فرآیند آگاهی شیعیان از علم غیب امامان (مقاله)

فرآیند آگاهی شیعیان از علم غیب امامان(ع)
زبان	فارسی
نویسنده	سید عبدالحمید ابطحی
موضوع	علم، علم غیب
مذهب	شیعه
منتشر شده در	فصلنامه امامت‌پژوهی
وابسته به	بنیاد فرهنگی اهل‌بیت (ع)
محل نشر	قم، ایران
تاریخ نشر	تابستان ۱۳۹۰
شماره	۲
ناشر الکترونیک	پایگاه مجلات تخصصی نور

فرآیند آگاهی شیعیان از علم غیب امامان(ع) عنوان مقاله‌ای است به زبان فارسی که به بررسی شناخت شیعیان از علم غیب ائمه (ع) می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۰ صفحه‌ای به قلم سید عبدالحمید ابطحی نگاشته شده و در فصلنامه امامت‌پژوهی (شماره ۲ تابستان ۱۳۹۰) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

• نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: « یکی از فرهنگ‌های زمان جاهلی این بودکه علم و ارتباط با غیب را منحصر به جن یا ملک می‌دانستند، این مسئله باعث شد تادر آغاز پیامبری حضرت محمد(ص)، این که به پیامبر وحی می‌شود و ایشان با حقائق غیبی در ارتباط هستند باعدم پذیرش از سوی مردم مواجه شود و یا حتی ایشان را متهم به جادوگری و کهانت می‌کردند. و پیامبر اکرم(ص) همیشه با این سؤال مواجه بودند که چرا ملک نیستند و اینکه چرا خداوند ملکی را بر مردم نفرستاده است؟ تا اینکه در اثر کثرت آیات و معجزات، نبوت ایشان پذیرفته شد و در نتیجه، آگاهى از غیب ـ در نظر جامعه ـ به پیامبر(ص) منحصر شد. البته این عدم پذیرش به دوران حضور پیامبر(ص) در مکه محدود نشده و در دوران حضور ایشان در مدینه نیز وجود برخی سؤالات از سوی اطرافیان و اصحاب نبوی حکایت از تردید برخی مسلمانان در موردارتباط پیامبر(ص) با غیب دارد. اگرچه بسیارى از این تردیدها ناشى از بی‌ایمانى است، اما ابراز علنى آنها در میان جمع و یا در محضر رسول‌الله(ص) نشان دهنده مساعد بودن زمینه‌هاى فکرى و فرهنگى این انکارها و اعجاب‌هااست ».

• نویسنده در ادامه چکیده می‌نویسد: « این زمینة فکرى و اجتماعى، موجب شد که پس از رحلت پیامبر(ص)، پذیرش موضوع اتصال امام به وحى و اطلاع وى از غیب با مشکلاتى جدى روبه‌رو باشد. بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) به دلیل ختم نبوت، تلقى عمومى این بود که ارتباط با وحى به صورت کلى قطع شده است. در مراحل اولیه بعد از پیامبر(ص) تلقى جامعه از جانشینى و وصایت، بیشتر در عرصه سیاسى، تفسیر و فهم می‌شد و به شئون علمى خلیفه و وصى، چندان توجه نمی‌شد. البته منظور این نیست که پیامبر(ص) یا آیات قرآن به این مهم اشاره نکرده بودند؛ بلکه توجه جامعه به این ابعاد از شخصیت خلیفة پیامبر(ص) جلب نشده بود.

در چنین فضایى، مردم نه از جهالت خلفاى ساختگى دچار تعجب می‌شدند و نه حتى براى خلیفة حق، بهرة خاصى از علم را قائل بودند. این مسئله درزمان ائمه(ع) نیز باعث شد که ائمه(ع) براى روشنگرى شیعیان و آشنایى آنان با مقامات علمى خود،متذکر به مقولة تحدیث بشوند».

فهرست مقاله

• چکیده؛
• کثرت اخبارات غیبی امیرالمؤمنین(ع)؛
  • دسته اول:؛
  • دسته دوم؛
• اتهام امیرالمؤمنین (ع) به کهانت و دعوی نبوت؛
• تلقی شیعیان اولیه در باب علم امام؛
• نفی علم غیب و ادعای تحدیث؛
• امامان، علمای ابرار و محدث؛
• منابع.

در باره پدیدآورنده

سید عبدالحمید ابطحی (پدیدآورنده)

دکتر سید عبدالحمید ابطحی (متولد ۱۳۴۵ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در سطوح عالی پیگیری کرد. وی رشته فلسفه دین را در مقطع دکتری به اتمام رساند. آموزش و مشاوره فارغ‌التحصیلان و همکاری در راه‌اندازی بنیاد امامت قم از جمله فعالیت‌های وی است.

او تا کنون بیش از ۸ مقاله به رشته تحریر درآورده است. «چالش بنی‌الحسن با انگاره علم ائمه (ع) در نیمه اول قرن دوم»، «جایگاه امام علی (ع) در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول»، «عقلانیت معرفت از دیدگاه علم شناسی پوپر» و «‌واقع‌گرایی‌ غیر جزمی‌ در فلسفة‌ انتقادی‌ پوپر» برخی از این آثار است.

جستارهای وابسته

• آثار علم غیب معصوم
• علم غیب معصوم (پرسش)
• علم غیب معصوم (نمایه موضوعی)
• آیا امامان اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)

دریافت متن مقاله

• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه تراث
• دریافت متن دیجیتال مقاله از پایگاه راسخون

پیوند به بیرون

• وبگاه کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
• وبگاه پونیلا
• کتابخانه الکترونیکی شیعه (ebookshia)