میلِ آنان، لشکر قریش "نفیر" به مقابله با مسلمانان برخاست و [[خداوند]] مسلمانان را [[برتری]] و [[پیروزی]] بخشید<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.</ref>.
 [[شوکت]] به معنای  [[قدرت]] نظامی و تسلیحاتی که در دید [[دشمنان]] ایجاد [[رعب]] و [[وحشت]] کند، از صفات ضروری نیروهای نظامی است که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار  از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.</ref>. به آن اشاره شده و تلویحاً [[هراس]]  [[مسلمانان]] به برخورد با "نفیر" [[قریش]]  به [[دلیل]] شوکت آنها در [[آیه شریفه]]  آمده است: {{متن قرآن|تَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ}}<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۷۵-۳۷۶.</ref>