آب در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی [[مفسّران]] {{متن قرآن|قَضْبًا}} در این آیات را به سبزی‌ها که در غذای [[انسان]] جایگاهی مهم دارد، [[تفسیر]] کرده‌اند. <ref>قرطبی، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref>[[بشر]]، همواره بخشی از نیازهای غذایی خود را از طریق دام تأمین می‌کرده؛ از این‌رو پرورش دام برای تأمین این نیاز، از اهمّیّت زیادی برخوردار بوده است. [[قرآن کریم]]، بر نقش و تأثیر آب بر این [[نیاز انسان]]، یعنی پرورش دام نیز تأکید کرده و آن را از [[نعمت‌های الهی]] به انسان برشمرده است. در همین جهت، [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ حَتَّى إِذَا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّيَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«جز این نیست که داستان زندگانی این جهان مانند آبی است که آن را از آسمان فرو فرستیم که رستنی (های) زمین- آنچه مردم و چارپایان از آن (ها) می‌خورند- با آن درآمیزد تا چون زمین زیورهای خود را برگیرد و آرایش یابد و مردم  گمان کنند که بر آن (در بهره‌گیری) توانایی دارند (ناگهان) «امر» ما شب یا روز در رسد و آن را چنان درویده بر جای نهیم که گویی روز پیش هیچ نبوده است؛ بدین‌گونه نشانه‌های خود را برای گروهی که می‌اندیشند روشن می‌داریم» سوره یونس، آیه ۲۴.</ref> [[رویش گیاهان]] را معلول آبِ نازل شده از [[آسمان]] دانسته و از آن در کنار غذای انسان، [[خوراک]] دام شمرده است. تصریح به اینکه گیاهان [[زمین]]، خوراک انسان و دام (انعام) است نه حیوانات، با اینکه حیوانات بسیاری از آن [[تغذیه]] می‌کنند، نشان می‌دهد که این آیه، در [[مقام]] بیان تأثیر مستقیم و غیر مستقیم آب در تأمین غذای انسان است. این معنا در [[آیات]] دیگر نیز مورد توجّه است. در آیه {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ}}<ref>«اوست که از آسمان برای شما آبی فرو فرستاد که آشامیدنی (شما) و گیاهی که در آن (چارپایانتان را) می‌چرانید از آن است» سوره نحل، آیه ۱۰.</ref> بخشی از آبِ آسمان را عامل پیدایش گیاهانی دانسته که [[انسان‌ها]] دام خود را برای چریدن به میان آن می‌برند، و از آسمان، آبی فرود آورد و به وسیله آن، رستنی‌های گوناگون جفت جفت بیرون آوردیم. بخورید و دام‌هایتان را بچرانید که به طور قطع در اینها برای [[خردمندان]] نشانه‌هایی است: {{متن قرآن| الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَكَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى كُلُوا وَارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُولِي النُّهَى }}<ref>«همان که زمین را برای شما گاهواره‌ای گردانید و در آن برایتان راه‌هایی گشود و از آسمان آبی فرو فرستاد که با آن از گیاهان رنگ‌رنگ گونه‌ها  برآوردیم بخورید و چارپایانتان را بچرانید! بی‌گمان در آن برای خردمندان نشانه‌هایی است» سوره طه، آیه ۵۳-۵۴.</ref> {{متن قرآن|أَبًّا}} در آیه {{متن قرآن|وَفَاكِهَةً وَأَبًّا}}<ref>«و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.</ref> نیز به چراگاه تفسیر،<ref>الکشّاف، ج ۴، ص ۷۰۴.</ref> و در آیه بعد، بهره دام معرّفی شده است {{متن قرآن|مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ}}<ref>«برای بهره‌وری شما و چارپایان شما،» سوره نازعات، آیه ۳۳.</ref> تأکید بر نقش آب در تأمین خوراک دام در آیات {{متن قرآن|أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا}}<ref>«از آن، آب و (گیاه) چراگاهش را برون کشید،» سوره نازعات، آیه ۳۱.</ref>،  {{متن قرآن|مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ}}<ref>«برای بهره‌وری شما و چارپایان شما،» سوره نازعات، آیه ۳۳.</ref> و {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْمَاءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنْفُسُهُمْ أَفَلَا يُبْصِرُونَ}}<ref>«آیا ندیده‌اند که ما آب (باران) را به سرزمین بی‌گیاه می‌رانیم آنگاه با آن، کشتی پدید می‌آوریم که چارپایان آنان و خودشان از آن می‌خورند؛ پس آیا نمی‌نگرند؟» سوره سجده، آیه ۲۷.</ref> نیز به چشم می‌خورد.

آیاتی چند از وجود آب در آخرت به صورت چشمه‌ها {{متن قرآن|عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا}}<ref>«از چشمه‌ای که بندگان خداوند از آن می‌آشامند آن را به خواست خود روان می‌سازند» سوره انسان، آیه ۶.</ref>؛ {{متن قرآن|عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ}}<ref>«چشمه‌ای که مقرّبان (درگاه خداوند) از آن می‌نوشند» سوره مطففین، آیه ۲۸.</ref> و نوشیدنی‌ها {{متن قرآن|مُتَّكِئِينَ فِيهَا يَدْعُونَ فِيهَا بِفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ وَشَرَابٍ}}<ref>«در حالی که در آن (بر تخت‌ها) پشت داده‌اند، خواستار میوه فراوان و نوشیدنی می‌شوند» سوره ص، آیه ۵۱.</ref>؛ {{متن قرآن|عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا}}<ref>«بر تن آنان جامه‌هایی سبز از دیبای نازک و دیبای ستبر است و به دستبندهایی سیمین آراسته‌اند و پروردگارشان به آنان شرابی پاک می‌نوشاند» سوره انسان، آیه ۲۱.</ref> خبر می‌دهد که [[بندگان]] ویژه خداوند و اهل‌بهشت از آن می‌نوشند. [[وصف]] آب در این [[آیات]]، آن را فراتر از آب [[دنیا]] و با ویژگی‌هایی [[برتر]] از آن می‌شناساند. آیه {{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَلَهُمْ فِيهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِي النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ}}<ref>«داستان آن بهشت که به پرهیزگاران نوید داده‌اند، (این است): در آن، جویبارهایی از آبی است که نمی‌گندد و جویبارهایی از شیری که مزه‌اش دگرگون نمی‌گردد و جویبارهایی از شرابی که به نوشندگان لذت می‌بخشد و جویبارهایی از شهد ناب؛ و آنان را در آن هرگونه میوه و (نیز) آمرزشی از سوی پروردگارشان است؛ آیا (اینان) برابرند با کسانی که در آتش (دوزخ) جاودانند و به آنان آبی داغ می‌نوشانند که دل و روده‌هایشان را پاره‌پاره می‌گرداند؟» سوره محمد، آیه ۱۵.</ref> از وجود چهار نوع نهر در [[بهشت]] خبر می‌دهد که به [[پرهیزگاران]] [[وعده]] داده شده و یک نوع آن، نهرهایی از آب است که بدبو نمی‌شود. [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ}}<ref>«و آبشاری ریزان» سوره واقعه، آیه ۳۱.</ref> از آبِ همیشه جاری برای [[بهشتیان]] که هرگز قطع نمی‌شود، خبر می‌دهد.