بجیله در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[قبیله]] [[بجیله]] و حضور در قیامهای [[شیعی]] [[عراق]] ==

پس از واقعه تلخ [[عاشورا]] و با آغاز نهضت‌های [[ضد]] [[اموی]] [[کوفیان]] علیه [[خاندان]] سفاک اموی، بسیاری از [[مردم]] بجیله به این [[قیام‌ها]] پیوستند که باز هم چهره ممتاز این [[قوم]] [[رفاعة بن شداد بجلی]] است. او در کنار [[سلیمان بن صرد]] از سران [[توابین]] بود<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۶۴.</ref> و با سرانجام یافتن این [[قیام]] و کشته شدن سلیمان بن صرد بسیاری دیگر از سران و [[یاران]] توابین، باقی [[سپاه]] را جمع کرد و به عراق بازگشت. وی در [[قیام مختار]] حضور داشت<ref> ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۶۴.</ref> اما هنگامی که [[احساس]] کرد مختار افکاری دارد که آنها را پنهان می‌کند، از مختار جدا شد و در صف [[مخالفان]] او قرار گرفت<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۹۱.</ref> اما هنگامی که صدای «یا لثارات [[عثمان]]» را از مخالفان مختار شنید [[غضبناک]] شد و به [[سپاه]] مختار پیوست. تا این که سرانجام در [[سال ۶۶ هجری]] در سپاه مختار کشته شد.<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۶، ص۶۱۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۳۵.</ref> علاوه بر [[رفاعه]] بسیاری از [[مردم]] [[بجیله]] در سپاه مختار حضور داشتند چندان که بجیله یکی از قبایلی بود که در کنار [[قبایل]] کنده، [[ازد]]، [[نخع]]، [[خثعم]]، قیس، [[رباب]]، [[اسد]]، [[تمیم]]، [[همدان]] و [[مذحج]] ترکیب قیبله‌ای سپاه مختار را در نبردهایش تشکیل می‌‌داد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص۳۰۰-۳۰۵.</ref> از جمله این بجلی‌ها احمر بن شمیط [[بجلی]] از [[فرماندهان]] [[شجاع]] مختار بود که در اکثر وقایع او علیه [[بنی امیه]] و [[عبیدالله بن زیاد]] حضور داشت. مختار او را به [[فرماندهی سپاه]] خود به [[جنگ]] [[مصعب بن زبیر]] فرستاد. تا این که در جنگ مذار در [[سال ۶۷ هجری]] در [[نبرد]] با زبیریان کشته شد. <ref> زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۲۷۶.</ref> علاوه بر آنان، از [[راشد]]،<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۲۹۸.</ref> زربی<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۳۰۱.</ref> و [[ابوعمره کیسان]]<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۷۴.</ref> که از نقش آفرینان و تأثیر گذاران بزرگ [[قیام مختار]] بودند نیز در شمار وابستگان و [[موالیان]] [[بجیله]] نام برده شده است. در کنار این گروه، جماعتی از بجلیان نیز در پی قیام مختار به [[دعوت]] برخی از بزرگان خود -[[عبدالرحمن بن سعید]] و [[بشیر]] بن [[جریر]]- علیه مختار، در میدان [[سبیع]] گرد هم آمدند و به نبرد با مختار و یارانش پرداختند. <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۶، ص۴۵.</ref>

علاوه بر حضور بجلیان در [[جنگ‌ها]] و نیز کمک در امر [[حکومت]] داری آن [[حضرت]] در کسوت کارگزاری در دوران حکومت علی{{ع}}، آنان [[حمایت]] خود را از [[امام حسن]]{{ع}} دریغ نورزیدند چندان که برخی از منابع برخی از آنان را در شمار [[یاران امام حسن]]{{ع}} قرار داده‌اند. <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۹۴.</ref> ضمن این که گروهی از آنان نیز از [[اصحاب]] [[اباعبدالله الحسین]]{{ع}} و از شهدای در رکابش قرار گرفتند. حضور در وقایع مرتبط به [[شیعه]] پس از [[قیام عاشورا]] نیز حاکی از نقش فعال آنان در عرصه [[تشیع]] دارد و این نقش همچنان ادامه یافت تا این که در [[زمان]] [[امام پنجم]] و ششم، بسیاری از آنان در شمار [[شاگردان]] و [[یاران]] آن دو [[امام]] و [[امامان]] بعدی درآمدند. به طوری که [[نجاشی]]، در رجالش بیش از پنجاه نفر را نام می‌برد، که نسبت [[بجلی]] دارند.<ref> نجاشی، رجال، ص۷۱، ۱۱۹،۲۱۵،۴۱۲، ۴۱۳، ۴۴۶، ۲۳۸، ۳۰۲.</ref>

