علم غیب: تفاوت میان نسخه‌ها

۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۱
جز
جایگزینی متن - 'عین' به 'عین'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
جز (جایگزینی متن - 'عین' به 'عین')
خط ۴۸: خط ۴۸:
برخی از [[برگزیدگان الهی]] طبق تصریح [[قرآن مجید]] بر پاره‌ای از [[امور غیبی]] [[آگاهی]] می یابند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref>، لکن تفاوت‌های فراوانی بین علم غیب [[خداوند]] و [[علم غیب معصوم]] وجود دارد، ‌زیرا [[بشر]] با محدودیت‌هایی روبروست که او را از دسترسی به بسیاری از [[علوم]] باز می‌‌دارد، اما [[علم خداوند]] به غیب، با یکتاییِ مخصوص به ذات او همراه است. [[علم معصوم]] [[شریک]] [[علم خداوند]] نیست، بلکه در طول علم خداوند قرار دارد و به عبارتی [[علم امام]] برگرفته از [[خداوند]] است. همۀ [[علوم]] و از جمله علم غیب مختص به خداست: {{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ}}<ref>و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند سوره انعام، آیه ۵۹.</ref> و هیچ‌ موجودی به صورت ذاتی و استقلالی به آن‌ها راه‌ ندارد. قطعاً اگر از جانب‌ خدا به‌ غیر او علمی ویژه عنایت‌ شده‌ بشود،‌ از باب افاضه و تعلیم است؛ خواه از راه وحی و الهام یا هر راه دیگر باشد<ref>ر.ک [[سید عبدالحسین نجفی لاری|نجفی لاری، سید عبدالحسین]]، [[المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته (کتاب)|المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته]]، ص ۲۹؛ [[سید محمد حسین حسینی طهرانی|حسینی طهرانی، سید محمد حسین]]، [[امام‌شناسی ج۱۲ (کتاب)|امام‌شناسی ج۱۲]]، ص ۲۲۴؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران (مقاله)|مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران]]، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۶۸؛ [[محمد رضا بهدار|بهدار، محمد رضا]]، [[گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه (مقاله)|گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره ۳، ص ۴۶؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص۲۱۴؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمۀ زهرا(سلام  الله علیها)، ص ۴۲ و ۴۳؛ لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامۀ معارف، ش ۴۸.</ref>.
برخی از [[برگزیدگان الهی]] طبق تصریح [[قرآن مجید]] بر پاره‌ای از [[امور غیبی]] [[آگاهی]] می یابند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref>، لکن تفاوت‌های فراوانی بین علم غیب [[خداوند]] و [[علم غیب معصوم]] وجود دارد، ‌زیرا [[بشر]] با محدودیت‌هایی روبروست که او را از دسترسی به بسیاری از [[علوم]] باز می‌‌دارد، اما [[علم خداوند]] به غیب، با یکتاییِ مخصوص به ذات او همراه است. [[علم معصوم]] [[شریک]] [[علم خداوند]] نیست، بلکه در طول علم خداوند قرار دارد و به عبارتی [[علم امام]] برگرفته از [[خداوند]] است. همۀ [[علوم]] و از جمله علم غیب مختص به خداست: {{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ}}<ref>و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند سوره انعام، آیه ۵۹.</ref> و هیچ‌ موجودی به صورت ذاتی و استقلالی به آن‌ها راه‌ ندارد. قطعاً اگر از جانب‌ خدا به‌ غیر او علمی ویژه عنایت‌ شده‌ بشود،‌ از باب افاضه و تعلیم است؛ خواه از راه وحی و الهام یا هر راه دیگر باشد<ref>ر.ک [[سید عبدالحسین نجفی لاری|نجفی لاری، سید عبدالحسین]]، [[المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته (کتاب)|المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته]]، ص ۲۹؛ [[سید محمد حسین حسینی طهرانی|حسینی طهرانی، سید محمد حسین]]، [[امام‌شناسی ج۱۲ (کتاب)|امام‌شناسی ج۱۲]]، ص ۲۲۴؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران (مقاله)|مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران]]، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۶۸؛ [[محمد رضا بهدار|بهدار، محمد رضا]]، [[گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه (مقاله)|گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره ۳، ص ۴۶؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص۲۱۴؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمۀ زهرا(سلام  الله علیها)، ص ۴۲ و ۴۳؛ لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامۀ معارف، ش ۴۸.</ref>.


بنابراین تفاوت اصلی علم غیب معصوم با علم غیب خداوند در این است که علم غیب خداوند ذاتی است، اما علم غیب معصوم ناشی از تعلیم و اعطای [[الهی]] است. به عبارتی دیگر علم غیب خدا [[عین]] ذات اوست، لکن [[علم معصوم]] زائد بر ذات و اکتسابی است. [[دانشمندان]] [[شیعی]]<ref>مانند: شریف لاهیجی در تفسیر لاهیجی، ج۲، ص۴۸۹؛ ابن میثم در شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص۱۴۰، طبرسی در مجمع البیان، علامۀ امینی در الغدیر و... .</ref> هم بر این نکته تاکید کرده‌اند که [[علم امامان]] به [[غیب]] ذاتی نیست<ref>ر.ک: لقمانی، احمد، شبهه‌زدایی از قیام امام حسین{{ع}}، فصلنامۀ فرهنگ کوثر، ش ۵۲، ص ۶۶ و ۶۷؛ موسوی، سیدامین، گسترۀ علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص ۱۹۰؛ نقوی، سیدانیس الحسن، علم غیب ائمۀ معصومین{{ع}}، ص ۴۵ ـ ۵۰.</ref>.
بنابراین تفاوت اصلی علم غیب معصوم با علم غیب خداوند در این است که علم غیب خداوند ذاتی است، اما علم غیب معصوم ناشی از تعلیم و اعطای [[الهی]] است. به عبارتی دیگر علم غیب خدا عین ذات اوست، لکن [[علم معصوم]] زائد بر ذات و اکتسابی است. [[دانشمندان]] [[شیعی]]<ref>مانند: شریف لاهیجی در تفسیر لاهیجی، ج۲، ص۴۸۹؛ ابن میثم در شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص۱۴۰، طبرسی در مجمع البیان، علامۀ امینی در الغدیر و... .</ref> هم بر این نکته تاکید کرده‌اند که [[علم امامان]] به [[غیب]] ذاتی نیست<ref>ر.ک: لقمانی، احمد، شبهه‌زدایی از قیام امام حسین{{ع}}، فصلنامۀ فرهنگ کوثر، ش ۵۲، ص ۶۶ و ۶۷؛ موسوی، سیدامین، گسترۀ علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص ۱۹۰؛ نقوی، سیدانیس الحسن، علم غیب ائمۀ معصومین{{ع}}، ص ۴۵ ـ ۵۰.</ref>.


===تفاوت‌های دیگر===
===تفاوت‌های دیگر===
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش