تضرع

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تضرع در قرآن - تضرع در معارف دعا و زیارات - تضرع در معارف و سیره سجادی

مقدمه

تضرّع و زاری یک انسان در مقابل انسان دیگر کاری شایسته و زیبا نیست، زیرا این کار کرامت انسانی فرد را خدشه‌دار می‌سازد. اما همین عمل در برابر خدای بزرگ پسندیده و مطلوب است. خدای متعال از ما خواسته است که با حالت مسکنت و بیچارگی او را بخوانیم: ﴿ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً﴾. از این‌روست که امام سجاد(ع) هم به ما می‌آموزد که در مقابل خدا تضرّع داشته باشیم و خود را در مقابل او حقیر و ذلیل بدانیم: «وَ افْعَلْ بِي فِعْلَ عَزِيزٍ تَضَرَّعَ‏ إِلَيْهِ‏ عَبْدٌ ذَلِيلٌ فَرَحِمَهُ»؛ «ای خداوند، با من همانند پیروزمندی رفتار کن که بنده‌ای ذلیل در برابرش زاری می‌کند و آن پیروزمند بر او رحمت می‌آورد».

تضرع در برابر خدا جلب کننده رحمت الهی است و باعث نجات انسان می‌شود: «ای خداوند، غضب تو را جز حلم تو فرو نمی‌نشاند و سخط تو را جز عفو تو باز نمی‌گرداند و در برابر عقاب تو جز رحمتت پناهگاهی نیست و مرا جز تضرّع به درگاه تو و زاری در برابر تو هیچ چیز از عذابت نمی‌رهاند».

امام سجاد(ع) همان‌طور که از تضرّع در مقابل خدا بسان یک ارزش یاد می‌کند از تضرع و زاری در مقابل دیگران به خدا پناه می‌برد: «ای خداوند، چنان کن که به هنگام ضرورت به نیروی تو بتازم و به هنگام نیاز از تو یاری خواهم و به هنگام مسکنت به درگاه تو تضرّع کنم. و مرا میازمای که به هنگام اضطرار از جز تویی یاری جویم و به هنگام بینوایی به پیشگاه جز تویی خاضع شوم و به هنگام ترس در برابر جز تویی تضرع کنم، تا آنگاه مستحق خذلان و منع و اعراض تو گردم»..

منابع

1. خالقیان، فضل‌الله، مقاله «تضرع»، دانشنامه صحیفه سجادیه