اعلام و [[رجال]] [[بجیله]]

از رجال ممتاز ایشان در [[جاهلیت]] شق بن صعب [[کاهن]] بود که در ایام [[جاهلی]] شهرتی برای خود به هم رسانده بود. <ref> ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۳۸۸.</ref> از [[فرزندان]] او [[کرز]] بن [[عامر]] –جد خالد بن عبدالله قسری- است که در شمار جرارون شناخته شده بود. <ref>ابن حبیب، المحبر، ص۲۵۱.</ref> فرزندش [[اسد بن کرز]] نیز یکی دیگر از اعلام این [[قوم]] بود و از جمله افرادی بود که در جاهلیت [[نوشیدن]] شراب را بر خود [[حرام]] کرده بود. <ref>ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۲۲، ص۲۷۲.</ref> از شخصیت‌های بارز [[اسلامی]] این [[قبیله]] هم می‌‌توان به [[جریر بن عبدالله بجلی]] [[صحابی پیامبر]]{{صل}} و از شرکت کنندگان در [[فتوحات]] [[عراق]] و [[ایران]]،<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۳۳.</ref> [[یزید بن اسد]] بن کرز از [[وفود]] کنندگان بر [[رسول خدا]]{{صل}} در [[سال دهم هجری]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۹۸-۲۹۹.</ref> و از خطبای معروف [[عرب]] و بواسطه [[دروغ]] گفتن‌های بسیارش برای هر چیز معروف به [[خطیب]] الشیطان<ref> ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۲۲، ص۲۷۸.</ref> اشاره کرد. همچنین از مشهورترین چهره‌های این قبیله می‌‌توان از خالد بن عبدالله قسری از امرای عراق در [[عهد]] [[اموی]]<ref> ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۳۸۸</ref> و نیز برادرش [[اسد]] بن عبدالله که در ایام [[حکومت]] هشام بن [[عبدالملک]] [[مروانی]] [[والی خراسان]] گردید و غزواتی را در بلاد ترک به انجام رساند،<ref> ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۳۸۸.</ref>-<ref> إحسان النص، مقاله "[قبیلة] بجیلة"، الموسوعة العربیه.</ref> و [[جندب بن عبدالله]] بن سفیان [[بجلی]] علقی از [[اصحاب]] و [[وفود]] کنندگان بر [[پیامبر]]{{صل}} <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۵۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۱۰۹.</ref> نام برد. ضمن این که از [[نافع بن هلال بجلی]] از [[یاران امام علی]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و از [[شهدای کربلا]]، <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، صص۴۴۱-۴۴۲؛ ابن‌اثیر، علی بن ابی‌الکرم؛ الکامل فی التاریخ، ج۴،صص۷۱-۷۲. </ref>[[زهیر بن قین بجلی]] از [[یاران]] و بزرگان [[سپاه امام حسین]]{{ع}} بود و از [[شهداء]] [[واقعه عاشورا]]،<ref> ر. ک. بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۶؛ الموفق بن احمد الخوارزمی، مقتل الحسین{{ع}}، ج۲، ص۲۰.</ref> [[خالد بن جریر بجلی]] [[راوی]] و [[محدّث]] [[شیعی]] قرن دوّم و از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}}، <ref> نجاشی، رجال، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref> [[صفوان بن یحیی بجلی]] [[کوفی]] (درگذشت ۲۱۰ق) از روات [[ثقه]] و از عباد اورع و از وکلای [[امام رضا]]{{ع}} و [[امام جواد]]{{ع}}،<ref>اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۴۱۲.</ref>[[رفاعه بن شداد بجلی]] (درگذشته ۶۶ق) از [[یاران حضرت علی]]{{ع}}، مختار و از [[رهبران]] [[توابین]]<ref>زرکلی، الاعلام، ج۳، ص۲۹.</ref> می‌‌توان به عنوان برخی از چهره‌های ممتاز و بزرگ شیعی این [[قبیله]] یاد کرد.